Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Zofia Wronko-Mitrut - relacja świadka historii z 12 września 2019

Początek wspomnień Zofii Wronko-Mitrut, to powrót do dzieciństwa, okresu szkoły, pracy mamy w roli nauczycielki oraz ojca w roli terenowego pracownika Cukrowni Lublin. To również opowieść o rodzeństwie, warunkach życia w Zakrzówku, realiach dnia codziennego, pomocy rodzicom, ciężkiej pracy, ale i początkach zainteresowań artystycznych. Punktem zwrotnym w dotychczasowym życiu Zofii Wronko-Mitrut był przyjazd do Lublina, poznanie przyszłego męża i początek działań artystycznych w Domu Kultury Kolejarza oraz w kabarecie „Czart” Okres pobytu w popularnym „Kolejarzu” to również czas współpracy z prof. Szałańską, poznawania nowych artystów, dostrzeżenia debiutującej tam Urszuli Kasprzak, wspomnienie wyglądu i klimatu samego domu kultury oraz grającego tam zespołu „Tenderˈs”–jego powstania, składu, wspólnych występów. Dużo uwagi poświęca również samej kawiarni „Czarcia Łapa” gdzie regularnie występowała wraz kabaretem „Czart”. W kontekście tym kreśli topografię wnętrza kawiarni, przytacza anegdoty, opisuje panujący tam klimat i warunki do gry. W dalszej części opowiada o współpracy z zespołem KBW Ziemi Lubelskiej oraz koncercie w hali „Koziołek”i wykonaniu piosenki „Czarny Alibaba” któremu towarzyszyło spotkanie z jej kompozytorem Bogusławem Klimczukiem. Wspomina także codzienność epoki PRL, jej koloryt, łącznie z „kombinowaniem”materiałów na stroje codzienne i sceniczne. Na zakończenie w sposób barwny i szczegółowy opowiada o wyjeździe wraz z zespołem na występy do Finlandii oraz egzaminie artystycznym, który z sukcesem zdawała w Teatrze Żydowskim w Warszawie.

Moja historia zaczyna się w Zakrzówku WideoTekst

Urodziłam się w Zakrzówku prawie rok przed wojną. W Zakrzówku uczyła moja mama, która po skończeniu seminarium nauczycielskiego w Krakowie, dostała przydział pracy właśnie tutaj na terenach wschodnich, czyli w województwie lubelskim. I pierwszą jej praca była w Urzędowie, a właściwie przed Urzędowem był Bęczyn, i mama tam właśnie uczyła. Nie wiem ile lat, ale tak mniej więcej, to było pięć lat. Tam była jedyną nauczycielką, i był tylko pan kierownik szkoły, pan Trojanowski. To pamiętam, bo mama mi o...

Czytaj więcej

Pomagałam tacie w pracy WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, praca ojca, pomoc w pracy 2. Pomagałam tacie w pracy Po maturze startowałam na studia, ale miałam też taki czas, że z tatą razem pracowałam na wadze w Wilkołazie. I ważyłam buraki, byłam kontystką, zapisywałam ile cały wóz, ile potem sam wóz. I to musiałam odliczyć, napisać w tych wszystkich rubryczkach. Jeździłam z Zakrzówka z moim tatusiem motorem. Jeździliśmy oboje, myślę, że jakieś dziesięć kilometrów do Wilkołaza. Teraz jest nowy przejazd, dużo mniej kilometrów. Kampania cukrownicza...

Czytaj więcej

Rodzeństwo WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, rodzina, rodzeństwo, brat Janusz, nauka gry na instrumentach, mama 3. Rodzeństwo W jednym pokoju śmy mieszkali, mieliśmy jeden pokój tylko.Dlatego mój najstarszy brat Janusz wyjechał do Dębicy, do cioci, gdzie ona uczyła w gimnazjum historii. Bo skończyła filologię polską i historię, dwa fakultety skończyła we Lwowie. Była bardzo zdolna. Po prostu mama uznała, że już nie ma jak tych dzieci położyć ze sobą. Jedno wyrosło, drugie jeszcze małe. Tak że ciocia zabrała mojego brata, i on...

