Wystawa Akcja „Reinhardt” – Przestrzenie Zagłady 2024
Wystawa plenerowa „Aktion Reinhardt – przestrzenie Zagłady”, przygotowana przez Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie i Dom Konferencji Wannsee w Berlinie (Gedenk- und Bildungsstätte Haus der Wannsee-Konferenz), przybliża wybrane aspekty akcji „Reinhardt”, podkreślając lokalne i uniwersalne znaczenie Lublina w historii Holokaustu. Wystawa poprzez dobór zdjęć archiwalnych, dokumentów, fragmentów wspomnień świadków historii oraz map poglądowych łączy różne perspektywy narracyjne.
Spis treści
[Zwiń]O wystawie
Wystawa jest efektem współpracy między instytucjami z Polski i Niemiec zajmującymi się pamięcią o II wojnie światowej. U podłoża tej wspólnej inicjatywy leżało przekonanie, że w obu krajach konieczne jest podjęcie działań podnoszących wiedzę na temat akcji „Reinhardt” oraz wzajemne przybliżenie narodowych narracji o Zagładzie.
Organizatorzy zadedykowali wystawę pamięci Alexa Dancyga.
Ekspozycja
Na ekspozycję składa się z 12 paneli tematycznych
- Akcja „Reinhardt” – Przestrzenie Zagłady (Intro)
- W stronę wschodu
- Ziemie polskie pod okupacją niemiecką
- Prześladowanie polskich Żydów
- Przestrzeń gett
- Deportacje
- Terytorium zbrodni
- Strefy grabieży
- Miejsca zagłady
- Obecność pustki
- Miejsca pamięci
- Alex Dancyg in memoriam
Wystawa zostanie zaprezentowana w dwóch lokalizacjach
- Lublin, Plac Litewski, 18.10–8.11.2024
- Berlin, Dom Konferencji w Wannse, 8.11–20.12.2024
Wystawa dostępna także w wersji online.
Zagłada
Akcja „Reinhardt” to kluczowy, ale mało znany rozdział Zagłady. Była częścią nazistowskiego planu wymordowania europejskich Żydów, przejęcia ich własności i pozyskania przestrzeni „na wschodzie” pod niemieckie osadnictwo. Po inwazji Niemiec na Polskę 1 września 1939 r., miliony polskich obywateli stały się ofiarami bezwzględnej okupacji. Prześladowania Żydów napędzane rasowym antysemityzmem, były od początku centralnym elementem nazistowskiej polityki.
Kluczowa dla koordynacji przebiegu Zagłady była konferencja w Wannsee w Berlinie 20 stycznia 1942 r., podczas której piętnastu wysokich rangą nazistowskich urzędników dyskutowało o losie milionów ludzi, planując deportacje i masowe mordy w całej Europie.
Jako dalsze możliwe rozwiązanie i po odpowiednim uprzednim uzyskaniu zgody od Führera, emigracja została teraz zastąpiona ewakuacją Żydów na Wschód.
Akcja „Reinhardt” rozpoczęła się 8 tygodni później. Od 16 marca ruszyły deportacje z lubelskiego getta, które w następnych dniach i tygodniach objęły kolejne miejscowości. Do listopada 1943 r. ponad 1,8 miliona Żydów z całej Europy zostało zamordowanych w obozach zagłady w Bełżcu, Sobiborze, Treblince i na Majdanku. Większość ofiar nigdy nie została zidentyfikowana. Wciąż odczuwalna jest pustka po unicestwionych społecznościach i ich kulturze.
Kiedy robiłam drzewo genealogiczne rodziny, to podliczyłam, ile osób zginęło podczas Holokaustu w Polsce. Trzydzieści osiem! To było traumatyczne. Oni zginęli dlatego, że byli Żydami. Dla mnie to jest Zagłada. Dla mnie to jest tak okropne, bo ja nie wiem, gdzie oni zginęli. To dla mnie nie jest statystyka.
Impressum
Kuratorzy: Matthias Hass, Dominika Majuk, Tal Schwartz, Anna Stocker, Aya Zarfati
Projekt Graficzny: Kamil Filipowski
Redakcja: Miriamne Fields
Konsultacja historyczna: Dr. Andreas Kahrs
Konsultacja ikonograficzna: Marcin Fedorowicz
Wystawa powstała w ramach projektu ‘Unveiling Aktion Reinhardt: A Multi-Perspective Exploration’. Projekt finansowany jest przez Fundację EVZ i Federalne Ministerstwo Spraw Zagranicznych w ramach programu YOUNG PEOPLE remember.
Wystawa nie reprezentuje opinii Fundacji EVZ. Autor ponosi odpowiedzialność za wszelkie stwierdzenia zawarte w niniejszym dokumencie.