Iwona Chmielewska

Iwona Chmielewska prezentowała swoje książki na wystawach indywidualnych oraz zbiorowych pokazach sztuki książki w kraju i za granicą. 
[Informacja biograficzna pochodzi ze strony polskiego wydawcy http://mediarodzina.pl/autorzy/71/Iwona-Chmielewskaś]

 

 Zdjecie pochodzi z ksiązki: Iwona Chmielewska, "Pamiętnik Blumki", Media Rodzina 2011. 

 

Wypowiedzi Iwony Chmielewskiej na temat własnej twórczości

Nauczyłam się, że artystyczną książkę dla dzieci można zrobić na każdy temat ważny społecznie, że sztuka jest potężnym narzędziem nie tylko wspomagającym wrażliwość i kreatywność, ale też kształtującym edukację społeczną, współczucie dla słabszych, tolerancję dla odmienności, a więc zasady demokracji. To wszystko można osiągnąć dzięki artystom, którzy za pomocą swej intuicji, bez wspomagania się teoriami naukowymi, potrafią i wzruszać i edukować. Nauczyłam się, że książka dla dzieci może być arcydziełem, w dodatku ważnym społecznie – odkąd obcuję z takimi książkami, przywożę je ze świata i pokazuję na przykład studentom, mam większy dystans do oddziaływania sztuki współczesnej pokazywanej nielicznym w galeriach. W książkach picturebook można osiągać to samo i oddziaływać dużo szerzej, rozpowszechniając sztukę w tysiącach egzemplarzy, kierując ją jednocześnie dla dzieci i dorosłych [źródło].

Dla mnie najważniejsze jest poważne podejście do odbiorcy, dziecka czy dorosłego, ofiarowanie mu w ramach mojej książki swobody interpretacji, zaproszenie go do współtworzenia. Lubię gdy książka jest gościnna, ale też mądra. Dzieci są nastawione na rozwój, chcą by im stawiano wyzwania, lubią zadawać pytania, nie chcą by je traktowano infantylnie. Ale książki o trudnych społecznie tematach czy książki poetyckie najczęściej nie są lubiane przez dorosłych, którzy nie mają czasu, wolą dać dziecku łatwostrawną, niegroźną, nie wywołującą trudnych pytań papkę. Oczywiście takie książki, kolorowe i nieskomplikowane też powinny być na dziecięcej półce. Ale najważniejsze jest, żeby nie przeważały, żeby dziecko miało do czynienia z różnymi estetykami, również żeby miało książki o walorach artystycznych, które pokazują jaki świat jest nieoczywisty. Marzę, żeby media dostrzegły wreszcie jak ważne są takie książki dla przyszłości społeczeństwa, dla jego kreatywności [źródło].

Staram się, aby moje książki niosły ważne społecznie przesłania. Moja ostatnia książka autorska "Do połowy pełne czy do połowy puste?" wydana przez Nonjang, za pomocą jednego prostego zdania na każdej stronie i towarzyszącego mu obrazu porusza temat relatywizmu, ale też niepełnosprawności, rasizmu, odmienności przekonań, tolerancji itp. Interesują mnie tylko te książki, dzięki którym młody człowiek może lepiej zrozumieć, że świat jest złożony i nieoczywisty [źródło].

Zwykle tak konstruuję książki, by miały różne „stopnie wtajemniczenia”, najprostszy, który interesuje małe dzieci, ale też wyższy: zawierający metafory, symbole, które można odczytać dopiero, gdy ma się już pewną wiedzę, a przede wszystkim doświadczenia. Wtedy taka książka łączy pokolenia, można przy niej rozmawiać, drążyć tematy, zaspokajać swoje potrzeby duchowe. Babcia zobaczy w niej coś innego niż wnuczek, który też znajdzie coś dla siebie. Mogą się od siebie nawzajem uczyć, poznawać się i szanować swoje punkty widzenia [źródło].

Idea książki obrazowej, w której obraz jest tak samo ważny lub ważniejszy niż tekst, nie jest jeszcze szeroko znana w Polsce. Nie są to książki ilustrowane, ani książki z obrazkami, ani też infantylne »książeczki« dla dzieci. To książki dla odbiorcy bez określonej kategorii wiekowej, których koncepcja artystyczna porusza zarówno dzieci jak i dorosłych. Pomyślane są jako »książki na całe życie«; są zaproszeniem czytelników do współudziału w dyskursie na najważniejsze społeczne, czasem trudne i niepodejmowane w książkach dla dzieci tematy. Krótkie, głęboko przemyślane teksty wraz z pełnym metafor i niedopowiedzeń obrazem stanowią rodzaj poezji wizualnej, swoistego »ikonolingwistycznego« przekazu [źródło].

