Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Kolejne realizacje scenograficzne w Teatrze Akademickim KUL - Leszek Mądzik - fragment relacji świadka historii AudioTekst

To był czas w Teatrze, kiedy gościnnie na KUL swoje prace realizowali nie studenci, tylko zawodowi reżyserzy. Ale to byli ci, którym nie dane było w Polsce pracować z racji ustroju, systemu i kłopotów, jakie mieli w tym czasie. KUL był taką enklawą. Znaleźli się tu studenci wyrzuceni po [19]68 roku. To taki ważny gest Uniwersytetu, ale dotyczący też i reżyserów. W tym czasie rada artystyczna czy rektor zabiegali, żeby tu tych znanych reżyserów zapraszać i żeby oni pracowali ze...

Czytaj więcej

Klienci księgarni Franciszka Osiaka - Małgorzata Borówko - fragment relacji świadka historii Tekst

Księgarnia lubelska pełniła bardzo dziwną rolę, dziwną, to znaczy taką niecodzienną. Ona była miejscem spotkań, dlatego że klient – szczególnie taki klient, który szukał czegoś konkretnego – przychodził i rozmawiał z dziadkiem. Rozmawiał dłużej. No i jak dziadek mówił, miał pełen przegląd społeczeństwa: od biskupa do cenzora – wszyscy do dziadka przychodzili, jeżeli się interesowali książkami. I dziadek, no, jak ktoś zamówił książkę, to już polował na tę książkę, zawiadamiał, klient przychodził i sobie kupował. Zaprzyjaźniony był na tej zasadzie...

Czytaj więcej

Stan wojenny i zdjęcie z Karolem Wojtyłą - Sława Przybylska - fragment relacji świadka historii Tekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, PRL, stan wojenny, Karol Wojtyła, Jan Paweł II 22. Stan wojenny i zdjęcie z Karolem Wojtyłą Najbardziej przeżywałam, to takie subiektywne moje przeżycie, jak przygotowywaliśmy z Siemionem program kolęd. Taki cały właściwie teatrzyk był wokół Bożego Narodzenia. I myśmy objechali z tym programem Kanadę i Stany Zjednoczone, z ogromnym sukcesem. I mieliśmy chyba 15 grudnia 1981 roku lecieć do Rzymu, i mieliśmy śpiewać przed papieżem cały ten program. No i jest trzynasty, dwunastego mamy koncert w...

Czytaj więcej

Miałam zaszczyt spotkać się z papieżem, mam nawet z nim zdjęcie - Wanda Brzyska - fragment relacji świadka historii AudioTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów", Jan Paweł II, spotkanie z papieżem na KUL 31. Miałam zaszczyt spotkać się z papieżem, mam nawet z nim zdjęcie Miałam ten zaszczyt, że byłam na KUL-u, na auli, i mam zdjęcie z papieżem. On nam ściska rękę. Na dziedzińcu była msza, a później było w auli spotkanie. Papieża tam witali, i papież przemawiał. I później każdy podchodził do papieża, nasza część. Przede wszystkim tam był wstęp ze specjalnymi zaproszeniami. No i podchodziło się do papieża...

Czytaj więcej

Wybór papieża i bierzmowanie przez Wyszyńskiego - Wanda Brzyska - fragment relacji świadka historii AudioTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów", wybór papieża, Wyszyński Stefan (1901-1981) 23. Wybór papieża i bierzmowanie przez Wyszyńskiego Oglądaliśmy audycję, czekaliśmy na biały dym. I wtedy „Habemus Papam”, i okazuje się, że to nasz Wojtyła został papieżem. To pamiętam, jak przemawiał, i jak mówił do Włochów, że on mówi słabo po włosku, ale on się nauczy. To są niezapomniane chwile rzeczywiście. To w telewizji oglądaliśmy - „Habemus Papam”. A mnie bierzmował Wyszyński, byłam zaszczycona, bo on był u nas biskupem i jakiś...

Czytaj więcej

Peregrynacja kopii obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w symbolu pustych ram i wizyta kardynała Wojtyły w Puławach w 1972 roku - Maria Bawolska - fragment relacji świadka historii Tekst

Częstochowskiej, puste ramy, kardynał Wojtyła, Karol Wojtyła, prymas Wyszyński, Stefan Wyszyński Peregrynacja kopii obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w symbolu pustych ram i wizyta kardynała Wojtyły w Puławach w 1972 roku To był [19]72 rok chyba. Mnie akurat wtedy nie było w Puławach. Przyjechaliśmy do Puław, już jak była ta msza taka uroczysta [w kościele] na górce wtedy i w tej mszy braliśmy udział. Ale [podczas] całej tej ceremonii powitalnej i tak dalej to ja nie byłam wtedy w Puławach. Uroczyście...

