Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.
Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.
Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.
Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.
Stanisław Jacek Magierski urodził się w 1904 roku w Lublinie. Z wykształcenia był farmaceutą – prowadził skład materiałów aptecznych, a także sklep z materiałami fotochemicznymi przy Krakowskim Przedmieściu 25. Był pasjonatem muzyki, a przede wszystkim fotografii – w dwudziestoleciu międzywojennym był jedną z czołowych postaci lubelskiego środowiska fotograficznego. Na przełonie lat 1936/1937 aktywnie przyczynił się do powstania Lubelskiego Towarzystwa Fotograficznego. W czasie okupacji, pod pseudonimem Jacek II był czynnym członkiem podziemia. Od 1943 roku pełnił funkcję zastępcy dowódcy Biura Informacji i Propagandy Okręgu Lubelskiego AK. W 1944 roku Stanisław Magierski wykonał dokumentację fotograficzną zbrodni hitlerowskich na Zamku Lubelskim, był także autorem serii zdjęć obozu koncentracyjnego na Majdanku. Po wojnie był represjonowany przez władze, przetrzymywany m.in. na lubelskim Zamku. Zmarł w 1957 roku w Lublinie.
Lubelska historia rodziny Magierskich sięga połowy XIX wieku, kiedy Franciszek Magierski – dziadek Stanisława, przybył do Lublina z terenów Wielkopolski. Niedługo po przeprowadzce do miasta założył przy Krakowskim Przedmieściu 143 (obecnie Krakowskie Przedmieście 25) "Magazyn Mód" – sklep z ubiorami luksusowymi. Później przedsiębiorstwo to przeszło w ręce jego syna, Jana Marka Magierskiego, ojca Stanisława.
Jan Marek Magierski z czasem zmienił profil rodzinnego przedsiębiorstwa na „Magazyn Materiałów Aptecznych i Farb", z sukcesami kontynuując biznes, który po latach przeszedł w ręce jego syna – Stanisława, absolwenta farmacji Uniwersytetu Warszawskiego. Poprzez swoje zainteresowania techniką fotograficzną, Stanisław Magierski, podobnie, jak jego ojciec zmodernizował profil rodzinnej firmy. Od tej pory w sklepie dostępne były wszelkiego rodzaju materiały fotochemiczne i wyposażenie dla amatorów fotografii – sklep był niezwykle ceniony wśród klientów ze względu na szeroki i nowoczesny asortyment. Z inicjatywy Stanisława, przy sklepie działało również nowoczesne laboratorium fotograficzne, a on sam w lubelskim środowisku pasjonatów fotografii jawił się jako nieoceniony ekspert w dziedzinie techniki fotochemicznej.
Sklep Magierskiego to był sklep chemiczny, a osoba Magierskiego w Lublinie jest znana, a właściwie była znana, bo Stanisław Magierski był w partyzantce, działał w konspiracji i był autorem piosenki „Dziś do ciebie przyjść nie mogę”. Znacie tą piosenkę? Słyszałam tę piosenkę w wykonaniu jego żony – pani Danuty Magierskiej, która z kolei jest znana jako harcmistrzyni, środowisko harcerskie ją dobrze zna i zawsze na Zaduszki przy jej grobie jest warta harcerska. Pani Danuta Magierska, o ile pamiętam, siedziała na zamku właśnie już w okresie PRL-u, chyba właśnie za tę działalność wcześniejszą harcerską i za działalność w AK.
Fotografia ślubna Julianny Doroty Breining i Franciszka Magierskiego
Jan Marek Magierski (? - 1919)
Józef Magierski (? - 1939)
To bardzo bliska mi rodzina. Po pierwsze pamiętam pana Magierskiego, który przyjaźnił się z moim bratem i który był osobą ogromnie szanowaną w Lublinie. To człowiek, który był absolutnej szlachetności, podobnie jak jego żona. [...] Był dosyć zamożny, o ile wiem, mieli bardzo znany sklep, pamiętam nawet gdzie ten sklep był – naprzeciw Semadeniego, bardzo piękny sklep, dla wybranych, materiały fotograficzne, różne rzeczy.
