Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Przesłanie do młodych - Danuta Kowal - fragment relacji świadka historii Tekst

Wydaje mi się, że trzeba przeszłość chronić od zapomnienia. W różny sposób. Trzeba sięgać do naszych korzeni. Trzeba ufnie patrzeć w przyszłość. Nie można widzieć w obecnej rzeczywistości tylko negatywów. Uczyć młodzież nawzajem szacunku dla drugiego człowieka, czynienia dobra, i to, co najważniejsze jest w naszej religii i w naszym życiu. To nie dotyczy tylko konkretnego naszego wyznania, ale wynika to po prostu z prawa naturalnego, które powinno być przestrzegane wszędzie, w życiu najważniejsza jest miłość. Jeżeli do tego będziemy...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Anatol Binsztok - fragment relacji świadka historii WideoTekst

[Przed wojną] w Lublinie, w sobotę wieczór to spacerowała piękna młodzież, żydowska i polska. Były szkoły, uczelnie, gimnazjum, to wszystko zginęło niestety. [Jednak] trzeba pamiętać, że to się wszystko działo w Lublinie, i że to było znane miasto. Miejmy nadzieję, że wyrośnie nowa młodzież, że stosunki będą inne. Ta młodzież, która zginęła, już nie wróci. Teraz jest rząd demokratyczny w Polsce. Przed wojną rząd nazywał się demokratyczny, ale on nie był demokratyczny, bo były partie niektóre zakazane. Każdy może zrobić...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Lusia Brodt - fragment relacji świadka historii Tekst

do młodych Przesłane do młodych Młodym ludziom, właściwie wszystkim bym chciała powiedzieć, że wojna jest najgorszą rzeczą, która może tylko być, że tylko straty są. Nic dobrego żadna wojna nie przynosi. I ja za każdym razem, gdzie była wojna, przecież była straszliwa w Jugosławii, w państwach jugosłowiańskich, ja wtedy za każdym razem wszystko jak słyszałam o Jugosławii, wtedy co się tam działo, to było w dziewięćdziesiątych latach, to ja tak za każdym razem patrzyłam na to, co się u nas...

Czytaj więcej

Sens cierpienia i przesłanie dla młodych - Leonia Singer - fragment relacji świadka historii Tekst

starość Sens cierpienia i przesłanie do młodych [Pytanie o sens cierpienia] jest pytaniem do filozofa, nie do mnie. To jest pytanie bardzo filozoficzne, a ja jestem trochę filozofem. Czy w ogóle życie nasze ma sens? Czy w ogóle świat, po co on istnieje? Ja już dawno skończyłam z tymi rozważaniami na tematy filozoficzne. Nawet jak miałam 14 lat, to już się zastanawiałam nad takimi problemami. Bardzo mnie to frapowało. Jak to może być? Chociaż wtedy nie było jeszcze takich cierpień,...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Miriam Akavia - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Ja dzisiaj mam masę przyjaciół polskich i doceniam to bardzo mocno, ale mam żal do całego świata, bo [na] takie rzeczy, co wyprawiano z Żydami, jak mógł świat milczeć. Amerykanie też. Powstały mury getta i wyrzucano Żydów z mieszkań, z domów. Trzeba było razem z nimi stawiać opór. Wszyscy razem, cała Europa, zatrzymać takie szaleństwa. Ale nikomu nie zależało tak bardzo na tym. Cały świat był nie w porządku, cały świat był nie w porządku. To musi się uznać dzisiaj,...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodego pokolenia - Chaim Lender - fragment relacji świadka historii Tekst

Są tacy, którzy mówią: – Zabiliście Pana Jezusa. To nieprawda. Pan Jezus chciał więcej wolności dla ludzi. On się urodził Żydem, On umarł Żydem. I my powinniśmy być jedną religią, bo On był synem żydowskim, a chrześcijanie wierzą w syna żydowskiego. I nie powinno być antysemityzmu, bo antysemityzm przychodzi od tych wszystkich z góry. Oni ogłosili to, że Żydzi zabili. Nie Żydzi zabili, wtedy Rzymianie zabili. W państwie żydowskim wtedy rządzili Rzymianie. A ukrzyżowanie w tym czasie było rozkazem Rzymian,...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Aleksander Jackowski - fragment relacji świadka historii Tekst

