Fragmenty Relacji ze słowem kluczowym "antysemityzm"

Pamiętam jak byłem w szpitalu. Zachorowałem na szkarlatynę, leżałem chyba dwa tygodnie. Słyszałem jak pielęgniarki mówiły między sobą: „Kiedy tego Żydka zabiorą?”. Ale teraz po latach to nie myślę, że to było antysemickie. Niektórzy ludzie tutaj używają słowo „Żydek”, bo myślą, że to nie jest złośliwe; chcą pokazać przez to, że nie mają nic przeciwko Żydom, bo dla nich słowo „Żyd” jest obraźliwe. A słowo „Żyd” nie jest obraźliwe, „Żydek” jest obraźliwe. Nawet jakiś profesor kiedyś z UMCS- u z...

Czytaj więcej

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, Żydzi, relacje polsko-żydowskie, bojkot sklepów żydowskich, antysemityzm „Nie kupuj u Żyda! Nie kupuj u Żyda!” U nas tutaj był targ, były te sklepy żydowskie. I oni przyjechali, jak raz wyszłam, był targ, sprzedawały kobiety to masło, jak to kiedyś było, to kury. I ja tak wyszłam na ten rynek, żeby się poprzyglądać jako do ludzi, ale patrzę się - taki samochód jedzie duży. Stanął na rynku miedzy tymi ludźmi i otwierają się drzwi, i wychodzo takie...

Czytaj więcej

Jak rozbierali Szeroką, to rozbierali też kawałek Kowalskiej, jak Kowalska dochodzi do Szerokiej. To ci sami Żydzi, którzy tam mieszkali, przychodzili w trepach. Jeden Żyd to był z taką laską. To był ich starszy, jakaś policja żydowska. I jeden Niemiec, zawsze ich tam było. Z Majdanka przychodzili. I jeden był zawsze Niemiec z psem. Pamiętam, że ludzie im podrzucali jedzenie i moja siostra też tam czasami im podawała coś. Raz moją siostrę złapał Niemiec. Zauważył, że kładzie, i poszczuł psem,...

Czytaj więcej

W szkole [w Tomaszowie Lubelskim] mieliśmy kilku Żydów. Jeżeli chodzi o zachowanie się kolegów w stosunku do Żydów, nie było takie bardzo korzystne. Zawsze się traktowało Żyda jako coś niższego niż każdy normalny człowiek. Walki takiej bezpośredniej to nie było w szkole. Ale jednak była taka niechęć do Żyda. W szkołach było bardzo mało Żydów, w powszechnej. Ja pamiętam, miałem przez tych siedem lat chyba trzech Żydów tylko. A resztę to nie wiem –albo chodzili gdzieś indziej, albo mieli swoje...

Czytaj więcej

Ja pamiętam, jak on [Gomułka] mówił, że ci towarzysze, co oni [nie] czują się w związku z Polską i chcą pojechać do Izraela, możemy dać paszporty. To cała Sala Kongresowa wstała i zaczęli krzyczeć: „Jeszcze dziś! Jeszcze dziś!” Żeby dać im paszporty, niech jadą stąd. To pamiętam. A co? Przecież w Lublinie też były takie demonstracje. Partia organizowała demonstracje robotnicze przeciwko tym, co występują przeciwko polityce partii. Tu po Lublinie poszła cała duża demonstracja, taka w stylu pierwszomajowym, z transparentami:...

Czytaj więcej

W tym czasie była taka nagonka, i to było w przybliżeniu cały rok ta antysemicka nagonka. Bez przerwy takie o syjonistach i wypychano ludzi, co raz to kogoś to ujawniano. Ta całoroczna antysyjonistyczna propaganda to jednak wpłynęła. Ja poczułem ulgę, że ja już nie będę słyszał tej propagandy. Zbierałem wszystkie gazetki, wwiozłem [je] z sobą gdzieś jedną czwartą skrzyni dwa na jeden metry: jedna czwarta skrzyni to były różne gazety z tego czasu. Ja to później wszystko oddałem Uniwersytetowi Telawiwskiemu....

Czytaj więcej

Co czułem? Nigdy nie czułem antysemityzmu, a wtedy poczułem. Bo rozbudzili w ludziach wilka. Jakoś do tego czasu nigdy nie odczuwałem, że jest jakiś antysemityzm, a tu nagle otworzyli skrzynkę Pandory. To ludzie zaczęli wyjeżdżać. Pierwszy wyjechał Rysiek z Miśką, później jeszcze parę osób. I tak zaczęło się. Właściwie to nie było proste. Początkowo nie wiedzieli jak, bo przecież było bardzo dużo osób, co nie chciało jechać do Izraela, a droga odkryta była tylko do Izraela. To się później dowiedzieli,...