Czytaj więcej

W domu bywało momentami ciężko WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, rodzina, dom rodzinny, życie codzienne, obowiązki 4. W domu bywało momentami ciężko Tata miał ciągłą pracę w terenie, tylko przyjazdy na soboty, niedziele. Więc tak jak mówiłam, mama miała niestety ciężkie dni. A domek był taki drewniany, ogacony. Było zimno w zimie czasami. Mama paliła bardzo długo na kuchni, żeby ogrzać to mieszkanie, to tam gdzieś dwadzieścia stopni się zrobiło, a rano już było dziesięć. I trzeba było się ubierać, iść do szkoły. Mama gotowała, jak...

Czytaj więcej

Życie artystyczne, ale też ciężka praca WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, życie artystyczne, praca artysty, praca zawodowa, droga artystyczna 5. Życie artystyczne, ale też ciężka praca W Ostrowie urodził się Stefan Rachoń. Nasz wielki dyrygent. I wylansował przecież Irenę Santor. I nawet jego jacyś krewni chodzili w Zakrzówku do szkoły. Nawet jednego moja mama uczyła i zapytała czy nie będzie obciążony, że wujek taki. A on mówi: „Nie, nie, nie, ja się w ogóle nigdy na wujka nie powołuję, tylko uważam, że ja powinienem sam wszystko osiągnąć”...

Czytaj więcej

Przyjazd do Lublina WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, przyjazd do Lublina, mieszkanie u cioci, ul. Kołłątaja 2, praca mamy w roli nauczycielki, szkoła w Zakrzówku 6. Przyjazd do Lublina Przyjechałyśmy do mojej cioci, do mojej chrzestnej mamy. To była ulica Kołłątaja 2 mieszkanie 4, naprzeciw „Baru Centralnego” Tam myśmy z siostrą z chłopakami się umawiały. Siostra dwa lata ode mnie młodsza. I bardzo często, może to nieładnie, nie warto wspominać, ale takie byłyśmy przebiegłe. Umawiałyśmy się najlepiej przy „Barze Centralnym” to można było z...

Czytaj więcej

Połączył nas Dom Kultury Kolejarza, który był słynny na cały Lublin Tekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, Dom Kultury Kolejarza, poznanie męża, Andrzej Mitrut, kabaret "Czart", zespół „Tender's”, profesor Szałańska 7. Połączył nas Dom Kultury Kolejarza, który był słynny na cały Lublin Byłam w kabarecie „Czart” i myśmy dostali nagrodę ze Związków Zawodowych Artystów, tutaj przy placu Łokietka było jak gdyby to biuro. Dostaliśmy nagrodę za jakiś tam dobry występ. Myśmy też jeździli na różne festiwale. I po prostu na dwa tygodnie mieliśmy pojechać i dawać tak zwane koncerty dla wczasowiczów. I pojechaliśmy...

Czytaj więcej

Profesor Szałańska i zespół KBW ziemi lubelskiej WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, profesor Szałańska, zespół KBW Ziemi Lubelskiej, Dariusz Machnicki, Anna Świetlicka 8. Profesor Szałańska i zespół KBW ziemi lubelskiej Ona też angażowała takich artystów, którzy po wojnie gdzieś byli, bo przecież ilu ludzi straciło pracę, ilu znakomitych ludzi po prostu nie wiedziało, jak się znaleźć w tej nowej rzeczywistości. A ten „Artos”ich ściągał. I to były takie grupy, które tak siermiężnie jeździły jakimś tam busikami. Myśmy też jeździli takimi autobusami, nawet z „Czartem” Mój kolega zawsze mówił:...

Czytaj więcej

Nabór artystów do Domu Kultury Kolejarza WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, Dom Kultury Kolejarza, nabór artystów do Domu Kultury Kolejarza, profesor Szałańska 9. Nabór artystów do Domu Kultury Kolejarza Wracam do Domu Kultury Kolejarza w dalszym ciągu, bo tam, jak już pani profesor Szałańska przyszła, to był nabór dziewczyn, i nie tylko dziewczyn, do śpiewania. Było ogłoszenie, że można się zgłaszać. Ja już śpiewam, już nawet kilka imprez miałam. Nie mówiąc o tym, że również na wieczorkach, co uwielbiałam, bo to było luz blues, można było komuś...

