Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Lubelskie teatry - Lech Raczak - fragment relacji świadka historii Tekst

Wszystkie one były bardzo różne i także z bardzo różnymi przestrzennymi tendencjami, Provisorium najlepiej się czuło w swojej małej salce, gdzie wpuszczało czterdzieści czy pięćdziesiąt osób, natomiast na przykład Krzysztof Borowiec lubił gospodarować dużą przestrzenią, za dużą czasami. To wyglądało bardzo różne. Każdy stosował także inne formy, Provisorium słowo, takie skupienie aktorskie, bardzo emocjonalne aktorstwo, w Grupie Chwilowej z kolei taka zupełna swoboda, jak gdyby technika aktorska nie miała żadnego znaczenia, ważny był znak, ważna była właśnie taka manifestacja, „robię,...

Czytaj więcej

Odwiedził mnie Leszek Mądzik i rektor Sawicki - Krzysztof Gębura - fragment relacji świadka historii AudioTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, internowanie, stan wojenny, więzienie we Włodawie, odwiedziny w więzieniu, Mądzik Leszek, Sawicki Stefan 11. Odwiedził mnie Leszek Mądzik i rektor Sawicki Była też zupełnie wyjątkowa sytuacja, bo odwiedził mnie Leszek Mądzik, i odwiedził mnie rektor Sawicki, bo z KUL-u były internowane osoby następujące: ja, Bazydło z „Encyklopedii” Kozicki student, Kniter student, i jeszcze jakichś dwóch studentów było, których w tym momencie nie pamiętam. Na pewno było siedem osób, w tym tylko dwóch pracowników. Krupski się ukrywał....

Czytaj więcej

Koła studenckie na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim - Alojzy Leszek Gzella - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Powstało więcej formalnych i nieformalnych kół, klubów. Na KUL-u było bardzo silne koło polonistów wydające pismo „Polonista”, odnotowywane w bibliografiach pism studenckich, mimo że było przepisywane na maszynie i tak dosyć wydawane prymitywnie. Było koło filmowe, które powstało też w tym naszym gronie kolegów angażujących się w te wszystkie sprawy. To było koło, które zajmowało się krytyką filmową, powstało też koło krytyki literackiej, też było, Sławomir Błaut prowadził je i inspirował, starszy o rok od nas kolega. Myśmy mieli okazję...

Czytaj więcej

Fotografowanie dla Teatru im. Juliusza Osterwy - Mieczysław Sachadyn - fragment relacji świadka historii AudioTekst

Kiedyś spotkała mnie na ulicy na Krakowskim Przedmieściu jedna z aktorek związana z Gongiem. [Powiedziała]: „Poszedłbyś do naszego teatru [im. Juliusza Osterwy –red.]. Tam nie ma kto robić zdjęć” I tak sobie pomyślałem: pójdę, [spotka mnie] jeszcze jedna przygoda. Poszedłem. Pierwsze spotkanie było z panem [Ignacym] Gogolewskim. Wpierw były tam takie różne, dosyć miłe i sympatyczne wejścia. Bo muszę powiedzieć, [że] pan Gogolewski to człowiek wielkiej klasy [oraz] wielkiej kultury. Mimo że występowałem tam jako fotograf, [to] przyjmował mnie niesamowicie...

Czytaj więcej

Miałem sporo przygód z poszczególnymi dziedzinami fotografii - Stefan Ciechan - fragment relacji świadka historii AudioTekst

Żyłem wiele lat i [miałem] sporo przygód z poszczególnymi dziedzinami fotografii. Bardziej zajmowało mnie to, co sprawiało mi więcej kłopotu. Fotografowałem to, co było na topie. [Na przykład] krajobraz. [Ponieważ istniały] takie topowe działania jak fotografia krajobrazu. [Zajmował się nią] Paweł Pierściński [wraz ze swoją] Kielecką Szkołą Krajobrazu. Nie można było [tego robić] tak jak oni, ale trzeba było jakoś inaczej [uwiecznić] to, co u nas zanika, [czyli] lubelski krajobraz ([który] wcale nie jest gorszy [od] kieleckiego). To było ważne....

