Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Internet w działalności Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”

Ośrodek uzyskał dostęp do sieci internetowej w 1997 roku. Początkowo wykorzystywane były do tego modemy telefoniczne. W 1998 roku została specjalnie poprowadzona do Ośrodka linia światłowodowa. Dzięki temu dostęp do internetu w Ośrodku stał się o wiele łatwiejszy. Na początku internet był wykorzystywany w Ośrodku pod kątem prezentacji jego programu.

W 1998 roku powstał na stronach Ośrodka Lubelski Informator Kulturalny „Fraper” mający być przeglądem bieżących wydarzeń w lubelskiej kulturze. W tym samym okresie na stronach Ośrodka był prezentowany program Historia Mówiona realizowany w Ośrodku. Można było odsłuchiwać materiały audio zebrane w ramach tego projektu.

Budowa baz danych „Pamięć Miejsca” (2001)

Projekt „Wielka Księga Miasta” pokazał jak wielkie jest zainteresowanie historią Lublina, a dodatkowym jego efektem było przekazanie przez mieszkańców do Ośrodka setek starych fotografii. Stąd powstał pomysł, aby utworzyć bazę danych, w których gromadzone będą i udostępniane różnego rodzaju materiały archiwalne związane z historią Lublina i regionu, a więc dokumenty tekstowe, materiały ikonograficzne oraz materiały audio i wideo. Dzięki takiej bazie danych chcieliśmy, aby dostęp do różnych ważnych informacji związanych z dziedzictwem kulturowym i historią Lublina był szybki i łatwy.

Żeby takie bazy danych mogły powstać, trzeba było mieć zdigitalizowane materiały do ich wypełnienia. W ten sposób rozpoczął się w Ośrodku proces digitalizacji – nie jako cel sam w sobie, lecz przy okazji zbierania materiałów potrzebnych do opracowania konkretnych tematów związanych z dziedzictwem kulturowym i historią miasta.

W 2003 roku Ośrodek wystąpił z inicjatywą budowy przez lubelskie biblioteki, archiwa i muzea „Wirtualnej biblioteki Lublina i Regionu Lubelskiego”. Miała ona być oparta na doświadczeniu Ośrodka związanym z tworzeniem projektów internetowych.

Idea ta nie spotkała się ze zrozumieniem potencjalnych partnerów. Kontynuacją i rozwinięciem takiej idei jest w jakimś sensie Lubelska Biblioteka Wirtualna, której operatorem jest Urząd Miasta Lublin.

Tak więc Ośrodek samodzielnie rozwijał projekt „Pamięć Miejsca”, rozbudowując o nowe zasoby bazy danych. Dzięki nim można było docierać szybko do różnych ważnych informacji związanych z kulturowym dziedzictwem Lublina. Bazy te miały pozwalać na wiązanie informacji z różnych dziedzin. Tak na przykład założyliśmy, że mając zdjęcie konkretnego budynku, będziemy mogli łatwiej dotrzeć do jego planów, ikonografii, historii, dowiedzieć się kto w nim mieszkał, usłyszeć – jeżeli istnieją – relacje o tym obiekcie, usytuować go w planie miasta. Podobne informacje mieliśmy uzyskać w odniesieniu do ulicy, dzielnicy itp. Natomiast rozpoczynając poszukiwania od Historii Mówionej, można będzie docierać do ikonografii wspomnianych miejsc, sytuować je w topografii miasta.

Baza danych Pamięć Miejsca miała pomóc w budowaniu serwisu internetowego, którego zadaniem miała być promocja i prezentacja miasta na stronach internetowych. Na podstawie tej bazy są tworzone programy edukacyjne dostępne w szkołach poprzez internet. Stąd idea, aby w ramach tego programu uruchomić internetowy portal edukacyjny Pamięć Miejsca. Jest to ważne również dlatego, że nie istnieje w internecie żadna oferta edukacyjna zbudowana z myślą o przekazywaniu wiedzy związanej z dziedzictwem kulturowym regionu oraz z innymi ważnymi zagadnieniami edukacyjnymi. Projekt ten może stać się ważnym czynnikiem w wyrównywaniu szans edukacyjnych uczniów szczególnie z małych środowisk.

Poprzez portal edukacyjny Pamięć Miejsca uczniowie i nauczyciele będą mieli możliwość docierania w szybki sposób do informacji związanych z wielokulturowym dziedzictwem regionu, których wcześniej należało szukać w różnych, często bardzo odległych od siebie miejscach (archiwa, urzędy, biblioteki, muzea itp.). Informacje te będą dostępne w formie:

  • tekstów (artykuły prasowe, fragmenty publikacji, przewodniki, bibliografie),
  • materiałów ikonograficznych (m.in. fotografie),
  • materiałów kartograficznych,
  • materiałów w postaci dźwiękowej (relacje mieszkańców regionu o jego przeszłości do 1939 roku, muzyka, itp.).