Czytaj więcej

Zespół „Cylindry” i „Traditional Jazz Group” WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, zespół „Cylindry”, „Traditional Jazz Group” 10. Zespół „Cylindry” i „Traditional Jazz Group” Zespół nazywał się „Cylindry” I tutaj jest cały skład „Cylindrów” Jazz i big bit po kolejarsku, czyli „Cylindry”i „Tenders'i”. Jakoś to było mniej więcej razem, ale ja już tamtych nie pamiętam. I jeszcze tu jakaś inna grupa powstała - „Traditional Jazz Group” Witold Werter –saksofon, trąbka. Bogdan Partyka, to mój kolega, który mnie potem zabrał do Finlandii. On był w tym zespole „Jan’ Band”...

Czytaj więcej

Wciągaliśmy dzieci w muzykę WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, Zbigniew Zastawny, praca z dziećmi, edukacja muzyczna dzieci 11. Wciągaliśmy dzieci w muzykę „Ikersi”byli w Świdniku, prowadził ich Zastawny. Dużo można by się dowiedzieć od Zbyszka o „Ikersach” on ma wszystko uporządkowane, i świetnie mówi. Ja z nim jeździłam na koncerty szkolne dla dzieci. Przez TWP jeździliśmy w czwórkę, a myśmy we dwoje prowadzili te koncerty szkolne. Ja śpiewałam i również grałam na tych instrumentach, które on przedstawiał dzieciom. Bo potem na końcu miałam dopasowane piosenki...

Czytaj więcej

Graliśmy nawet w więzieniu we Włodawie WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, występ w więzieniu, kabaret "Czart", anegdoty 12. Graliśmy nawet w więzieniu we Włodawie Z kabaretem „Czart”występowałam we Włodawie w więzieniu. Dwa razy. I to dla recydywistów. Dwa koncerty miałam. Najlepsza publiczność na świecie. Przyjmująca każdy dowcip, każdą puentę, wszystko po kolei. Dostałam kilka prezentów. Dostałam buty zrobione z chleba. Namalowany akt, olej. Śpiewam piosenkę wtedy w „Czarcie” „Ach ludzie, ludzie łaskawi, zbadajcie szczęście swe. Cyganka prawdę wyjawi, Cyganka wszystko wie. Odnajdzie, co w duszy zbiera, jaka...

Czytaj więcej

„Kolejarz”, „Czart” i rodzina WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, kabaret "Czart", Dom Kultury Kolejarza, rodzina, wnętrze Domu Kultury Kolejarza, wygląd Domu Kultury Kolejarza 13. „Kolejarz”, „Czart” i rodzina Poprzednim kierownikiem Domu Kultury Kolejarza był pan Marczewski. To on właśnie to wszystko zrobił, że tam ściągał ludzi. Jak się tylko weszło, to były małpki, papużki, wszystko w takim holu. Pierwsze takie, jak gdyby pomieszczenie, to była taka większa sala. Tu był ten piękny hol. Na górze była orkiestra dęta, świetna. Pan Dragan to prowadził. Jeszcze na...

Czytaj więcej

„Kolejarz” był przepiękny, tam pierwsze kroki stawiała Urszula Kasprzak WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, Dom Kultury Kolejarza, wnętrze Domu Kultury Kolejarza, wygląd Domu Kultury Kolejarza, Kasprzak Urszula 14. „Kolejarz” był przepiękny, tam pierwsze kroki stawiała Urszula Kasprzak „Kolejarz”był przepiękny. Jak się wchodziło, były te piękne akwaria z rybkami, te małpki skaczące gdzieś na drzewach. To wszystko było takie piękne. Tego nie było w żadnym domu kultury ani w żadnym kinie. I tam były te wieczorki, zawsze w soboty grał zespół. Więc tam było tak ciasno, że myśmy czasami tańczyli na...

