Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

„Wielka Księga Miasta”

Oto fragment z opisu tego projektu wraz z dołączonym ważnym mottem:

Proszę nakreślić w wyobraźni mapę tych okolic, powiększyć każdą z tych kropeczek na mapie zwykłej czy wojskowej (1:50 000), powiększyć je do rzeczywistych rozmiarów, oznaczyć ulice i domy, (…), a następnie wejść na podwórze, do domu, wyrysować plan mieszkania, sporządzić spis mebli i drzew owocowych; i proszę nie zapominać o nazwach kwiatów rosnących w ogrodzie za domem ani o gazetach, (…), o cenach smalcu i węgla (…).

Danilo Kis, Encyklopedia

Projekt „Wielka Księga Miasta" był wspólnym przedsięwzięciem „Gazety Wyborczej” i Teatru NN. Naszym zamysłem było stworzenie wystawy poświęconej przedwojennemu polsko-żydowskiemu Lublinowi i pokazanie jak nasze miasto wtedy wyglądało, wykorzystując do tego zdjęcia czytelników. Od marca 1997 do maja 1998 roku w odpowiedzi na apel skierowany do mieszkańców Lublina o przynoszenie starych fotografii ukazało się w lubelskiej „Gazecie Wyborczej” około stu artykułów opracowanych przez red. Małgorzatę Bielecką-Hołdę, opisujących przedwojenną codzienność naszego miasta.

Zostały też przeprowadzane liczne kwerendy w archiwach i bibliotekach w Lublinie i całej Polsce, przy okazji okazało się, że w żadnej z miejskich instytucji kultury nie było dobrze uporządkowanych i opracowanych materiałów o przedwojennych lubelskich fotografiach. Zdjęcia, które przynieśli nam mieszkańcy Lublina lub do których sami dotarliśmy posłużyły do stworzenia w 1998 roku, w ramach programu „Wielka Księga Miasta”, wystawy Lublin w fotografii do 1939 r., która stała się jednym z rozdziałów „Wielkiej Księgi Miasta”.

W marcu 1998 roku w czasie przygotowań do wystawy Lublin w fotografii do 1939 r., niejako „po drodze” został zrealizowany artystyczny projekt „Dom – Grodzka 19”, będący pierwszym artystycznym działaniem Teatru NN w przestrzeni miasta. W jakimś sensie był to pierwszy rozdział „Wielkiej Księgi Miasta”.

„Wielka Księga Miasta” to rodzaj zielnika z życiorysami, rodzinnymi fotografiami domów, ludzi, ulic, mieszkań, poetyckimi opisami miasta, legendami. Powstała w ten sposób opowieść o życiu mieszkańców, opowieść o mieście.

W dużej mierze projekt ten sprowadził się do przeprowadzania i nagrywania na taśmie magnetofonowej i wideo wywiadów z mieszkańcami Lublina – oczywiście według pewnego przyjętego schematu, pozwalającego na systematyzację uzyskanego materiału i późniejsze korzystanie z niego. Reprodukowane i dokumentowane będą również zdjęcia związane z życiem osoby, z którą przeprowadzany jest wywiad. W ramach programu „Wielka Księga Miasta” powinien być utworzony zbiór starych fotografii Lublina, odpowiednio skatalogowany i opracowany – pozwoli to na łatwy dostęp do poszukiwanych fotografii.

Narodziny programu Historii Mówionej oraz Archiwum Fotografii

Naturalną konsekwencją takiego myślenia było powstanie programu Historii Mówionej miasta oraz zbieranie starych fotografii związanych z historią Lublina w ramach projektu Wielka Księga Miasta.

Pamięć Miejsca

Historia Bramy Grodzkiej, związane z nią symbole i znaczenia ukierunkowały nasze działania na odsłanianie i przywracanie pamięci tego miejsca. Stąd poszczególne projekty realizowane w Ośrodku nawiązują właśnie do Pamięci. Pamięć jest symboliczną osią, wokół której krystalizuje się cały program Ośrodka. Naturalną konsekwencją takiego myślenia było powstanie programu Historii Mówionej miasta oraz zbieranie starych fotografii związanych z historią Lublina w ramach projektu „Wielka Księga Miasta”.