ANONS
przepisywanie kanonu
| zagadnienia modernizacji języka literatury dawnej
uwspółcześniać?
Czy język klasycznych dzieł polskiej literatury jest dzisiaj zrozumiały? Czy dawna polszczyzna – będąca ważną częścią polskiego dziedzictwa kulturowego – wymaga przekładu na ten język polski, którym współcześnie się posługujemy? Czy językowa warstwa tekstów dawnych – stawiająca obecnie tak mocny opór nieprzygotowanemu czytelnikowi – nie stanowi istotnej bariery dla rzeczywistej ciągłości kultury i wpisanych w nią wartości? A jeśli tak jest, to czy można uwspółcześniać dawną literaturę w wydaniach przeznaczonych dla szerokiego grona odbiorców? Czy powinno się uwspółcześniać język lektur szkolnych? Które utwory wymagałyby takiej modernizacji? Które można zmodernizować lub poddać językowej adaptacji? Co zyskuje się, modernizując język dzieł literackich? Co się traci?
praktyka modernizacji
W praktyce teatralnej dawne teksty literackie zazwyczaj poddawane są językowej adaptacji (niekiedy dokonuje się jej w sposób bardzo gruntowny). Dawną literaturę obcojęzyczną przekłada się najczęściej na współczesną polszczyznę (zwykle jedynie sygnalizując – poprzez stylizację – dawność języka oryginału). Czy podobnym zabiegom można poddać ważne, wciąż warte lektury teksty (nie tylko literackie) napisane w trudno dziś zrozumiałej polszczyźnie i w związku z tym nieobecne nie tylko we współczesnym obiegu czytelniczym, ale także w żywej tradycji kultury narodowej?
przepisywanie kanonu
W wielu krajach – również w Polsce – zabiegom modernizacji poddaje się język literatury popularnej, ale często też – i nie tylko na użytek glottodydaktyki – publikuje się skrócone i językowo uproszczone wersje klasycznych dzieł. Jakie praktyki modernizacyjne – jak głębokie i w jakim natężeniu – stosuje się w różnych kręgach językowych i kulturowych? Jak kwestia ta przedstawia się w obszarze głównych języków naszej kultury?
seminarium
Dyskusja nad wskazanymi wyżej zagadnieniami – zorganizowana pod patronatem Instytutu Książki z inicjatywy minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. dr hab. Małgorzaty Omilanowskiej – odbyła się 6 maja 2015 r. na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie.
prof. dr hab. Paweł Próchniak