Czytaj więcej

Z Leszkiem Mądzikiem zacząłem współpracę w 1970 roku - Stefan Ciechan - fragment relacji świadka historii AudioTekst

Z Leszkiem Mądzikiem zacząłem współpracę w 1970 roku. Po drodze [do chwili obecnej] sfotografowałem szesnaście spektakli. Sceny Plastycznej nie dało się fotografować na premierach. Tam [było] ciemno. Warunki oświetleniowe tak [wyglądały], że specjalnie dla mnie stawiano plan, żebym [mógł] zrobić zdjęcia. Albo fotografowałem na próbach, albo grupa teatralna grała całe popołudnie, [a ja] zatrzymywałem moment, zmieniałem oświetlenie, fotografowałem i tak dalej, i tak dalej. Było ciekawie, ale trudno. Polubiłem to. W pewnym momencie jakoś zaczęły mi wychodzić [te zdjęcia]. Leszek...

Czytaj więcej

Udział w spektaklach Sceny Plastycznej KUL - Wit Karol Wojtowicz - fragment relacji świadka historii Tekst

Zawsze ciążyłem ku sztukom wizualnym, toteż moja wielka fascynacja teatrem Scena Plastyczna [Leszka] Mądzika, w którym forma, światło, kolor, to wszystko ze sobą się splatało. Pierwszy spektakl, który widziałem, to była „Wieczerza”, zrobił na mnie kolosalne wrażenie. Nic wtedy nie wiedziałem o tym teatrze, nie wiedziałem, kto tworzył ten zespół, jak to się robiło. Bardzo byłem ciekawy, jak te światła pojawiały się w tym momencie, a nie w innym, jak przemieszczały się formy, dlaczego tu było tak zamglone. No i...

Czytaj więcej

Pierwsze powielacze - Bogdan Borusewicz - fragment relacji świadka historii Tekst

Pierwszy powielacz od Piotra Jeglińskiego przewoził Wit Wojtowicz. On był aktorem teatru [Leszka] Mądzika i ten teatr pojechał do [Londynu]. Tam Wojtowicz otrzymał od Piotra powielacz, rozebrał i siedząc na tym powielaczu, przewiózł go przez dwie granice [krajów bloku sowieckiego] – NRD i PRL. Oczywiście gdyby to Mądzik wiedział, to by go zabił, ale na szczęście się nie dowiedział. To był pierwszy powielacz, który zaczął się tutaj kręcić. Na tym powielaczu Janusz Krupski wydał pierwszy numer „Zapisu”, kilkaset stron. To...

Czytaj więcej

Komisarze Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „KonfrontacjeTeatralne” - Andrzej Molik - fragment relacji świadka historii Tekst

Leszek Mądzik (1945- ), Tomasz Pietrasiewicz (1955- ), "Konfrontacje Teatralne", komisarze "Konfrontacji Teatralnych" Komisarze Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Konfrontacje Teatralne” Najpierw robił [festiwal] Janusz [Opryński] , potem robił Włodek [Staniewski], potem robił Leszek [Mądzik]. Tomek Pietrasiewicz się z tego szybko wymanewrował i w ogóle do tego się już nie dotykał. On już się bardziej Ośrodkiem [„Brama Grodzka – Teatr NN”] wtedy zajmował. Ale ci trzej, na zmianę – no to było naprawdę fajnie. Myślę, że odbyły się mniej więcej ze dwa...

Czytaj więcej

Życie poza urzędem - Jan Wojcieszczuk - fragment relacji świadka historii Tekst

Oczywiście czasu wolnego zbyt dużo nie miałem, ale moja żona dbała o to, żebym uczestniczył w życiu kulturalnym miasta. Uczestniczyłem w wydarzeniach teatralnych w Osterwie, bardzo często chodziłem na spektakle Provisorium, znałem tych aktorów, utrzymywałem kontakty towarzyskie z szefem Provisorium, Januszem Opryńskim. Oglądałem spektakle Leszka Mądzika i Gardzienic. Miałem czas na filharmonię, także na normalne życie. Do dziś pamiętam fantastyczny koncert z Ewą Demarczyk w Teatrze Osterwy. Zaproszony na ten koncert, oczywiście spóźniłem się godzinę, bo miałem spotkanie chyba z...

