Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Patyra Eleonora

Miejsce zamieszkaniaBezpośredni odnośnik do tego akapitu

  • Przed II wojną światową: Kamionka k. Chełma
  • Po II wojnie światowej: Kamionka k. Chełma

HistoriaBezpośredni odnośnik do tego akapitu

Historia rodziny Patyrów - Kamionka k. Chełma

MiejsceBezpośredni odnośnik do tego akapitu

Kamionka k. Chełma

CzasBezpośredni odnośnik do tego akapitu

1939 - 1944

Osoby uratowaneBezpośredni odnośnik do tego akapitu

MedalBezpośredni odnośnik do tego akapitu

1987 r.

RelacjaBezpośredni odnośnik do tego akapitu

Przed wojną rodzina Gritzmanów, żydowskich rolników, posiadała niewielkie gospodarstwo we wsi Kamionka k. Chełma. Na początku okupacji niemieckiej Gritzmanom natychmiast skonfiskowano ziemię. Gdy Niemcy zaczęli zamykać Żydów w gettach, Gritzmanowie zwrócili się do polskich znajomych o pomoc, ale ci odmówili im. W tym czasie zginęli rodzice i trójka dzieci. Pozostała przy życiu tylko trójka rodzeństwa - Nojech, Jankiel (Jakub?) oraz ich siostra Rachela. W rozpaczy zwrócili się do swej sąsiadki, wdowy Marii Patyry, która mieszkała wraz z dziećmi niedaleko ich dawnego gospodarstwa. Maria Patyra wraz z dziećmi wykopała schron pod stajnią i ukryła swych sąsiadów, dostarczając im żywności i niezbędnych rzeczy. Sąsiedzi Patyry wkrótce nabrali podejrzeń, że ukrywa rodzeństwo Gritzmanów i donieśli o tym władzom. Gritzmanowie zdążyli uciec i znaleźć sobie nową kryjówkę w lesie. Kiedy zjawili się Niemcy i nic nie znaleźli zagrozili dzieciom Marii, że je zabiją, jeżeli nie zdradzą kryjówki Żydów. Nikt nie zdradził miejsca ich pobytu. Gritzmanowie później zdecydowali się nie ryzykować życiem swych opiekunów, pozostali w kryjówce w lecie, ale dom Patyrów dalej służył im jako baza, do której czasem powracali. Po wojnie Nojech, Jankiel i Rachela wyemigrowali do Izraela, pozostając w kontakcie z rodziną Patyrów.

W 1987 r. Maria Patyra oraz jej dzieci - Zofia, Eleonora, Tadeusz i Bolesław otrzymali medal "Sprawiedliwych wśród Narodów Świata".

ZdjęciaBezpośredni odnośnik do tego akapitu

Publikacje dodatkoweBezpośredni odnośnik do tego akapitu

  • Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata ratujących Żydów podczas Holocaustu. Polska, wyd. polskie, Kraków 2009, s. 540.
  • Światła w ciemności. Sprawiedliwi wśród Narodów Świata. Relacje, Lublin 2008, s. 87-91.