Czytaj więcej

Ale ta akcja była już przygotowana i zaczęło się „jaki ojciec taki syn” i zaczęło się codziennie publikacja spisków [wykazów], takie na przykład: „Dzisiaj przeprowadzono czystki w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Ludzie, którzy tam szkodzili interesom Polski to Kowalski, przedtem Lewinsztejn, Lewandowski przedtem Landau.” I takie spiski od góry do dołu, wszystkich takich, co się chowali, co nawet swoim dzieciom nigdy nie mówili, że oni są Żydami. Nagle dzieci się dowiadywały z gazety, że tato jest Żydem. I to nie tylko...

Czytaj więcej

To wiadomo było, że Niemcy ich wymordowali. Jak widziałem taki obrazek, że przyprowadził i zastrzelił te dwie Żydówki, no to, że Niemcy mordują ich, wiadomo było, jak najbardziej. Z tym, że ten stosunek Polaków do Żydów… i w moim życiu też różnie o tym myślałem. Wiem, że wśród nich mieszkaliśmy razem, byliśmy w kontakcie. Ale pamiętam też te nagonki na Żydów przed wojną. Potem ta ich chęć przypodobania się Sowietom. No mogłyby się nie podobać niektóre zachowania. Po wyzwoleniu znowu...

Czytaj więcej

Moi dziadkowie ze strony ojca: on się nazywał Alter Zeew Szmuness, a babcia się nazywała Helena. Ale jakie miała panieńskie nazwisko, ja nie wiem. Wiem o dwóch braciach, ale nie pamiętam czy nie było jeszcze trzeciego. Był brat jego starszy, który się nazywał Seweryn Szmuness. To jest historia bardzo zabawna, o której ja się dowiedziałam w Nowym Jorku. Otóż jak ja pracowałam w „Nowym Dzienniku”, to raz na dwa tygodnie zamieszczał swój felieton taki bardzo cywilizowany endek w naszej gazecie,...

Czytaj więcej

To też powinienem napisać w moim życiorysie tym lustracyjnym, że uważałem, że skoro armia Andersa wychodzi stamtąd, to przecież musi być jakieś wojsko, które będzie razem z Armią Czerwoną walczyło w Polsce. Wobec tego napisałem – Wanda Wasilewska, Moskwa – że na pewno taka armia powstanie i wobec tego bardzo proszę, żeby mnie do tej armii wezwać. I miałem wezwanie numer 6. Żegnali mnie tam z kwiatami, bardzo serdecznie. [Wcześniej] główny wojskowy w tym Wojenkomacie mówił, jak ja chciałem pójść...

Czytaj więcej

Ja sobie myślałem tylko: „Panie Boże, jeżeli jesteś, jeżeli mnie tutaj zsyłasz na tę Syberię, trudno, ale przynajmniej, żeby było ładnie, bo jak będzie brzydko, to przecież ja nie przeżyję”. Ten cholerny esteta, prawda, żeby było ładnie, bo inaczej nie dam rady. No i budzę się rano, a tam cudownie zupełnie, tak jak Zakopane, góra, drzewa, wszystko ślicznie, sobie myślę – no, tutaj to proszę bardzo. Myślę, że gdybyśmy nie zniszczyli tego sami wszystkiego, mógłbym tam pewnie do końca życia...

Czytaj więcej

W Warszawie poznałem Renię, z domu Sztutmen, która była w tej chwili już po rozwodzie chyba ze swoim mężem i która mi strasznie imponowała. Miała takie futro wspaniałe, więc kobieta z futrem to już było w ogóle co innego. Renię bardzo jakoś lubiłem, była starsza ode mnie o 7 lat. Miała wtedy takiego narzeczonego, który był w wojsku, młody jakiś chłopak, pamiętam, sympatyczny bardzo, bo raz go widziałem. Renia z nim oczywiście zerwała po to, żeby być ze mną, to...

Czytaj więcej

Najpierw byłem w gimnazjum Staszica w Warszawie, pierwszy rok byłem u Staszica, drugi rok byłem w [gimnazjum] Ziemi Mazowieckiej. [Gimnazjum] Ziemi Mazowieckiej było antypiłsudczykowskie, związane z endecją, co oczywiście powodowało, że ja już gdzieś tam demonstrowałem tę swoją sympatię, przede wszystkim dlatego, że u mnie w domu takim, no, kultem się otaczało Piłsudskiego. Ja miałem zresztą w dzieciństwie całe tomy wycinków, ilustracji różnych o Piłsudskim. Jak ja byłem w tym [gimnazjum] Ziemi Mazowieckiej, wysyłało się kartki z pozdrowieniami na Maderę...