Czytaj więcej

„Alibabę” śpiewałam z zespołem „Tendersów” Tekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, zespół „Tender's", hala "Koziołek", Bogusław Klimczuk 15. „Alibabę” śpiewałam z zespołem „Tender'sów” „Koziołek” to była hala sportowa, ale przystosowywali ją na imprezy, na dużą liczbę osób. Na Alejach Zygmuntowskich też przecież była hala sportowa w późniejszym okresie. Wygrałam „Mikrofon w cylindrze”w Domu Kultury Kolejarza, bo to był konkurs. A po „Kolejarzu”zrobili ogromną imprezę właśnie w „Koziołku” I wtedy na imprezie tej, na przesłuchaniach, ktoś nam akompaniował. A tutaj przyjechał z Warszawy zespół Bogusława Klimczuka. I tam...

Czytaj więcej

Ciuchy i buty się kombinowało WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, załatwianie ubrań, codzienność PRL, szycie ubrań 16. Ciuchy i buty się kombinowało Miałam o tyle dobrze, że moja mama, jako nauczycielka w Zakrzówku, uczyła dzieci, i jedna z jej uczennic wyjechała do Chicago, do Ameryki. A jej siostra mieszkała w Zakrzówku, bardzo blisko. I jak to kumcia z kumcią, zgadały się, że ta właśnie pani Żurawiowa dostaje paczki z Ameryki. I moja mama, jak ja byłam w Lublinie i tam sobie pracowałam, czy byłam w kabarecie,...

Czytaj więcej

Stroje sceniczne również kombinowaliśmy WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, załatwianie ubrań, codzienność PRL, granie przedstawień, szycie ubrań 17. Stroje sceniczne również kombinowaliśmy Jeżeli chodzi o „Czarta” to mieliśmy taką panią, która, załóżmy, musiała coś wyszukać w teatrze czy w Operetce, jak potrzebny był jakiś surdut albo jakiś kapelusz. Była zawsze taka osoba, oczywiście też opłacana, garderobiana. Więc też kombinowaliśmy, żeby nie kupować w sklepach. Bo raz, że nie było, a po drugie, to trzeba było płacić. A wiadomo, że bilety też musiały być niedrogie, żeby...

Czytaj więcej

Wyjazd z zespołem do Finlandii WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, codzienność PRL, życie codzienne, warunki mieszkaniowe, zespół „Jan’s Band”, wyjazd do Finlandii, występy w Finlandii 18. Wyjazd z zespołem do Finlandii Jak to zwykle bywa, rzecz przypadku, bo już wtedy byłam w kabarecie, i już synek był przecież, bo to 1968 rok. Synek był u mojej mamy, nauczycielki, a ja chciałam sobie troszeczkę zarobić. Mieszkałam na Przyjaźni, tam miałam jeszcze mniejsze mieszkanie i bardzo zimne, zagrzybiało z jednej strony. W związku z tym liczyłam, że mi...

Czytaj więcej

Kawiarnia „Czarcia Łapa” WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, kawiarnia „Czarcia Łapa”, granie przedstawień, warunki sceniczne, anedoty 19. Kawiarnia „Czarcia Łapa” Tu była scenka mała, właściwie jedno okno od apteki, a drugie okno od Trybunału. I w tych oknach były nasze garderoby. Zasłaniano je na spektakl, żebyśmy nie były widoczne z dworu. Przeważnie kawiarnia była do dziesiątej, i jeszcze się czekało, żeby troszkę ludzi wyszło, to wtedy zaczynaliśmy dopiero próbę, i do pierwszej w nocy. Tak że jeszcze nie miałyśmy strojów, a już teksty szły....

Czytaj więcej

Egzamin zdawałam w Teatrze Żydowskim WideoTekst

udostępnienie online najcenniejszych zasobów, egzamin artystyczny, przebieg egzaminu, profesor Bardini 20. Egzamin zdawałam w Teatrze Żydowskim W Finlandii zostałam namówiona, że: „Dlaczego ja nie mam uprawnień…” Nawet w Finlandii jakbym śpiewała, miałabym naprawdę pięćdziesiąt marek, a nie trzydzieści osiem. Tam też brano pod uwagę te wszystkie uprawnienia. Tak że jak przyjechałam, to dowiedziałam się gdzie, co, jak, wszystkie lektury. I właściwie miałam mało czasu, bo przyjechałam w lutym 1972 roku, a zdawałam egzamin 18 listopada tego samego roku w Teatrze...

Czytaj więcej

Zdjęcia

Wideo