Czytaj więcej

Lubelskie festiwale teatralne - Janusz Opryński - fragment relacji świadka historii Tekst

Odbywały się festiwale. Na początku to nie był nasz okres, który myśmy jakby aktywnie przeżywali. Był festiwal Wiosny Teatralne, który robił Andrzej Rozhin i one były z Chatką Żaka. Potem w 1976 roku my, czyli Scena 6, Grupa Chwilowa i Teatr Provisorium, wtedy osoba Kazika Iwaszki, bardzo ważna postać, Tadeusz Zielniewicz, który też jest dzisiaj ważną postacią, reaktywowaliśmy Konfrontacje Teatralne. Znaczy reaktywowaliśmy festiwal, który nazwaliśmy Konfrontacje Młodego Teatru, to tak było. Ważny festiwal. [To były lata] 1976-81. W 1981 roku...

Czytaj więcej

Kontakty między Sceną Plastyczną KUL i Grupą „Ubodzy” – Mieczysław „Metys” Abramowicz – fragment relacji świadka historii Tekst

"Ubodzy”, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Scena Plastyczna KUL, Leszek Mądzik Kontakty między Sceną Plastyczną KUL i Grupą „Ubodzy” Kontakty były codzienne i conocne, bo byliśmy ze sobą bardzo mocno związani, choć oczywiście robiliśmy swoje. W pewnym roku, Leszek miał pomysł na wykorzystanie nas z Grupy „Ubodzy” w pewnym swoim przedstawieniu, ale do tego nie doszło. Natomiast byliśmy i do dzisiaj jesteśmy w niektórych wypadkach zaprzyjaźnieni. Co roku organizowaliśmy w Kazimierzu [Dolnym] taki obóz teatralny, na którym spotykali się wszyscy, spędzaliśmy tam...

Czytaj więcej

Joachim Lodek – Mieczysław „Metys” Abramowicz – fragment relacji świadka historii Tekst

"Ubodzy”, Joachim Lodek, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Scena Plastyczna KUL, Leszek Mądzik, Joachim Lodek Joachima Lodka spotkałem w roku 1971 i straciłem z nim kontakt w roku 1972, kiedy formalnie rzecz biorąc zostałem szefem Grupy „Ubodzy”. On jeszcze był przez jakiś czas na KUL-u, bo kończył studia, chyba pisał pracę magisterską. Co się stało potem z Joachimem, nie wiem zupełnie. Leszek Mądzik z nim wcześniej współpracował w ramach teatru, jeśli dobrze pamiętam, to pierwsze przedstawienie, od którego w zasadzie zaczyna się...

Czytaj więcej

Teatr Akademicki KUL na początku lat 70. XX wieku – Mieczysław „Metys” Abramowicz – fragment relacji świadka historii Tekst

"Ubodzy”, Katolicki Uniwersytet Lubelski, ruch hippisowski, Scena Plastyczna KUL, Leszek Mądzik, Joachim Lodek, Teatr Akademicki KUL Teatr Akademicki KUL na początku lat 70. XX wieku Bardzo dużo działo się też w samym teatrze tutaj na KUL-u. Scena Plastyczna od końca lat 60., a tak na poważnie od początku lat 70., stała się wtedy teatrem samodzielnym. Leszek Mądzik zaczynał pracę jako scenograf w teatrze akademickim, zresztą w spektaklu Joachima Lodka, a potem zaczęła się krystalizować ta jego idea teatru plastycznego, co...