 

Picturebook to osobna kategoria książki - nie jest to książka ilustrowana. W książce ilustrowanej obraz jest podporządkowany tekstowi i zwykle jest ozdobnikiem, dodatkiem do literatury. W picturebook rola obrazu jest tak samo ważna lub ważniejsza w stosunku do krótkich, prostych tekstów, które celowo „nie pokazują" za dużo. To obraz prowadzi często ciekawszą, osobną, mijającą się z tekstem opowieść. Po to, by wyciągnąć nowe znaczenie z tego tekstu i żeby nie narzucać interpretacji tekstu odbiorcy. Nie lubię doskonałych ilustracji, w których artysta popisuje się swoją wirtuozerią, ponieważ tam już nie ma miejsca na wyobraźnię czytelnika. Takie perfekcyjne ilustracje są dla mnie zamknięte - można się nimi tylko zachwycić, a nie można z nimi dialogować. Picturebooki powinny być moim zdaniem tak tworzone, żeby odbiorca stał się ich współtwórcą, aby miał szansę przeżyć bardzo intymne emocje, aby mógł skonfrontować się ze swoimi problemami czy obawami. Obrazy pozwalają nam też unikać banalizacji języka, możemy nimi dotykać spraw, które niekoniecznie chcemy dookreślić słowami. Obraz potrafi czasem zastępować tysiące słów. Teksty w takiej książce są z reguły krótkie i proste. Trzeba połączyć różne fragmenty obrazów, dopowiedzieć to co tylko zasugerowane, dać się zaprosić do gry słowno - wizualnej, czasem poszukać rozwiązania między słowami albo domyślić się sensu ukrytego gdzieś za narysowaną ścianą lub oknem. Czasem tekst i obraz to jakby dwie różne, uzupełniające się narracje. Bywa to trudniejsze niż po prostu lektura tekstu i obejrzenie ilustracji do niego, bo tu trzeba popracować trochę z własną wyobraźnią, a nawet zaczerpnąć z podświadomości [źródło].

 

Zobacz: Joanna Jawiczuk o początkach pracy z Pamiętnikiem Blumki

 

Zobacz: Joanna Jawiczuk o Pamiętniku Blumki

 

Bibliografia:

Ilustracje:

Józef Czechowicz, Poezje zebrane, Toruń 1997.
Zofia Stanecka, Kopciuszek, Warszawa 2004. 
Agnieszka Niezgoda, Dzień dobry, Europo!, Toruń 2004.
Jiwone Lee, Thinking ABC, Seul 2005.
Dla ciebie - wiersze miłosne polskich poetów, Toruń 2006.
Adam Asnyk, Wiersze, Toruń 2007.
Kim Hee-Kyung, A House of the Mind: Maum, wyd. Changbi 2009.
Kwak Young Kwon, BIUM - puste miejsce w sercu, wyd. Agriboks 2009.
Dubravka Ugrešić, Domowe duchy, Kraków 2010.

Książki obrazkowe:

Myśl, Seul 2004.
Niebieska laseczka. Niebieska skrzyneczka, Meksyk 2005.
O wędrowaniu przy zasypianiu, Warszawa 2006.
Myślące cyfry, Seul 2007.
Dwoje ludzi, wyd. Sakyejul 2008.
Dwoje ludzi, Meksyk 2009.
Half Full or Half Empty, Seul 2010.
Pamiętnik Blumki, Poznań 2011.
Kłopot, Warszawa 2012.
Oczy, wyd. Changbi (Korea) 2013
Cztery strony czasu, Poznań 2013.
O tych, którzy się rozwijali, Poznań 2013.

 

Najważniejsze nagrody i wyróżnienia:

Ilustracje:

Jiwone Lee, Thinking ABC
− „Złote Jabłko” przyznane przez Międzynarodowe Biennale Ilustracji w Bratysławie (2007).

Kim Hee-Kyung, A House of the Mind: Maum
− Bologna Ragazzi Award, nagroda w kategorii w kategorii non fiction (2011)

Książki:

Pan i Kot
− nagroda w konkursie ProBolonia (2000).

Niebieska laseczka. Niebieska skrzyneczka 
− nagroda meksykańskiego Ministerstwa Edukacji; książka została wprowadzona do szkół w Meksyku jako lektura (2010).

Pamiętnik Blumki
− Książka Roku w kategorii „Książka obrazkowa” oraz wyróżnienie literackie w konkursie Polskiej Sekcji International Board on Books for Youngsters (2011).
− Nagroda główna w X edycji konkursu „Świat przyjazny dziecku” organizowanym przez Komitet Ochrony Praw Dziecka (2011).
− Nagroda Prezydenta Wrocławia w konkursie „Dobre storny” organizowanym przez Miejską Bibliotekę Publiczną we Wrocławiu oraz biuro Wrocławskich Promocji Dobrych Książek (2011).
− „Pegazik” - główna nagroda w konkursie literackim Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek w kategorii „Książki dla dzieci i młodzieży” (2012).
− Nagroda główna w Konkursie Literatury Dziecięcej im. Haliny Skrobiszewskiej organizowanego przez Muzeum Książki Dziecięcej (2012).
− Wyróżnienie obu gremiów - dziecięcego i dorosłego - w konkursie DONGA organizowanym przez Polską Sekcja International Board on Books for Youngsters (2012).
− Nominacja do prestiżowej niemieckiej nagrody Der Deutsche Jugendliteraturpreis (2012).
− Wpis na listę Białych Kruków praz Internationale Jugendbibliothek w Monachium (2012).
− Podczas CJ Picture Book Festival w  Seulu książka została zaliczona do grona 100 najlepszych książek świata (2012).

Oczy
− Pierwsza nagroda w kategorii „Fiction” podczas Bologna Ragazzi Award (2013).