Niech będą w dalszym ciągu młodzi, niech mają śmiałość myślenia, niech mają śmiałość działania, niczego więcej. I niech uważają na starych. To jest strasznie ważna sprawa, żeby nie mieć sztywności widzenia. Zdawać sobie z tego sprawę, że właściwie ciągle jesteśmy manipulowani, że szkoła jest manipulacją, rodzina jest manipulacją, rząd jest manipulacją i że człowiek powinien w miarę możności starać się o to, żeby mieć swoje widzenie tego świata, swoje miejsce w tym świecie. I żeby to młodzi mieli, żeby umieli...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Genowefa Szewczyk - fragment relacji świadka historii Tekst

Miłość, miłość i jeszcze raz miłość. Ja to każdemu mówię – bez Boga ani do proga. Jak będziesz wierzył w Boga, to będziesz dobrym człowiekiem, jak kochasz Boga, to będziesz kochał i bliźniego, bo to jedno z drugim idzie. A jak kochasz bliźniego, to będziesz [kochał] wszystkich jak siebie samego, będzie wszystko dobrze, ale jak ty nie kochasz Boga, daleko [jesteś] od Boga, to wszystko będzie na nic, co by nie było, to będzie wszystko na nic. Musi być z...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Teodozja Drobik - fragment relacji świadka historii Tekst

Żeby nigdy nie cofali się i nie ukrywali tego, co mają w zanadrzu. Jak ja kończyłam tę podstawówkę, to mój najstarszy brat, pomimo tego, że mój ojciec już nie żył i rodzeństwo to tam o rodzeństwo nie za bardzo dba, zapytał mnie: „Słuchaj, może ty byś poszła też do jakiejś szkoły?”, bo wtedy brat był mój w gimnazjum, a ja, widząc, co się dzieje w domu, bo przed wojną nie było tak łatwo się kształcić na wsi, borykając się z...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Mosze Opatowski - fragment relacji świadka historii Tekst

Ja mam tylko nadzieję, że nowe pokolenia będą patrzyć inaczej na całą sprawę żydowską, to znaczy, że nie będą słuchać [tylko tego], co pradziadek albo dziadek powiedział na Żydów. Po pierwsze, to nie jest prawda, że państwo polskie dało możliwość Żydom być [na] równi z innymi obywatelami, że każdy mógł się uczyć, gdzie chce i kiedy chce, pracować w różnych fachach. Żydom nie dali [tej możliwości], dlatego część Żydów żyła na niskim [poziomie], żyli jak żebracy. Nie wszyscy mieli pieniądze,...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Shmuel Atzmon-Wircer - fragment relacji świadka historii Tekst

Ja nieraz pytałem sam siebie, dlaczego dostałem życie. Szymek i Chaimek zginęli. Pomyślałem sobie, że naprawdę mam w życiu jakąś misję, a ta misja ma być taka, aby nie dać zapomnieć o tym, co było. Żeby to się nigdy nie powtórzyło. Dlatego chcę powiedzieć młodym ludziom: i Żydom, i Izraelczykom, i Polakom, że przyszłość naszych relacji może być budowana tylko na tym, że wspólnie będziemy pielęgnowali pamięć o tych, którzy zginęli. Bo podczas wojny zginęli i Żydzi, i Polacy, i...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Nechama Tec - fragment relacji świadka historii Tekst

W ciężkich czasach, im bardziej trudne i okropne są warunki ludzkie, tym bardziej ważna jest kooperacja między ludźmi. Takie okropne czasy jak wojna, jak Holokaust, przyniosły to, co najgorsze w człowieku, ale też i najlepsze. Uważam, że zawsze należy mówić o Holokauście, trzeba tego uczyć w historycznym kontekście. Ale trzeba też pamiętać, że były jednak iskierki ludzkości, dobroci i altruizmu. Jak jeden drugiemu pomagał, to życie się robiło łatwiejsze. To nie znaczy, że pomaganie zawsze ratowało życie, ale dawało życiu,...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Shalom Omri - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Wierzymy, że historia Polski, która nas gościła tysiąc lat, jest bardzo ważna dla historii naszej młodzieży. Dzięki gościnności narodu polskiego zostało jeszcze trochę ludzi, którzy byli fundamentem budowania Izraela. Wszyscy – Ben Gurion, Wajcman, profesor Stefan Wajs – to wszystko są ludzie z Krakowa i z miast polskich. Dla historii wybudowania Izraela, Polska ma [duże] zasługi.