Czytaj więcej

Wybór Karola Wojtyły na papieża - Ludwik Wiśniewski - fragment relacji świadka historii Tekst

Byłem w Lublinie i powiedziałem studentom: „Jeżeli zostanie wybrany Wojtyła, to niezależnie od tego, która będzie godzina, spotykamy się i idziemy do biskupa się cieszyć”. I tak się stało. Już nie pamiętam, jakie to grono było, ale co najmniej te 20 osób. Przybiegli, poszliśmy. Pylak był bardzo zdziwiony. Jakoś tak mi się wydawało właśnie, że [Wojtyła zostanie wybrany]. Potem gdzieś z Gdańska dzwonią jacyś ludzie – bo ja byłem w Gdańsku i pytano mnie, kto zostanie, mówiłem, że Wojtyła –...

Czytaj więcej

Wybór papieża Polaka. Reakcja środowiska lubelskiego - Daniel Marszałek - fragment relacji świadka historii Tekst

Gdy Karol Wojtyła został wybrany papieżem pracowałem jeszcze w Totalizatorze Sportowym. Jak było konklawe to tak mówię do kolegi: „Słuchaj chyba Wojtyłę wybiorą na papieża”. Miałem przeczucie i później oczywiście była wielka euforia w związku z tym. Dzwonił Wojtyła, bo ja mam trochę znajomych księży w związku ze swoimi studiami, to pyta się Wojtyła, a dzwonił do Krakowa: „A co Wy tam robicie?” - „A płaczemy”. - „Ja też tu płacze” – powiedział. Poza tym jeszcze taki kolega mój dobry,...

Czytaj więcej

Wybór papieża Polaka był czymś, co się szybko nie powtórzy - Edmund Dąbrowski - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Ja to przeżywałem i to mocno. Jak się dowiedziałem, to powiem szczerze, że bardzo się ucieszyłem. Ucieszyłem się, bo w ten sposób zrozumiałem, że Polska stała się w świecie widoczna. Wyboru papieża nie łączyłem ze sprawą polityczną. To dopiero później przychodziło, po różnych tych dyskusjach, ale to było wielkie wydarzenie. Jak on przejeżdżał, jak on wygłaszał przemówienia, to tak się to przeżywało wewnętrznie, że czasami się tam łezka pokazała w oku, z racji tej wielkości zdarzenia, tego momentu historycznego. Zdawałem...

Czytaj więcej

Wizyta papieża w Lublinie w 1987 roku - Michał Zieliński - fragment relacji świadka historii Tekst

Wedle oficjalnych danych, które podawała wtedy prasa, tam było [około] stu tysięcy osób. Próbowałem to potem zweryfikować, bo wielokrotnie wykorzystywałem i nadawałem zdjęcia z pobytu ojca świętego na błoniach, więc zawsze mi się wydawało, że tych ludzi było nie sto, tylko ze trzysta czy czterysta tysięcy. I ta informacja teraz zdecydowanie się potwierdza, to znaczy ta liczba ludzi podawana przez prasę była zaniżona. To było coś niesamowitego, że naraz tylu ludzi się spotyka w jednym miejscu. Wiadomo, Polacy nie są...

Czytaj więcej

Biblioteka "Spotkań" - Janusz Krupski - fragment relacji świadka historii Tekst

niezależny ruch wydawniczy, opozycja w PRL, życie polityczne Biblioteka „Spotkań” Obok pisma „Spotkania”, które miały formułę nieregularnego kwartalnika, wydawaliśmy również Bibliotekę „Spotkań”, czyli książki. Pierwszą książką był tekst Bogdana Madeja, lubelskiego pisarza, taki tekst politologiczny, który z artykułu rozrósł się w książkę „Polska w orbicie Związku Radzieckiego”. Następną była specjalnie nam zasugerowana i przekazana przez Karola Wojtyłę książka „Wspomnienia z Kazachstanu” ks. Władysława Bukowińskiego, który swoje wspomnienia spisał na prośbę kardynała Wojtyły. Jedną z pierwszych jego wypowiedzi już jako papieża,...

