Artykuły z kategorii "Miasteczka Lubelszczyzny"
Karta dziedzictwa kulturowego służy do opisu najważniejszych elementów krajobrazu kulturowego miasteczek, została opracowana na podstawie: „Karty dziedzictwa kulturowego miejscowości. Ochrona wartości krajobrazu i środowiska kulturowego w studium do planu i miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy” opracowanej w Regionalnym Ośrodku Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Krakowie w ramach ogólnopolskiego programu Ministerstwa Kultury i Sztuki: Ochrona i konserwacja zabytkowego krajobrazu kulturowego.
Kierownikiem zespołu przygotowującego kartę był prof. Zbigniew Myczkowski, konsultantami naukowymi: prof. Janusz Bogdanowski i dr Marian Kornecki.
Karta dziedzictwa kulturowego miejscowości służy do opisu najważniejszych elementów krajobrazu kulturowego miasteczek.
Przykładowe karty dziedzictwa kulturowego miejscowości z terenu Lubelszczyzny znajdują się w dziale: Dziedzictwo Kulturowe Miasteczek Lubelszczyzny. Opracowania przygotował zespół Ośrodka "Brama Grodzka - Teatr NN" dla następujących miejscowości: Bełżyce, Biłgoraj, Bychawa, Frampol, Goraj, Hrubieszów, Janów Lubelski, Józefów Biłgorajski, Kraśnik, Krzeszów, Szczebrzeszyn, Tomaszów Lubelski, Turobin, Tyszowce.
Lista pojęć używanych do opisu dziedzictwa kulturowego miejscowości
Małe miasta Lubelszczyzny stanowią nasze rodzime dziedzictwo kulturowe. Miasta te nie są tylko zbiorem obiektów i miejsc, ale są tworami żywymi wciąż zmieniającymi się w czasie. Każde miasto historyczne traktujemy dzisiaj jako miasto dziedzictwa kulturowego.
Charakterystycznym elementem krajobrazu kulturowego przedwojennej Lubelszczyzny było małe miasteczko. Było podstawowym elementem układu osadniczego regionu lubelskiego, w skład którego wchodziły miasta i miasteczka. Jedną z charakterystycznych cech małych miasteczek znajdujących się na terenie Lubelszczyzny była obecność w nich, obok ludności polskiej, ludności żydowskiej, prawosławnej, jak też unickiej. Tworzyło to unikalny w skali europejskiej krajobraz kulturowy.
W wyniku II światowej małe miasta jako forma socjologiczno-przestrzenna, ze specyficznym klimatem kulturowym, przestały istnieć. Pozostały już tylko we wspomnieniach, na starych ilustracjach, fotografiach i kartach literatury. Również zachodzące zmiany okresu transformacji w Polsce przyniosły małym miasteczkom przyśpieszoną degradację. Być może jest to ostatni moment na zabezpieczenie jeszcze istniejących w poszczególnych miasteczkach walorów krajobrazu kulturowego, związanego z układem przestrzennym czy też konkretnymi obiektami budownictwa.
Miasta i miasteczka są podstawowym elementem struktury urbanistycznej i ekonomicznej kraju. Małe miasta stanowią rodzime dziedzictwo kulturowe, są nie tylko zbiorem obiektów i miejsc, ale również tworami żywymi, wciąż zmieniającymi się w czasie. Każde miasto historyczne traktujemy dzisiaj jako miasto dziedzictwa kulturowego, a zatem posiada ono znaczenie symboliczne i przekazuje pewne wartości z pokolenia na pokolenie. Każde z miasteczek, pomimo wielu cech wspólnych z innymi miasteczkami, jest odmienne, zaś istniejące wśród nich różnice wynikają z całego szeregu warunków historycznych i urbanistycznych. W tym właśnie kryje się fenomen kulturowy zjawiska jakim jest miasteczko.
Sztetl (sztetlech, jid. małe miasteczko) mała, prowincjonalna gmina żydowska w przedwojennej wschodniej Europie (Rosji, Polsce, na Litwie, wschodniej części cesarstwa austro-węgierskiego), żydowska wspólnota o specyficznym układzie społecznym i obyczajowości.
Roman (Szloma/Szlojme Haim) Litman (ur. w 1933 roku w Łęcznej, zm. 7 maja 2021 w Lublinie) – inżynier budownictwa lądowego (specjalizacja: mosty i budowle podziemne), absolwent Politechniki Warszawskiej; w latach 1957–1990 pracownik Wojewódzkiego Biura Projektów w Lublinie, gdzie kierował zespołem projektującym mosty i drogi; przewodniczący Filii Lubelskiej Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie; członek Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Lublinie; wiceprezes Fundacji „Chrońmy cmentarze żydowskie w Lublinie”.
Pierwsza wzmianka o wsi Dubna pojawiła się w 1472 roku. W 1588 roku Dubienka otrzymała prawa miejskie. Okres świetności miasta przypada na przełom XVI i XVII wieku oraz na koniec wieku XVIII, kiedy Dubienka była stolicą województwa bełskiego. Jako punkt leżący przy przeprawie przez Bug, Dubienka była miejscem atrakcyjnym z punktu widzenia strategii obrony, przez co doznała wielu zniszczeń w czasie działań wojennych. Jako miasto przestała funkcjonować już na początku okresu okupacji.
Cmentarz żydowski w Głusku funkcjonował od XVII w. W 1995 roku z inicjatywy Doby Nechy Zajfsztajn-Cukierman na terenie cmentarza postawiono pomnik upamiętniający społeczność żydowską Głuska.
Dystrykt krakowski był trzecim po dystrykcie lubelskim i „Galicja”, w którym Niemcy przeprowadzili akcję „Reinhardt”. Jej przebieg był bardzo podobny, jak w innych częściach Generalnego Gubernatorstwa (GG). Rezultat był zatrważający. Minimum 202 500 Żydów z dystryktu krakowskiego zostało zabitych podczas tej akcji.
Katalog architektury drewnianej w Dubience.
Streszczenie opowiadania Isaaca B. Singera
Żółkiewka – historia miejscowości
Dom, którym mieściła się apteka wraz z mieszkaniem zbudował w 1858 roku Stanisław Wróblewski. Apteka przy ul. Chełmskiej 9 funkcjonowała jeszcze na początku lat 90. XX wieku.
Dawna apteka przy ulicy Chełmskiej w Dubience. Fot. Paulina Kowalczyk (2014)
Dom, zbudowany w 1926 roku, przed II wojną światową należał do Icka Goldberga – najbogatszego Żyda w Dubience, zajmującego się handlem drzewem (spławem).
Dom drewniany przy ulicy I Armii Wojska Polskeigo 1 w Dubience. Fot. Paulina Kowalczyk (2014)
Przewodnik po zabytkach architektury drewnianej ziemi chełmskiej.