Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Szkoła rolnicza w Klementowicach - Włodzimierz Korsak - fragment relacji świadka historii Tekst

To są zdjęcia ze szkoły w Klementowicach. Dwa ujęcia budynku, taki spory budynek tej szkoły. Tu szkoła i tu internat. A na pierwszym planie zagon kapusty. To było wejście główne, w tej części z tyłu był internat, a w tym budynku wykładowcy i nauczyciele mieszkali oraz obsługa, bo przecież tam były konie, bydło, pszczoły. To była szkoła rolnicza. Tu była szkoła przez Niemców prowadzona, bo mieliśmy dyrektora Niemca i dwóch wykładowców, właściwie Niemców, to byli folksdojcze. Jeden z nich był...

Czytaj więcej

Fotografie z majątku w Celejowie - Włodzimierz Korsak - fragment relacji świadka historii Tekst

Tu się zaczyna seria fotografii z Celejowa. W Celejowie byłem na praktykach. To są zdjęcia z pola. W głębi droga do głównej szosy i kawałek zboża. Tu w chmurach, bo się deszcz zbliża, a tu stertę na polu robią, zwożą zboże. I tam sterty robili okrągłe, nie podłużne tylko okrągłe, żeby się nie przechyliło to też trzeba było umieć zrobić, znaczy kłosy musiały być do środka dawane. Te osoby, które tu pracują to byli pracownicy majątku. To jest droga do...

Czytaj więcej

Stefan Kirkor - syn rządcy - Włodzimierz Korsak - fragment relacji świadka historii Tekst

fotografie rodzinne, fotografia opowiadana Stefan Kirkor – syn rządcy To znów jest zdjęcie z Żabiej Woli, datowane na 1943-1944 rok. Z lewej strony tego pana, który stoi w czapce, to jest Stefan Kirkor. On był starszy ode mnie, w 1945 roku był do wojska zabrany z poboru. On tu jest ubrany w taką bluzę, przed wojną w gimnazjum było przysposobienie wojskowe i takie były mundury. I on ma ten mundur na sobie. No i bryczesy do jazdy konnej, to przeważnie...

Czytaj więcej

Krótkie spodenki, pumpy i sztyblety - Włodzimierz Korsak - fragment relacji świadka historii Tekst

To jest 1937 rok, to jest po Komunii, bo jeszcze na ręku mam taką białą opaskę i to jest w majątku Łabuńki, 7 kilometrów od Zamościa. To jest przy szosie na Lwów. Wtedy była taka tradycja, że pierwszy raz do Komunii, to opaski były, to ja tylko tyle pamiętam. Jak byliśmy ubrani do Komunii? Gdybym nie widział tego zdjęcia to bym powiedział, że chyba normalnie. No w każdym razie mundurek i krótkie spodenki. Dopóki chłopcy nosili krótkie spodenki to byli...

Czytaj więcej

Obozy szkoleniowe Chóru Akademickiego KUL w Krynicy Górskiej - Kazimierz Przybyłko - fragment relacji świadka historii Tekst

Tutaj mam takie zdjęcia. To są uczestnicy chóru akademickiego KUL. Ja tu widzę właściwie same dziewczyny. Ja nie wiem skąd mi się to zdjęcie wzięło i dlatego nie umiem tu więcej nic powiedzieć. Pewnie i ja tu gdzieś jestem, ale musiałbym przy powiększeniu popatrzeć. Ja śpiewałem tenorem, pierwszym tenorem, więc pewno jestem tutaj gdzieś, ale nie umiem powiedzieć gdzie to zdjęcie było robione. Przeważnie są tutaj na pierwszym planie dziewczyny. I nie mają strojów jakichś specjalnych, tylko są w białych...

Czytaj więcej

Fotografie z dzieciństwa i młodości - NN (WKM) - fragment relacji świadka historii Tekst

fotografie rodzinne Fotografie z dzieciństwa i młodości Ja mam tutaj takie zdjęcia właśnie z Krakowskiego Przedmieścia, całe towarzystwo... Tak wyglądał Ogród Saski ogrodzony od strony Alei Racławickich żelaznym płotem, do pewnej wysokości murem, w ogóle cały był ogrodzony. Nie było żadnego chuligaństwa. Można było w Saskim Ogrodzie i w nocy, i w dzień przebywać, i na pewno nikt nikogo nie zaczepiał. Tutaj ja z ojcem, z mamą, jeszcze jako zupełnie mała dziewuszka, przypuszczam, że to zdjęcie jest robione na podwórzu...