Czytaj więcej

Taki był moment bardzo niesympatyczny. Na Krakowskim Przedmieściu jacyś młodzi ludzie maszerowali ulicą, zwartą taką grupą i tak trzymali rękę. Ojciec mój lekceważąco o nich powiedział: „A to są ci oen …”. Nie wiem, jakoś ich nazwał, nie umiem teraz przytoczyć. A to była nazwa tych chłopców. Oni tam gdzieś biegali. Nie wpuszczali Polaków do żydowskich sklepów. Tam był sklep pana Kestenberga na Krakowskim Przedmieściu, niedaleko ulicy Kołłątaja, bardzo dobrze zaopatrzony. Tam bardzo często kupowałam zeszyty czy coś takiego. I...

Czytaj więcej

Ja grałem w piłkę z Polakami. Nie było różnicy. A Hitler zrobił z Polaków antysemitów. W moim mieście nie było różnicy – Polak czy Żyd. Nikt źle nie zrobił. W środę był jarmark, może było tysiąc ludzi na jarmarku. Nie bili się, nic. A jak Hitler tylko przyszedł, tak on wszystko zrobił. [Antysemityzm] był w Warszawie, Poznaniu. Święto było Rosz ha-Szana, ja wyszedłem z Ogrodu Saskiego, chciałem iść do Granicznej, mieszkałem na Miłej. Dwóch Polaków młodych postawiło nogi na moją...

Czytaj więcej

Połowa obywateli miasta to Żydzi byli, ulica Zwycięstwa, tu naprzeciw kościoła, to była bożnica, no i tam cały żydowski krąg się skupiał. Przede wszystkim mężczyźni [mieli] brody, pejsy, jarmułki takie na głowie czarne, dzieciaki to krzykliwe jak nieszczęście. Cmentarz mieli swój, później Niemcy go rozwalili całkiem. Był w stronę Dęblina, przechodziłem tamtędy, się wiele nie chodziło w tamtych stronach, ale mniej więcej [kojarzę]. Krzyży oni nie mają, tylko tablice takie z nazwiskiem, tam coś wypisane chyba w hebrajskim języku, człowiek...

Czytaj więcej

Stosunki [moich] rodziców z Żydami to układały się nawet nieźle. Oni byli sąsiadami, nie byli dokuczliwi, raczej można powiedzieć, że ci co tam mieszkali, to byli tacy skromni dosyć. Tak że tam zatargów żadnych nie było. Osobiście miałem z tymi Żydami, którzy byli w moim wieku, różne zatargi miałem, ale nieszkodliwe takie. Czasem w guziki żeśmy grali, w piłkę z Żydami [graliśmy]. Oni chcieli grać na pieniądze, za jednego gola 5 groszy. Takie mecze się odbywały tutaj na tych błoniach,...

Czytaj więcej

Cmentarz żydowski był na ulicy Kołłątaja, mniej więcej w tym miejscu, gdzie obecnie jest cmentarz wojskowy. Pogrzeby żydowskie odbywały się w ten sposób, że oni nieśli tego zmarłego, prawdopodobnie w pozycji siedzącej czy dopiero był w pozycji siedzącej jak go chowali, nie wiem dokładnie. Oni nie chowali w pozycji leżącej, tylko w pozycji siedzącej. Prawdopodobnie [myśleli, że] jak będzie Sąd Ostateczny to on szybciej wstanie niż ten, co leży. Były wynajmowane takie płaczki, szły i szlochały, tak za głowę się...

Czytaj więcej

Część Żydów to tu mieszkała jak kościółek, gdzie teraz teren jest pusty, to tutaj wszystko Żydzi mieli mieszkania i sklepy. Tu właśnie do Kołłątaja, cały ten dół, wszystko też Żydzi mieli i jak Piaskowa jest niżej, też całe osiedle żydowskie było. To wszystko wypalone, Niemcy przecież te właśnie osiedle tu koło kościółka to w [19]39 roku od razu spalili wszystko i bożnice. Tu właśnie bożnica stała gdzie ten Dom Nauczyciela. To był duży budynek, murowany, taki okazały. [Byłem] w środku...

Czytaj więcej