Lublin, getto na Podzamczu

Oficjalnie getto w historycznej dzielnicy żydowskiej na Podzamczu Niemcy utworzyli 24 marca 1941 r. Jego granice wyznaczały ulice: Lubartowska, Unicka, Franciszkańska do rogu Kalinowszczyzny i dalej polami do Krawieckiej i Kowalskiej. Już wcześniej dzielnica ta stanowiła miejsce koncentracji dla przesiedlanej ludności żydowskiej z innych części miasta, a w dokumentach z tego okresu niekiedy nazywano ją wprost gettem. Z polecenia Niemców zarząd nad nim sprawował Judenrat. Pomimo planów, nigdy w całości go nie ogrodzono, a w szczytowym momencie stłoczono tu ponad 40 tys. osób. Opuszczać je mogli tylko Żydzi posiadający specjalne przepustki. Przeludnienie, problemy z aprowizacją, fatalne warunki sanitarno-bytowe i niewystarczająca opieka medyczna przyczyniły się do epidemii tyfusu, a w konsekwencji dużej śmiertelności. Cierpienie mieszkańców pogłębiał przymus pracy. W niezmienionym kształcie getto przetrwało do początku 1942 r., gdy przygotowując jego likwidację, rozszerzono je i podzielono na części „A” i „B”. Pierwsza z nich objęła większość dotychczasowego terenu getta, w którym umieszczono osoby skazane na śmierć. Z kolei Żydzi uznani za potrzebnych znaleźli się w nowej wykrojonej ze Starego Miasta i ogrodzonej drutem kolczastym części „B”, której granice wyznaczały ulice Grodzka, Rybna, Kowalska i Podwale oraz włączony do niej fragment części „A”. To właśnie od zagłady getta na Podzamczu Niemcy rozpoczęli w połowie marca 1942 r. ludobójczą operację znaną pod nazwą akcja „Reinhardt” („Einsatz Reinhardt”), mordując większość lubelskich Żydów w obozie zagłady w Bełżcu. Uciec zdołali tylko nieliczni. Po likwidacji getta wyburzono niemal całą historyczną dzielnicę żydowską.

Obecnie teren dawnego getta zajmuje obszar dzielnic Czwartek, Śródmieście i Stare Miasto.