Czytaj więcej

Przedwojenne zdjęcia znad Bystrzycy - NN (WKM) - fragment relacji świadka historii Tekst

rzeka Bystrzyca, ulica Nadbystrzycka, Wrotków, fotografia opowiadana Przedwojenne zdjęcia znad Bystrzycy To jest młyn nad Bystrzycą. Tam była olbrzymia śluza. A tu jest kąpielisko w Bystrzycy na Wrotkowie. Szło się pieszko przez całą ulicę Nadbystrzycką obecną, a dawniej przez Wrotków, i tam było bardzo duże rozlewisko w Bystrzycy, towarzystwo się kąpało, przed młynem była śluza i tam była bardzo głęboka woda. Na skarpie ulicy Nadbystrzyckiej tak wyglądały domy. Z okazji świąt Zesłania Ducha Świętego, ale to były Zielone Święta, nawet...

Czytaj więcej

Moi rodzice - Alina Depta - fragment relacji świadka historii WideoTekst

[Posiadam zdjęcie, na którym jest] mój ojciec [Antoni Szubartowicz], w płaszczu żołnierskim, w czapce żołnierskiej. To będzie Kraśnik na pewno. [Na zdjęciu jest również] moja mama [Janina Szubartowicz]. Moja mama była taka dość elegancka kobietka, ładnie się ubierała. Prowadziła dom. Miałam jeszcze siostrę Basię, ale ona już nie żyje. Starsza o dwa lata była ode mnie.

Czytaj więcej

Nasz dom w Kraśniku - Alina Depta - fragment relacji świadka historii WideoTekst

[Na zdjęciu widoczna jest] moja mama [Janina Szubartowicz], wujek mój z Biłgoraja, ta malutka to jestem ja, a ta druga większa trochę to moja siostra [Barbara Szubartowicz], a to kawałek tego domu [w Kraśniku], w którym mieszkaliśmy przed wojną. To była taka kamienica prywatna. Mieliśmy tam dwa pokoje z kuchnią. Dobre warunki były. Tu był taki kawałek ogrodu.

Czytaj więcej

Na obczyźnie - Alina Depta - fragment relacji świadka historii WideoTekst

To jest zdjęcie ojca [Antoniego Szubartowicza] z Anglii, albo nie wiem, z jakiegoś kraju może przez które przechodzili, ale chyba z Londynu, bo on stacjonował w Londynie. [Na zdjęciu widać] takie konie, to mi się zdaje, że to z Londynu jest, ale też nie jestem pewna. Tu [na rewersie] coś pisze. A, podpisy ludzi, którzy tam byli, ale to chyba nic nie daje. To jest mój ojciec. [Kolejne zdjęcie] to na pewno z Londynu, ten lew. Tu jest ojciec w...

Czytaj więcej

Lubiłam się fotografować - Alina Depta - fragment relacji świadka historii WideoTekst

To [jest] moje zdjęcie jak jeszcze byłam w podstawowej szkole, w mundurku szkolnym, z warkoczykami, taka dziewczynka. Fotografka nazywała się pani Taborska. W rynku [w Kraśniku] miała zakład i ja kiedyś dostałam od jakiegoś wujka parę złotych i poleciałam sama do tej pani fotograf. Nie wiem, jakoś lubiłam widocznie się fotografować. Pobiegłam sama do niej, to to pamiętam i ona mnie posadziła na krześle, ja się nawet nie uczesałam, tu widzę włosy mi spadają i ona mi takie zdjęcie zrobiła....

Czytaj więcej

Opowieść o moim ojcu - Alina Depta - fragment relacji świadka historii WideoTekst

[Posiadam zdjęcie, na którym] jest mój ojciec [Antoni Szubartowicz] jako młody poborowy, z tym że on na ochotnika poszedł do wojska w wieku nie wiem [jakim]. On się urodził w 1901 [roku], czyli to musiało być w 1917 albo 1918 roku, no bo w 1920 już brał udział w tej bitwie warszawskiej z Piłsudskim, czyli musiał wcześniej do tego wojska już wstąpić. No i [to jest] takie zdjęcie jego, jedno z takich bardzo wczesnych, pierwszych zdjęć. Ojciec jest w mundurze,...

Czytaj więcej

Studenci chodzili w czapkach - Tadeusz Surdacki - fragment relacji świadka historii WideoTekst

[Posiadam] zdjęcie [zrobione] koło [swojego] domu rodzinnego [w Urzędowie], około 1958 roku. Przyjechałem na ferie zimowe. [Jestem] w czapce studenckiej, bo wówczas studenci chodzili w czapkach swoich uczelni. [To] były charakterystyczne czapki. KUL-owska była biała, z czerwonymi otokami na dole, rogatywka. I tym śmy się różnili od kolegów z UMCS-u, którzy mieli inne czapki, każdy miał inne otoki. I chociaż były nieobowiązkowe, jednak to była pewnego rodzaju nobilitacja i chętnie młodzi ludzie chcieli się popisywać, że on jest studentem tej...

