Historia na głosy. V Kongres Archiwów Społecznych

29 września 2023 – 1 października 2023
Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN”

Jak rozmawiać o przeszłości i nagrywać osoby, które dzielą się swoimi wspomnieniami? W jaki sposób korzystać z tych doświadczeń w działaniach twórczych? Jak zapisywać historię, która dzieje się na bieżąco?

Na te i wiele innych pytań odpowiedzieliśmy podczas V Kongresu Archiwów Społecznych, który odbył się 29.09 – 1.10.2023 roku w Lublinie.

Tegoroczna, piąta edycja Kongresu była poświęcona historii mówionej, która w szczególny sposób obecna jest w działaniach Ośrodka.

Kongres odbywał się zarówno stacjonarnie jak i online Wzięło w nim udział prawie 600 osób.

Pracowniczki i pracownicy Ośrodka "Brama Grodzka - Teatr NN" przygotowali program, który pozwolił uczestnikom i uczestniczkom poznać nie tylko Lublin i jego historię ale też doświadczenia i osiągnięcia Ośrodka związane z gromadzeniem, udostępnianiem i wykorzystywaniem relacji świadków i świadkiń historii oraz pozyskanych od nich materiałów ikonograficznych.

Jednym z bohaterów kampanii promocyjnej towarzyszącej Kongresowi był Michał Hochman, którego wspomnienia zostały zarejestrowane przez Pracownię Historii Mówionej OBGTNN. Spotkanie z Michałem Hochmanem, które odbyło się w ramach Kongresu, poprowadziła Grażyna Lutosławska, a fragmenty wspomnień Michała Hochmana były dostępne w przestrzeni miasta.

W ramach współpracy odbył się cykl spacerów:

Lublin w pigułce, prowadzenie: Volodymyr Dyshlevuk

Lublin. Pamięć Zagłady, prowadzenie: Piotr Nazaruk

Żydowski Lublin – Wokół Bramy Grodzkiej, prowadzenie: Dominika Majuk

Spacer śladami Julii Hartwig, prowadzenie: Joanna Zętar

Uczestniczki oraz uczestnicy Kongresu mieli możliwość zwiedzić siedzibę Ośrodka oraz wystawę "Pamięć Miejsca", wystawy w Domu Słów, Lubelską Trasę Podziemną oraz Piwnicę Pod Fortuną oraz Imaginarium.

W kolejnych dniach Kongresu zaprezentowana została działalność Pracowni Historii Mówionej na przestrzeni ostatnich 25 lat, a uczestnicy i uczestnicy dzięki warsztatom prowadzonym przez pracowniczki i pracowników Bramy Grodzkiej mogli bardziej szczegółowo zapoznać się z działaniami OBGTNN, które związane są z historią mówioną:

Fotograficzna opowieść o mieście. Albumy rodzinne pełne historii, prowadzenie: Patryk Pawłowski

Historia mówiona w kontekście projektów kulturalnych i nowych technologii, prowadzenie: Piotr Lasota oraz „Przedmioty i wspomnienia”, prowadzenie: Wiola Wejman

Podsumowanie Kongresu

----------------------------------------------------------------

Historia na głosy. V Kongres Archiwów Społecznych

Kongres to święto pasjonatek i pasjonatów, którzy zajmują się oddolnym dokumentowaniem historii. Jest jednocześnie zaproszeniem dla wszystkich, którzy chcą rozpocząć przygodę z archiwistyką społeczną.

Tegoroczną edycję Kongresu poświęciliśmy historii mówionej – zapisywaniu indywidualnych ludzkich losów, w których odbija się wielka historia, ale również – nie mniej ciekawa codzienność. Tysiące nagrań gromadzonych przez archiwa społeczne – historie lokalnych społeczności, pracowników i pracownic, środowisk twórczych – składają się na wielowymiarowy obraz przeszłości i teraźniejszości. Chcemy, aby nagrane opowieści nie milkły w zbiorach archiwów, lecz wybrzmiewały i zostały wysłuchane. Dlatego hasło Kongresu to „Historia na głosy”.

