Program „Spotkania kultur"
Wiodącym programem Teatru NN były w tym okresie „Spotkania kultur”. W tym programie nawiązywaliśmy głównie do położenia Lublina na pograniczu Wschodu z Zachodem – do jego wielokulturowych tradycji. Uczestnikami Spotkań byli artyści z Europy Środkowo-Wschodniej i Zachodniej, z Litwy, Białorusi, Ukrainy, Rosji, Krymu, Czech, Słowacji, Węgier, Francji, Niemiec oraz Izraela. Przez pierwsze lata trwania tego programu odbywały się głównie prezentacje artystów ukraińskich. Teatr wszedł wówczas w bardzo bliskie kontakty ze środowiskami artystycznymi Lwowa i Kijowa, udzielając tamtejszym artystom pomocy i wsparcia poprzez ich promocję w Polsce. Przywracaliśmy w ramach naszych możliwości zerwane więzi między Polską i Ukrainą. Częścią „Spotkań kultur” były również „Spotkania z prawosławiem” oraz prezentacje dziedzictwa kulturowego Żydów lubelskich.
Program „Spotkania kultur”, mający swe źródło w wielokulturowej historii Lublina, był nawiązaniem do symbolicznego znaczenia Bramy Grodzkiej – jako miejsca spotkania różnych kultur, tradycji i religii. Program ten, mimo że tworzony w lokalnej skali, w Lublinie przyczyniał się do rozbudowywania kontaktów zagranicznych i zwiększenia kulturowej atrakcyjności naszego miasta.
Narodziny programu „Spotkania kultur” sięgają początku lat 90. W tym czasie nawiązane zostały przez Teatr NN bliskie kontakty ze środowiskami Lwowa i Kijowa. Efektem tego były liczne spotkania, wystawy i dyskusje.
W 1992 roku Teatr NN zorganizował wielką międzynarodową sesję „Bruno Schulz 1892–1942” (Lwów–Drohobycz) poświęconą Brunonowi Schulzowi w rocznicę jego śmierci. Wzięło w niej udział kilkudziesięciu uczestników, wśród których byli wybitni badacze twórczości Schulza z Polski i z całego świata. Część materiałów z sesji została opublikowana w języku ukraińskim w książce Powiernienia. Bruno Schulz (1892–1942). Była to pierwsza publikacja popularyzująca twórczość Brunona Schulza w języku ukraińskim.
Oto fragment projektu „Pamięć – Miejsce – Obecność” z 1994 roku, który wciąż jest rodzajem drogowskazu dla działalności Ośrodka i jednocześnie uzasadnieniem programu „Spotkania kultur”.
Lublin może stać się ważnym miejscem dla artystów i ludzi kultury z Europy Środkowo-Wschodniej. Próbujmy wspólnie szukać odpowiedzi na pytania: – Jacy jesteśmy, my, artyści żyjący w Europie u progu XXI wieku po tragicznych doświadczeniach, które nas dotknęły? Jaka jest nasza twórczość? – Czy coś nas łączy? Czy w zamęcie XX wieku udało nam się ocalić jakieś trwałe wartości? DLACZEGO WŁAŚNIE LUBLIN? W historię tego miasta wpisane są dwa różne doświadczenia tak bardzo charakterystyczne dla losów współczesnej Europy:
1. Doświadczenie trudnego i bolesnego dochodzenia do wzajemnej akceptacji i tolerancji współżyjących ze sobą narodów, religii i kultur. Związane jest to z położeniem miasta na pograniczu Wschodu i Zachodu, w miejscu, gdzie spotkały się dwie kultury, dwie tradycje.
2. Doświadczenia Majdanka – obozu zagłady – symbolu XX-wiecznego totalitaryzmu. To właśnie Majdanek spowodował, że Lublin stał się w czasie II wojny światowej miejscem tragicznego splotu losów całej Europy.
Lecz do historii tego miejsca należy również normalna i codzienna egzystencja obok siebie wielu wyznań i narodowości. Nawiązując do tych doświadczeń, spróbujmy zbudować miejsce spotkania myśli, idei i sztuki, w którym przeszłość będzie źródłem refleksji i nauki, a nie źródłem nienawiści i uprzedzeń. Niech poprzez sztukę i spotkanie, w kulturalny krwiobieg tego miejsca wróci pamięć tych, którzy tu zginęli i tych, którzy tu kiedyś żyli. Chcemy, aby ta idea zaczęła żyć poprzez „Spotkania kultur”.
W ramach programu „Spotkania Kultur” zapraszaliśmy do Lublina artystów z całej Europy Środkowej. Byli więc w Bramie Grodzkiej: Ukraińcy, Białorusini, Czesi, Słowacy, Węgrzy, Niemcy. Odbywały się również prezentacje artystów z innych obszarów: Tatarzy Krymscy, Rosja, Izrael. Dzięki temu programowi zawitały do Lublina teatry, poeci, pisarze, muzycy, można było zobaczyć wiele przeglądów filmowych, wystaw. Przez Ośrodek trafiło w ogólnopolski i europejski obieg kulturalny dziesiątki twórców ze Wschodu.
W ramach „Spotkań Kultur” odbywały się również „Spotkania z prawosławiem”, w czasie których można było zobaczyć na żywo cały proces powstawania ikon i wysłuchać wielu wykładów o prawosławiu. Bardziej popularną formą prezentowania idei „Spotkań kultur” było zapraszanie do Lublina zespołów grających muzykę folkową z całej Europy Środkowej, w tym zespołów klezmerskich. Tradycją stało się, że w czasie tych koncertów organizowanych podczas plenerowej imprezy Noc Świętojańska, odbywały się duże widowiska teatralne, w których główną rolę grał Jasza Mazur – bohater książki Isaaca Bashevisa Singera Sztukmistrz z Lublina.
Częścią „Spotkań kultur” jest, realizowany w Ośrodku, program „Brama Pamięci”, poświęcony przywracaniu pamięci o nieistniejącym już polsko-żydowskim Lublinie.
W ramach „Spotkań kultur” Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” (wcześniej Teatr NN) podejmował wiele działań z obszaru kultury w oparciu o współpracę z miastami partnerskimi Lublina. W Ośrodku wielokrotnie gościły delegacje z miast partnerskich, a także grupy młodzieży.
Warto tu podkreślić w szczególności współpracę z Műnster (Niemcy) oraz Rishon Lezion (Izrael). Efektem tej współpracy było wiele zrealizowanych wspólnie projektów.