Patyra Eleonora
Miejsce zamieszkania
- Przed II wojną światową: Kamionka k. Chełma
- Po II wojnie światowej: Kamionka k. Chełma
Historia
Historia rodziny Patyrów - Kamionka k. Chełma
Miejsce
Kamionka k. Chełma
Czas
1939 - 1944
Osoby uratowane
- Nojech Gritzman
- Jankie Gritzman
- Rachela Gritzman
- Nieznany z nazwiska Żyd
Medal
1987 r.
Relacja
Przed wojną rodzina Gritzmanów, żydowskich rolników, posiadała niewielkie gospodarstwo we wsi Kamionka k. Chełma. Na początku okupacji niemieckiej Gritzmanom natychmiast skonfiskowano ziemię. Gdy Niemcy zaczęli zamykać Żydów w gettach, Gritzmanowie zwrócili się do polskich znajomych o pomoc, ale ci odmówili im. W tym czasie zginęli rodzice i trójka dzieci. Pozostała przy życiu tylko trójka rodzeństwa - Nojech, Jankiel (Jakub?) oraz ich siostra Rachela. W rozpaczy zwrócili się do swej sąsiadki, wdowy Marii Patyry, która mieszkała wraz z dziećmi niedaleko ich dawnego gospodarstwa. Maria Patyra wraz z dziećmi wykopała schron pod stajnią i ukryła swych sąsiadów, dostarczając im żywności i niezbędnych rzeczy. Sąsiedzi Patyry wkrótce nabrali podejrzeń, że ukrywa rodzeństwo Gritzmanów i donieśli o tym władzom. Gritzmanowie zdążyli uciec i znaleźć sobie nową kryjówkę w lesie. Kiedy zjawili się Niemcy i nic nie znaleźli zagrozili dzieciom Marii, że je zabiją, jeżeli nie zdradzą kryjówki Żydów. Nikt nie zdradził miejsca ich pobytu. Gritzmanowie później zdecydowali się nie ryzykować życiem swych opiekunów, pozostali w kryjówce w lecie, ale dom Patyrów dalej służył im jako baza, do której czasem powracali. Po wojnie Nojech, Jankiel i Rachela wyemigrowali do Izraela, pozostając w kontakcie z rodziną Patyrów.
W 1987 r. Maria Patyra oraz jej dzieci - Zofia, Eleonora, Tadeusz i Bolesław otrzymali medal "Sprawiedliwych wśród Narodów Świata".
Zdjęcia
Publikacje dodatkowe
- Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata ratujących Żydów podczas Holocaustu. Polska, wyd. polskie, Kraków 2009, s. 540.
- Światła w ciemności. Sprawiedliwi wśród Narodów Świata. Relacje, Lublin 2008, s. 87-91.