Czytaj więcej

Zdjęcie klasowe z 1936 roku - Maria Sowa - fragment relacji świadka historii WideoTekst

To zdjęcie, które w tej chwili trzymam w ręce, jest zrobione na ulicy Żmigród, ale nie pamiętam numeru domu. Tam była moja szkoła. To jest zdjęcie z trzeciej klasy, o czym świadczy ten zapis na odwrocie zdjęcia. Szkoła numer 19 na Żmigrodzie. Data też jest zapisana na odwrocie, 13 maja 1936 roku. Po środku zdjęcia są dwie nauczycielki z nami. Jedna, ta pani z lewej - starsza, to jest pani Maria Górska, późniejsza teściowa mojej przyjaciółki. Następna pani, wiem, że...

Czytaj więcej

Zdjęcie klasowe z 1939 roku - Maria Sowa - fragment relacji świadka historii WideoTekst

To jest 1939 rok, to już jest ostatnia klasa, bo ja w 1939 roku skończyłam te 6 klas szkoły powszechnej. No, to może tak... Z lewej strony fotografii stoi nauczycielka od polskiego, pani Klarman. Pani Klarmanowa była też narodowości żydowskiej, ale jak już powiedziałam, była wspaniałą nauczycielką! Tu jeszcze szukam pana Zonera, mojego nauczyciela geografii… Być może, że jego nie było wtedy... Bo tu jeszcze jest jakiś taki nauczyciel z prawej strony, starszy, siwy pan, ale ja nie wiem, czego...

Czytaj więcej

Niedzielne spacery po Krakowskim Przedmieściu - Maria Sowa - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Tu jestem na zdjęciu ze swoją mamą, z bratem, z wujkiem, na Krakowskim Przedmieściu, prawdopodobnie to było zrobione po kościele, kiedy szliśmy na taki spacer po Krakowskim. To wszystko stanowi dla mnie bardzo miłe pamiątki i bardzo je sobie cenię. Na Krakowskim Przedmieściu to byłam co niedzielę, ponieważ zawsze szliśmy do kościoła Wizytek, a później się szło na taki spacer daleki. Szło się do Saskiego Ogrodu, tam gdzie była ta muszla koncertowa, bardzo często w niedzielę odbywały się tam koncerty,...

Czytaj więcej

Cegielnia w Lublinie - Włodzimierz Korsak - fragment relacji świadka historii Tekst

To są już zdjęcia z Lublina. Jesteśmy tu, gdzie dzisiaj mieści się osiedle mieszkaniowe. Mniej więcej tu, gdzie stał Bierut, może trochę dalej, wyżej, bo stamtąd, za pomnikiem Bieruta, to właśnie była część cegielni i cegielnia tam była, wypalano normalnie cegły. To jest polna droga, tam nie było bite i tu są budynki cegielniane wszystkie. Tam nie było zagrodzenia, to nie były wygrodzone tereny, tak że to jest część terenów cegielni. No w każdym razie droga prowadziła do osiedli, kiedyś...

Czytaj więcej

Rzeka Bystrzyca i łowienie raków - Włodzimierz Korsak - fragment relacji świadka historii Tekst

Bystrzyca była strasznie zimna, bez żadnych problemów można było przejść na drugą stronę, bo płytko płynęła, ale była tak zimna, że raki były. Były raki, jakieś tam ryby, ale jakie to nie wiem, wiem, że ze Stefanem Kirkorem na raki rano chodziliśmy. To musiała być czysta i zimna woda. Raki łowiło się siatką podrywką. Ręki nikt nie wkładał, bo to było niebezpieczne. One się znów w takich zakolach, szuwarach trzymały, to myśmy puszczali psa, pies tam przebiegał przez to, one...

Czytaj więcej

Park w Żabiej Woli i ogrodnik Okoń - Włodzimierz Korsak - fragment relacji świadka historii Tekst

Park w Żabiej Woli to był duży obszar, w każdym razie kilka hektarów było tego parku, bo to był park ze spadkiem do takich stawów i za parkiem był ogród warzywny. W tym parku było miejsce na gry do siatkówki, do tenisa, no i poza tym, żeby się poganiać. Roślinnością się opiekował ogrodnik, pan Okoń, pamiętam jeszcze jego nazwisko. To był taki starszy pan, miał dwie duże cieplarnie, tam pełno kwiatów było i zajmował się właśnie parkiem, znaczy miał ludzi,...

Czytaj więcej