Chcemy w tej gazecie wskrzesić i pokazać „ducha wolności”, jaki panował w Lublinie przez ostatnich 100 lat. To dzięki niemu wielu młodych ludzi tu mieszkających „miało parę” i „ciśnienie” do angażowania się w ważne sprawy, ale też realizowania swoich marzeń i zmieniania świata.

 

Chcemy w tej gazecie wskrzesić i pokazać „ducha wolności”, jaki panował w Lublinie przez ostatnich 100 lat. To dzięki niemu wielu młodych ludzi tu mieszkających „miało parę” i „ciśnienie” do angażowania się w ważne sprawy, ale też realizowania swoich marzeń i zmieniania świata.

 

Teatr NN

Zamojska

Obraz z 1826 r. „Wjazd generała Zajączka do Lublina” przedstawia imponującą panoramę miasta od strony południowej. Na pierwszym planie widać rzekę Bystrzycę, a nieco po prawej prowadzący przez most i obsadzony szpalerem drzew Trakt Zamojski. Centralnym punktem obrazu jest ściśle zabudowane miejskie wzgórze.

Łukasz Kijek

Zamojska
Ulica Zamojska z widokiem na katedrę lubelską, początek XX wieku, [pocztówka ze zbiorów Zbigniewa Lemiecha]

Dzieło ilustruje nową inwestycję w Lublinie, ulicę Zamojską – jeden z trzech głównych traktów komunikacyjnych, wytyczony w 1815 roku w ramach odbudowy miasta ze zniszczeń po wojnach napoleońskich. Wytyczenie ulicy oraz jej wykonanie (między innymi nasyp z wykorzystaniem gruzów z rozbiórki gmachów kolegium jezuickiego) zyskało uznanie samego Stanisława Staszica, ówczesnego ministra stanu Królestwa Polskiego. Początkowo mówiono, że jest to Trakt Piasecki lub Trakt Zamojski. Następnie ulicę tę nazwano Zamojską.

Po II wojnie światowej jej patronem został Marian Buczek. Dla władz PRL był wzorem uczciwego i odważnego komunisty, bohaterskiego przywódcy. Zanim jednak Marian Buczek stał się komunistą, członkiem Komunistycznej Partii Polski, należał do Legionów Polskich. Po powołaniu w listopadzie 1918 roku Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele został szefem wydziału śledczego Milicji Ludowej PPS w Lublinie, która ochraniała ten rząd. Po odzyskaniu niepodległości Buczek stanął na czele lubelskiej nielegalnej Czerwonej Gwardii. Korzystając ze swojego stanowiska, zorganizował kradzież broni z wojskowej prochowni na Wrotkowie pod Lublinem, a następnie doprowadził do jej wysadzenia w powietrze. Zorganizował też zamach na dwóch funkcjonariuszy policji. W połowie 1919 r. został aresztowany i skazany na cztery lata pozbawienia wolności. Łącznie w aresztach i więzieniach II Rzeczypospolitej przesiedział 16 lat. Zginął w pierwszych dniach II wojny światowej. W PRL Marian Buczek, przedstawiany jako ideowy komunista, a nawet obrońca Warszawy, patronował ulicom w kilku miastach. Historycy spierają się, czy był agentem radzieckim w II Rzeczpospolitej, czy może agentem polskiego wywiadu w środowisku polskich komunistów. Po śmierci prymasa Stefana Wyszyńskiego (1981 r.), w latach 1946-1948 biskupa lubelskiego, „zabrano” Buczkowi fragment ulicy. W roku 1990 pozostałej części ulicy Buczka przywrócono wcześniejszą nazwę – Zamojska.

Słowa kluczowe