Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Kolej Milejów–Zofiówka i Milejów–Ciechanki

We wrześniu 1908 roku cukrownia w Milejowie zbudowała kolejkę konną o szerokości toru 600 mm do przewozu węgla, buraków i cukru do Zgniłej Strugi, gdzie mieściły się odkrywki torfu, i do dużego majątku w Krzesimowie.

Cukrownia Lublin
Cukrownia Lublin (Autor: nieznany)

Spis treści

[RozwińZwiń]

TrasaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W 1913 roku przebudowano kolejkę ze Zgniłej Strugi na odcinku Milejów–Ciechanki z 600 mm na 750 mm, a następnie rozbudowano kolejkę z Krzesimowa do Kijan. Miało to na celu zwiększenie możliwości przewozowych kolejki; większa szerokość toru pozwalała na zastosowanie wagonów o większej ładowności.

Po zniszczeniach wojennych kolejkę odbudowano. Łączyła teren cukrowni w Milejowie ze składami buraków w Krzesimowie i (w 1922 roku) w Ciechankach. Tutaj teren był już bardziej zróżnicowany; po pokonaniu rzeki Wieprz, w kierunku Ciechanek tor przecinał dwa zbiorniki wodne po mostach i las.

Z drugiej strony do Krzesimowa tor przechodził tylko na drugą stronę głównej ulicy Milejowa i po opuszczeniu terenu osady wił się pomiędzy polami po stosunkowo płaskim terenie. Parowozy prowadziły krótkie pociągi złożone z maksimum sześciu czteroosiowych wagonów. Torowisko i szyny niewiele różniły się od szlaku kolei cukrownia „Lublin”–szosa kraśnicka, jednak z racji odległości i terenów podmokłych, jakie pokonywała kolejka milejowska, mogły być one solidniej wykonane. Mimo unieruchomienia cukrowni w Milejowie w 1935 roku, kolejkę postanowiono eksploatować dalej, bowiem łączyła ona liczne składy buraków i przebiegała przez obszary intensywnych upraw buraków.

Odcinek do Krzesimów–Zofiówka (7,5 km) zlikwidowano prawdopodobnie po 1937 roku.

Cała kolej liczyła 25 km.

Na uwagę zasługuje fakt swoistego sportu, jaki uprawiali młodzi ludzie z terenów, przez które przejeżdżała kolejka. Z uwagi na przysmak, jaki stanowił placek wypiekany z mąki i pewnej ilości utartego buraka cukrowego, znajdowali oni radość w podkradaniu buraków z wagonów kolejki, kiedy pociąg jechał. W tym celu dzieci i młodzież zasadzały się na pociąg uzbrojone w zwykły gruby kij długości około metra z długim ciesielskim gwoździem na końcu. Gdy pociąg mijał grupę, uczestnicy zaczynali biec z boku wagonów i usiłowali nadziać któryś z buraków spiętrzonych ponad burtami wagoników na kij. Zdobycie buraka na placek w ten sposób stanowiło potem powód do dumy. Co odważniejsi usiłowali wieszać się na burtach wagonów, by przejechać się kawałek, niestety, z racji dużej ilości wystających ostrych elementów, często taka zabawa kończyła się wypadkiem.

Stan wyeksploatowania parowozów i zmiana organizacji transportu doprowadziły do likwidacji tego środka transportu na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, torowisko leżało miejscami do początku lat 80.; z mostów, jako kładek, korzystano jeszcze w latach 90. XX wieku.

Tabor kolejowy w 1934 rokuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

– parowóz normalnotorowy produkcji niemieckiej z 1922 roku;
– lokomotywa spalinowa Austro-Daimler na tor 600 mm z 1922 roku;
– 2 parowozy wąskotorowe z 1907 roku;
– 2 parowozy;
– drezyna spalinowa Austro-Daimler z 1922 roku;
– 2 drezyny ręczne;
– 90 wagoników firmy Koppel;
– 10 wagoników własnej produkcji z pudłami drewnianymi;
– 17 żelaznych wagoników czteroosiowych;
– 12 wózków kolebkowych.

Tabor kolejowy w 1963 rokuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

– parowóz wąskotorowy na tor 600 mm firmy Orenstein & Koppel, dwuosiowy, rok produkcji 1924;
– parowóz wąskotorowy na tor 600 mm firmy Henschel & Sohn, dwuosiowy, rok produkcji 1934;
– lokomotywa spalinowa wąskotorowa na tor 600 mm, typ „Gemeinder”, rok produkcji 1942;
– lokomotywa spalinowa wąskotorowa na tor 600 mm, firma Deutz-Mosch, dwuosiowy, rok produkcji 1940;
– Milejów–Krzesimów, skład buraków, długość 9600 m;
– Milejów–Ciechanki, długość 8000 m – w likwidacji.