Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Spływy kajakowe - Ryszard Łoziński - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Bystrzyca jest dobrą rzeką spławną do kajaków. W tej chwili odbywają się też spływy kajakowe daleko wyżej – gdzieś jeszcze za Prawiednikami. Zresztą na granicy Zemborzyc i Prawiednik jest wypożyczalnia kajaków. Można sobie częścią Bystrzycy spłynąć do zalewu i kajak oddaje się na granicy lasu Dąbrowa. Ośrodek „Słoneczny Wrotków” – ja nie zgadzam się z tą nazwą jako człowiek, który zna historię tego miejsca. Może ładnie to brzmi, ale ta przestrzeń to są Zemborzyce. To jest pod Wrotkowem, owszem, ale...

Czytaj więcej

Nauka i praca - Ryszard Łoziński - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Ukończyłem szkołę podstawową w Zemborzycach Tereszyńskich. Na terenie Zemborzyc były dwie szkoły, jedna w Zemborzycach Kościelnych – w tej chwili jest to szkoła nr 39 przy ulicy Krężnickiej, a druga – do której ja uczęszczałem, dla tych odległych gospodarstw – powstała w latach 60., w ramach planu „Tysiąc szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego” w Zemborzycach Tereszyńskich. Miałem 2,5 km odległości. Pierwsze cztery lata chodziłem do takiej niedużej szkółki na Jakubówce, to taka enklawa w Zemborzycach. Kiedyś te grunty należały do...

Czytaj więcej

Otwarcie Zalewu Zemborzyckiego - Ryszard Łoziński - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Połowa lipca [1974 roku], uroczyste otwarcie zalewu. Przyjechał premier, Piotr Jaroszewicz, i I sekretarz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Edward Gierek. Przyjechali w to miejsce otwarcia, czyli ośrodek „Marina” obecnie, dawny majątek ziemski. Do dzisiaj jest tablica [upamiętniająca to wydarzenie], w tej chwili jakimś kioskiem z lodami zasłonięta. Władze wojewódzkie, miejskie i dygnitarze z Warszawy obstawieni byli funkcjonariuszami na taką odległość, że mieszkańcy nie mogli dojść blisko. Z daleka widzieli. W związku z otwarciem zalewu jeszcze Zemborzyce spotkała taka przyjemność polegająca...

Czytaj więcej

Budowa Zalewu Zemborzyckiego - Ryszard Łoziński - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Dla nas było to interesujące, nas ciekawiło, jak te maszyny wysypują wały, które wytyczały granice tego zbiornika. Jeszcze wtedy chodziłem do szkoły, bo ukończyłem szkołę podstawową w 1974 roku. W tym samym roku też oddano ten zalew. Nawet szkoły średnie, ale i zakłady pracy tam były zwożone w ramach czynu społecznego na porządkowanie, bo trzeba było przecież te olszyny powycinać. Znamy te pomysły odnośnie wybrania torfu i wysypania piachem. Skończyło się tylko na usypaniu wałów i zrobieniu zapory. Pamiętam ten...

Czytaj więcej

Protesty rolników - Ryszard Łoziński - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Informacja o powstaniu Zalewu Zemborzyckiego dotarła poprzez sołtysów. Jeszcze nie było wtedy gmin, były Gromadzkie Rady Narodowe – siedziba Gromadzkiej Rady Narodowej była w Zemborzycach. Po kolejnych podziałach część Zemborzyc poszła pod Głusk, później pod Lublin, a reszta pod gminę Konopnica. Ale zarząd Gromadzkiej Rady Narodowej poprzez sołtysów, poprzez zebrania powiadomił o tych planach. Mój dziadek Kotarski, czy dziadek Łoziński, którzy mieszkali daleko od rzeki, a mieli łąki, nie do końca byli zadowoleni. Ich tereny zostały częściowo zdewastowane, ale dla...

Czytaj więcej

Wspomnienia o powodzi - Ryszard Łoziński - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Mojej babci Kotarskiej siostra, ciocia Mazurkowa, z mężem i z rodziną przeniosła się do Lublina, na ulicę Dzierżawną. W połowie lat 60. była tam wielka powódź. Mój tato pracował w bazie sprzętu melioracyjnego. To są budynki zajmowane w tej chwili przez Lubelski Klub Jeździecki. I tato z tymi pracownikami mieli łodzie, ratowali tych ludzi z Dzierżawnej, Krochmalnej, Glinianej – z tych nisko położonych ulic, gdzie to wszystko stało pod wodą. Pamiętam wspomnienia cioci Mazurkowej, wujka Mazurka i mojego taty, który...

Czytaj więcej

Zemborzyce - Ryszard Łoziński - fragment relacji świadka historii WideoTekst

Zemborzyce to stara wieś królewska, rok założenia – 1364, dokument lokacyjny wydany przez króla Kazimierza Wielkiego. Była położona nad rzeką Bystrzycą, od granicy z Krężnicą aż do miejscowości Rawszyce – już nieistniejącej wsi, gdzie w tej chwili jest ośrodek „Marina”. Wieś przez kilkaset lat systematycznie się rozwijała na tyle, że w XX wieku dom był przy domu. Działki były szerokości do 30 metrów, na 4 kilometry długie. I co rusz pożary. Właśnie pożar w 1922 roku spowodował decyzję władz powiatowych...

Czytaj więcej