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Bencion Drutin - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Nie jestem z tych, co mówią, że wszyscy Polacy są antysemitami, wiem, że są Polacy antysemici, ale wiem także, że są Polacy [którzy] ocalili Żydów. Polaków [jest] najwięcej [wśród tych] co [dostali] medale Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, nie Ukraińców, nie Rosjan, nie Holendrów, nie Czechów. W Biblii u nas jest [tak], że [gdy] człowiek uratuje innego, to jakby uratował cały świat i to prawda. Wiem, że tej rodzinie, co mnie uratowała, groziła śmierć [za to], tak samo jak nam. Oni...

Czytaj więcej

Bądźcie ludźmi - Roma Benatar - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Ja tylko jedną rzecz mogę powiedzieć młodym ludziom, że człowiek jest człowiekiem, nie ma różnicy czy on jest biały, czy czarny, czy chudy, czy gruby, czy Żyd, czy buddysta. Człowiek jest człowiekiem. I wyrzućcie tę zemstę i tę nienawiść. Kochajcie się. Niech człowiek człowieka kocha. Niech człowiek człowiekowi pomoże. Jesteśmy tu na taki krótki czas, dziewięćdziesiąt lat to jest krótki czas. Bądźcie ludźmi.

Czytaj więcej

Myślę, że dobrocią można jednak poprawić ten cały świat - Ruth Goldberg - fragment relacji świadka historii Tekst

Urodziłam się w Polsce i żyłam w Polce aż do wojny i podczas wojny. Ja jeszcze do dzisiaj Polski nie zapomniałam, języka nie zapomniałam, literatury nie zapomniałam. Ale muszę też powiedzieć, że było bardzo dużo rozczarowań, było bardzo dużo takich, co pomagali, ale też bardzo dużo rozczarowań. Życie jest krótkie, ale każdy z nas może coś zrobić dla drugiego. Chcę powiedzieć młodzieży, która teraz dorasta w Polsce, że ja lubię Polskę, lubiłam ludzi, byłam wśród Polaków. Ale niektórzy byli nie...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Abraham Silberstein - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Można tylko powiedzieć, że teraz, po tym, co się stało, każdy człowiek inteligentny rozumie, że naród bez ziemi jest niczym, bo się nie może bronić. Gdyby Izrael był organizowany wtedy, jak jest organizowany dzisiaj, Niemcy nie mogliby zrobić tego, co zrobili. To znaczy, najlepiej to powiedział Mickiewicz: „Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie; Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, kto cię stracił”. Jak nie masz zdrowia to nagle czujesz, że masz rękę. Bo jak byłeś zdrowy nie czułeś...

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Jeszajachu Kapcan - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Myślę, że trzeba bardziej młodym ludziom w Polsce przedstawić historię Żydów, kulturę żydowską. To była wysoka kultura, byli żydowscy pisarze, byli żydowscy artyści, we wszystkich dziedzinach kultury byli Żydzi. Mieli swoje szkoły, mieli gimnazja swoje. Żydzi mieli wielki wpływ na kulturę polską, tak myślę. A po drugie – faszyzm, antysemityzm, to idzie razem, to idzie razem. Trzeba wychować ludzi w większym zrozumieniu dla drugiego narodu, dla mniejszości narodowych. Nie tylko [w stosunku] do Żydów, do każdej mniejszości.

Czytaj więcej

Przesłanie do młodych - Abraham Gafni - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Ja nie mam dosyć słów, by powiedzieć to. Co ja mogę im powiedzieć? Powiedzieć, że… trzeba to pamiętać, nie zapominać, co było w tym mieście. Pięćset lat mieszkali Żydzi w tym mieście, budowali to. Dziewięćdziesiąt procentów domów były żydowskie, miały ten szpital, te gimnazja, to wszystko. My nic nie chcemy od tego, tylko żeby o tym nie zapomnieć.

Czytaj więcej