Poznaj program stacjonarny V Kongresu Archiwów Społecznych

Poznaj program online V Kongresu Archiwów Społecznych

Na Kongresie zaprezentowały się archiwa społeczne, które specjalizują się w nagrywaniu i gromadzeniu relacji historii mówionej, w tym tworzone właśnie ukraińskie archiwum społeczne. Opowieści barmanów czy szpularek ukazane będą poprzez inspirujące projekty artystyczne i kulturalne, bazujące na historii mówionej. Czekają nas też warsztaty o sztuce opowiadania, wyzwaniach związanych z przeprowadzaniem wywiadu historii mówionej czy niezbędnym zapleczu technicznym – i wiele innych, dzięki którym nie tylko nauczymy się praktycznych umiejętności, lecz także bliżej poznamy osoby dzielące z nami pasje i zainteresowania. Wreszcie, w czasie debaty zadamy sobie pytanie: kiedy opowieści stają się historią?

Kongres to także okazja do poznania Lublina, m.in. poprzez spacery tematyczne czy odwiedzenie ważnych dla tego miasta instytucji: Bramy Grodzkiej – Teatru NN, lubelskiego oddziału Archiwum Państwowego czy miejsca aktywizowania i integracji społecznej lublinian Baobab, prowadzonego przez Fundację Homo Faber. Wśród wydarzeń towarzyszących Kongresowi znajdzie się także oparty na historiach lublinianek spektakl „Spis kobiet”.

Do uczestnictwa w Kongresie i wzajemnej inspiracji zapraszamy nie tylko osoby, które bezpośrednio zaangażowane są w prace archiwów społecznych lub zbierają relacje historii mówionej, lecz także wszystkich tych, dla których ważna jest opowieść drugiego człowieka. Mamy nadzieję, że wiele osób zainspiruje się, by po raz pierwszy sięgnąć po dyktafon.

Kiedy odbył się Kongres?

Kongres trwał trzy dni, od piątku 29 września do niedzieli 1 października 2023 roku.

Stacjonarnie czy online?
Spotykaliśmy się w Lublinie w siedzibie Instytutu Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej oraz na terenie miasta.

W Kongresie można było także uczestniczyć online poprzez platformę. Na platformie transmitowane były prezentacje i spotkania; platforma pozwala także brać udział w dyskusjach i sesjach Q&A oraz poznać inne osoby uczestniczące w Kongresie. Przygotowaliśmy także specjalny program warsztatów online.

Jak można było się zapisać?
Aby wziąć udział w V Kongresie Archiwów Społecznych, zarówno stacjonarnie, jak i online, należało zarejestrować się na stronie kongres.cas.org.pl.

Zapisy uczestników stacjonarnych trwały od 29 sierpnia do 5 września lub do wyczerpania miejsc.
Zapisy uczestników online trwały od 29 sierpnia do 1 października lub do wyczerpania miejsc.

Większość wydarzeń Kongresu będzie tłumaczona na język ukraiński oraz Polski Język Migowy.

Partnerami Kongresu byli:

Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN, Instytut Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach UMCS oraz Polskie Towarzystwo Historii Mówionej

Partnerzy medialni: „Tygodnik Powszechny"

V Kongres Archiwów Społecznych dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wydarzenie zostało objęte Honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Lublin.

____________________________________________________________________________________________________

Koordynacja programowa i organizacyjna: Karolina Sakowicz i Maria Mossakowska

Zespół organizacyjny i programowy CAS: Esila Adajewa, Agata Bujnowska, Adriana Kapała, Anna Kowalik, Andrzej Konopka, Małgorzata Kudosz, Marlena Lewandowska, Zofia Lisowska, Joanna Łuba, Ewa Majdecka, Joanna Michałowska, Anna Mitas, Karolina Moczulak, Małgorzata Pankowska-Dowgiało, Gabriela Stępniak, Dominika Szpinda, Michał Zadrzyński, Katarzyna Ziętal

Komunikacja i promocja: Iwona Oleszczuk-Jaźwiecka, Marta Michalska, Martyna Leśniak, Kamila Krzewska, Żaneta Przybylska

Współpraca: Wioletta Wejman – Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, prof. Iwona Hofman – Instytut Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach UMCS, Izabella Gawęcka – Kolektyw Polka