Historia rodziny Cyganów - Abramów, Warszawa
Miejsce
Abramów, Łęczna, Łańcuchów, Warszawa
Czas
1942
Bohaterowie historii
- Franciszek Cygan
- Janina Cygan z d. Marciniak
- Helena Kuśnierz z d. Cygan
- Edward Cyganiewicz
- Kazimiera Zięba
- Klementyna Marciniak
- Sara Reis (Sara Zylbersztejn)
- Rachela Reis (Rachela Rozengarten)
Medal
1978
Historia
W 1942 r. do domu Franciszka i Janiny Cyganów w Abramowie przybyła młodziutka Żydówka Sara Reis, która uciekła z siostrą z getta w Łęcznej. Rodzina Cyganów przyjaźniła się z ich ojcem Józefem Rajsem jeszcze przed wojną. Franciszek i Janina Cyganowie, z pomocą syna i córki ukrywali Sarę w swym gospodarstwie przez 8 miesięcy, zorganizowali dla niej fałszywe dokumenty. Siostra Sary, Rachela, ukrywała się we wsi niedaleko MIlejowa u Klementyny MArciniak, która w 1942 roku zginęła razem z innymi osobami, którym pomagała. Rodzian Cyganów też została zadenuncjpwana, ale udało im sie umieścić Sarę u znajomej w Warszawie - Kazimiery Zięby, gdzie Sara w ukryciu doczekała wyzwolenia i w 1945 r. wróciła do Lublina. Wkrótce wyszła za mąż i wraz z siostrą i mężem wyjechała na stałe do Izraela. Jej siostra także przeżyła wojnę. Medal "Sprawiedliwych wśród Narodów Świata" przyznany został rodzinie Cyganów - Franciszkowi, Janinie, Helenie i Edwardowi w 1978 r., zaś odebrany został w 1986 r. Do Izraela, na uroczystości wręczenia medalu pojechał syn, Edward Cyganiewicz. Kazimiera Zięba i Klementyna Marciniak także otrzymały medal "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata".
Zdjęcia
Publikacje dodatkowe
- M. Baum, Pod dachem Sprawiedliwego, „Obyczaje. Magazyn Międzynarodowy” nr 16 (2004).
- Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata ratujących Żydów podczas Holocaustu. Polska, wyd. polskie, Kraków 2009, s. 102.
- Światła w Ciemności. Sprawiedliwi wśród narodów Świata. Relacje, Lublin 2008, s. 152.