Będą też dostępne w tym portalu edukacyjne pakiety tematyczne, przykładowe propozycje lekcji poświęconych problematyce wielokulturowości regionu, podstawowe informacje o kulturze Żydów i Ukraińców, czy też propozycje tras wycieczkowych. Użytkownik portalu będzie miał możliwość usłyszenia języków, w jakich mówiono kiedyś w tym regionie (polski, jidisz, ukraiński, gwary). Będzie można dowiedzieć się czegoś o miejscowym folklorze, o tym jak wyglądało życie codziennie (praca, zabawa, święta, tradycja).

Wszystkie te materiały umieszczone będą w specjalnie zaprojektowanych do tego celu, zintegrowanych bazach danych. Pozwoli to na docieranie do pojedynczych elementów z wybranej bazy, ale także kojarzenie ich z elementami z innych baz danych: tekstowej, ikonograficznej, dźwiękowej. Dostęp do zawartości baz danych będzie łatwy dzięki zainstalowanej w serwisie wyszukiwarce. Sposób działania tej bazy pozwala na wiązanie informacji z różnych dziedzin. Tak na przykład: mając zdjęcie konkretnego budynku, będziemy mogli dotrzeć do jego planów, ikonografii, historii, dowiedzieć się kto w nim mieszkał, usłyszeć – jeżeli istnieją – relacje o tym obiekcie, usytuować go w planie miasta. Podobne informacje będzie można otrzymać w odniesieniu do ulicy, dzielnicy, itp. Wychodząc z Historii Mówionej, można będzie docierać do ikonografii wspominanych miejsc, sytuować je w topografii miasta, uzupełniać o dodatkowe informacje.

Żeby projekt Pamięć Miejsca mógł być zrealizowany, należało go obudować wieloma działaniami wspomagającymi. W ten sposób powstał program „Zapomniana przeszłość – wielokulturowe tradycje Lubelszczyzny”, w którym Pamięć Miejsca gra kluczową rolę.

W 2005 roku, w oparciu o zgromadzony materiał i doświadczenie, w Ośrodku zaczęliśmy budować Wirtualne Centrum Edukacji „Pamięć Lublina”. Projekt ten został stworzony w związku z 25. rocznicą powstania „Solidarności”. U jego źródeł było też to, że od wielu lat docierały do nas ze szkół sygnały, że nauczyciele nie mają materiałów dotyczących historii widzianej z lokalnego punktu widzenia. Dlatego postanowiliśmy stworzyć im możliwość dostępu do nich. W zasobach zbudowanego wtedy portalu można było odnaleźć i przeczytać teksty, artykuły i całe książki poświęcone lokalnej historii, można było usłyszeć wspomnienia świadków i miniwykłady specjalistów z danej dziedziny wiedzy. Można było też zobaczyć zdjęcia związane z konkretnym wydarzeniem, z codziennym życiem w dawnym okresie czasu. Integralną częścią tworzonego Wirtualnego Centrum Edukacji „Pamięć Lublina” stał się, realizowany równolegle, projekt Wirtualne Muzeum „Pamięć Lublina”. Wtedy zrodził się pomysł tworzenia przewodników mających za zadanie ułatwić internaucie poruszanie się po zasobach baz danych portalu „Pamięć Lublina”. Z czasem cały portal zaczęliśmy nazywać „Lublin. Pamięć Miejsca”.

Również w 2005 roku został zrealizowany bardzo nowatorski projekt „Kraniec nie znaczy margines – wirtualna podróż wokół granic Unii Europejskiej”. Jest on przykładem użycia internetu jako narzędzia do poznawania różnych miejsc (miasta, wsie, regiony), kultur i religii oraz do nawiązywania kontaktów przez młodych ludzi. W ramach wirtualnej podróży młodzi ludzie mieli za zadanie poszukiwać w europejskich miastach i wsiach, leżących w granicznych regionach Unii Europejskiej ważnych elementów europejskiego dziedzictwa kulturowego. Na specjalnych stronach internetowych, które przybrały formę dawnych dzienników, uczniowie dokumentowali swoje odkrycia w wirtualnej podróży.

W 2005 roku powstał przy współudziale Ośrodka pierwszy portal internetowy o historii Żydów w Europie, www.zydzi-zycie.net, w ramach Kultura 2000. Partnerami w projekcie były instytucje z Holandii i Niemiec. Portal ten otrzymał bardzo prestiżową nagrodę „Erasmus Euro Media Medaille 2006”, przyznawaną za nowatorskie projekty multimedialne z zakresu europejskiej edukacji wielokulturowej.

Kolejnym działaniem było przeprowadzenie 28 maja 2008 roku transmisji jednego ze spotkań pt. Sprzeciw poezji niezrozumiałej w Second Life w trakcie festiwalu Lublin Miasto Poezji. W spotkaniu udział wzięli: Marcin Baran, Wojciech Bonowicz, Marcin Sendecki.