Czytaj więcej

Autorzy publikujący w "Spotkaniach" - Janusz Krupski - fragment relacji świadka historii Tekst

niezależny ruch wydawniczy, opozycja w PRL, życie polityczne Autorzy publikujący w „Spotkaniach” Byli autorzy, którzy pisali teksty na zamówienie „Spotkań” i tacy, którzy przynosili teksty, podkreślając, że tylko w „Spotkaniach” chcą je opublikować. Na przykład prof. Andrzej Burda, skądinąd deklarujący się jako agnostyk czy ateista, były prokurator generalny w PRL, który w jakimś momencie się zbuntował, napisał kilka tekstów, które opublikował tylko w „Spotkaniach”. Byli też inni ludzie nieidentyfikujący się z Kościołem, którzy publikowali. Był szereg księży publikujących tylko w...

Czytaj więcej

Obozy teatralne w Krakowie - Krystyna Chruszczewska - fragment relacji świadka historii WideoTekst

[Obozy teatralne] w Krakowie zawdzięczaliśmy przyjaznym kontaktom kardynała Wojtyły, który był zresztą profesorem na KUL-u. Był też człowiekiem teatru, bo przecież grał w teatrze rapsodycznym w czasie okupacji, więc znał naszych profesorów. Znali się i myślę, że się dobrze rozumieli z powodu miłości do teatru i dużej wiedzy w tej dziedzinie. Kardynał zaprosił nas do Krakowa i zlecił umieszczanie w różnych klasztorach. Dziewczyny mieszkały u zakonnic albertynek, chłopcy mieszkali u zakonników franciszkanów. Próby odbywały się w zakrystii, to była taka...

Czytaj więcej

Wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża - Blanka Gul-Olszewska - fragment relacji świadka historii AudioTekst

Dowiedziałam się o tym na imieninach u pani Jadwigi Bagińskiej. Chyba to były odłożone imieniny o parę dni, chyba w związku z tym, że może niedziela, może jakiś tam dzień tygodnia wypadał. W towarzystwie mojego dawnego ucznia, a potem współpracownika i przyjaciela, pana Dobrosława Bagińskiego, syna pani Bagińskiej, Zbyszka i Krysi Bagińskiej Kutyny-Bagińskiej, plastyczki znanej, [byliśmy] w mieszkaniu pani Jadwigi Bagińskiej. Włączyliśmy na chwilę telewizor, żeby posłuchać wiadomości, nie specjalnie wiadomości z konklawe, bo wtedy to zupełnie inaczej wyglądało, ten...

Czytaj więcej

Wybór Karola Wojtyły na papieża w 1978 roku - Zbigniew Hołda - fragment relacji świadka historii Tekst

To już była druga połowa lat siedemdziesiątych, Polska rozbudzona politycznie. Tu kryzys władzy wyraźny, tu społeczeństwo jednak jakoś się buduje – społeczeństwo obywatelskie. Pozycja Kościoła rośnie, tworzy się opozycja. Właściwie już trudno było o władzy powiedzieć, że niepodzielnie rządzi – prawda? Plus kryzys ekonomiczny, który tu był wyraźny. To była taka atmosfera – [19]78 rok. No i wybór Wojtyły. Było konklawe, wszyscy interesowali się tym, kto będzie papieżem, więc się nasłuchiwało. I wieczorem informacja, że został Wojtyła papieżem, wszystkich bardzo...

Czytaj więcej

Spotkanie z papieżem Janem Pawłem II w Watykanie - Anna Jelinowska - fragment relacji świadka historii Tekst

Oczywiście wielkim przeżyciem dla nas wszystkich był moment wyboru Karola Wojtyły na papieża. Z Karolem Wojtyłą mieliśmy okazję zetknąć się na rekolekcjach oazowych, co nie znaczy, że ówczesny ksiądz kardynał prowadził te rekolekcje, ale je odwiedził i to było dla nas bardzo wielkie przeżycie. Poza tym wiedzieliśmy od ojca Blachnickiego, że kardynał Wojtyła jest takim opiekunem i jednocześnie obrońcą działalności oazowej, ponieważ te oazy były bardzo źle widziane przez władze. W [19]79 roku [była] pierwsza pielgrzymka [papieża], niestety akurat w...

Czytaj więcej