Czytaj więcej

Kullages – Roman Doktór – fragment relacji świadka historii Tekst

"Ubodzy”, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Scena Plastyczna KUL, Leszek Mądzik, Kullages, UMCS Kullages Środowisko Kullages to był swoisty świat, fascynujące środowisko i to ja bym powiedział, że to było prawdziwe święto doroczne studentów KUL-u i kultury studentów, dlatego że myśmy nie zapraszali albo prawie nie zapraszali ludzi z zewnątrz ze spektaklami lub koncertami muzycznymi, z dwóch powodów, nie że byliśmy tacy święci, że my tylko swoimi siłami wszystko załatwimy. Pierwszy, najważniejszy powód był taki, że uczelni nie było na to stać,...

Czytaj więcej

Teatr akademicki na KUL-u w latach 70. XX wieku – Roman Doktór – fragment relacji świadka historii Tekst

Uniwersytet Lubelski, Grupa "Ubodzy", Teatr Akademicki KUL, Leszek Mądzik, Mieczysław "Metys" Abramowicz, Scena Plastyczna KUL Teatr akademicki na KUL-u w latach 70. XX wieku. Na KUL-u zaś wyrosła Leszkowi Mądzikowi pewna opozycja, bo powstała Grupa „Ubodzy”, która nie opierała się na plastyce, tylko na żywym aktorze, na tkance żywego człowieka, która pracowała próbując jakoś odwzorować technikę Grotowskiego i ta Grupa „Ubodzy” jakąś rangę w Polsce zyskała. Pojawiło się kilka recenzji poważnych krytyków w prasie ogólnopolskiej, między innymi Puzyny. Byliśmy na...

Czytaj więcej

Teatry i kabarety – nawiązałem z nimi kontakt poprzez fotografię - Mieczysław Sachadyn - fragment relacji świadka historii AudioTekst

[Fotografowałem] życie studenckie [oraz] to, co [było] wokół. Teatry i kabarety [stanowiły] jedne z elementów życia studenckiego. [Na przykład] kabaret [Legion Amba działający w klubie] Szprycha. Mam w domu legitymację kabaretu [Legion Amba, choć] nie byłem [jego] członkiem, tylko widzem. Czasem fotografowałem [spektakle. Ta legitymacja stanowi] potwierdzenie, że bywałem na takich kabaretach. [Członkowie Legion Amba] dawali takie jak gdyby legitymacje członkostwa. I tam [widniały] różne wymyślane przez nich stopnie: Ambawy, [Starszy] Ambawy – coś w tym rodzaju. [Ze środowiskiem teatralnym...

Czytaj więcej

Średnio co pięć lat robiłem wystawy fotograficzne - Stefan Ciechan - fragment relacji świadka historii AudioTekst

W czasie współpracy ze Sceną Plastyczną średnio co pięć lat robiłem [o niej] wystawy fotograficzne. Nosiły nazwę „Ślady” [Ta pięcioletnia przerwa wynikała z tego], że w międzyczasie Leszek [Mądzik] tworzył nowe spektakle, dochodziły nowe zdjęcia, [które] udostępniałem. Bo można [je] było obejrzeć i [robili to] różni ludzie. Mam [na przykład] zdjęcia [Andrzeja] Wajdy [oglądającego moje fotografie]. „Ślady I”miały miejsce w 1975 roku w podziemiach KUL-u –w już niemalże piwnicznych korytarzach. Eksponowano [tam] dużo zdjęć. Czarno-białych, i barwnych. „Ślady II”[odbyły się]...

Czytaj więcej

Fascynacje teatralne - Waldemar Maluga - fragment relacji świadka historii WideoTekst

W 1975 roku rozpocząłem studia na socjologii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, oczywiście w Lublinie. To jest nowy okres, fascynujący chyba dla każdego, [kto] skończył studia. Spotkałem [tam] wielu niezwykle ciekawych ludzi. I właśnie tam po raz pierwszy zetknąłem się z działalnością artystyczną. Bodajże w 1977 roku Robert Łupieniak, mój kolega z roku (później się okazało, że był również znanym poetą), zaproponował mi współpracę z teatrem LOSS (skrót [od] Liceum Ogólnokształcące Stanisława Staszica). Większość ludzi, którzy uczęszczali do tego teatru, [stanowili]...

Czytaj więcej