Stanisław Magierski nie tylko z powodzeniem prowadził rodzinny biznes, lecz był również uważnym mecenasem sztuki. Utrzymywał przyjaźnie z ważnymi postaciami lubelskiej bohemy artystycznej i angażował się w różnorodne inicjatywy kulturalne. Jego wkład w rozwój lubelskiego środowiska artystycznego był znaczący – na przełomie lat 1936 i 1937 odegrał istotną rolę w powstaniu Lubelskiego Towarzystwa Fotograficznego, inicjatywy zrzeszającej najwybitniejszych fotografów, pasjonatów i działaczy środowiska fotograficznego Lublina. Sam fotografował. Osiągał znakomite wyniki w dziedzinie fotografii. Jego prace zostały docenione na polskich i zagranicznych konkursach fotograficznych. Brał udział w I Ogólnopolskiej Wystawie Fotografii Ojczystej w Warszawie w 1938 roku, gdzie został uhonorowany dyplomem honorowym. Ponadto, zdobył wyróżnienie na wystawie fotograficznej w Birmingham.
Stanisław Jan Magierski upodobał sobie pejzaż oraz portret jako główne tematy swojej fotografii. Jest znany z licznych ujęć malowniczego Kazimierza Dolnego oraz portretów ludzi, w tym szczególnie fotografii lubelskich Romów. Jego głównym zainteresowaniem było jednak bieżące dokumentowanie zmieniającego się oblicza Lublina – oprócz sztandarowych lubelskich lokalizacji, fotografował m. in. Wieniawę, dolinę rzeki Czechówki, dzielnicę żydowską na Podzamczu w Lublinie. Ponadto uwieczniał istotne wydarzenia i uroczystości w przestrzeni miasta, co stanowiło istotny element jego repertuaru fotograficznego. W tym miejscu należy wspomnieć o nietypowym przedsięwzięciu Magierskiego z 1937 roku – filmie o Lublinie. Nagranie zatytułowane „Najkrótszy film o Lublinie" ukazuje uroczyste obchody święta 3 Maja przed hotelem Victoria przy Krakowskim Przedmieściu i jest jak dotąd jedynym znanym filmem przedstawiającym Lublin czasu dwudziestolecia międzywojennego. Wkład Stanisława Magierskiego w dokumentację historyczną Lublina jest nieoceniony, nie tylko w kontekście przedwojennego Lublina. Po wyzwoleniu miasta latem 1944 roku, Magierski uwiecznił dowody zbrodni hitlerowskich na Zamku Lubelskim, a także stworzył serię fotografii dokumentujących wyzwolony obóz koncentracyjny na Majdanku.
W czasie okupacji Stanisław Magierski działając pod pseudonimem Jacek II odegrał istotną rolę jako aktywny członek podziemia. Od 1943 roku pełnił funkcję zastępcy dowódcy Biura Informacji i Propagandy Okręgu Lubelskiego Armii Krajowej. Podczas służby w AK, jego mieszkanie przy ul. Bernardyńskiej 24 stało się miejscem schronienia dla partyzantów z oddziału „Nerwa”, dowodzonego przez ppor. Wojciecha Rokickiego. W tym czasie Magierski pisał wiersze, teksty piosenek i komponował do nich muzykę. Jego twórczość stała się częścią kultury muzycznej okresu okupacji. Jest autorem powszechnie znanego utworu, pieśni podziemia niepodległościowego czasu drugiej wojny światowej: „Dziś do ciebie przyjść nie mogę" (Kołysanka leśna) powstałej w 1943 roku – szerzej znanej w wykonaniu zespołu „Czerwone Gitary" w latach 60.
Po wojnie przedsiębiorstwo Magierskich przeszło w ręce władz. Rodzina była represjonowana przez komunistów. Stanisław Magierski zmarł w 1957 roku. Cały dorobek fotograficzny Stanisława Magierskiego znajduję się w zasobach Narodowego Archiwum Cyfrowego.
W archiwum Ośrodka „Brama Grodzka - Teatr NN" w Lublinie możemy zapoznać się także z twórczością fotograficzną syna Stanisława Magierskiego - Jana. Jan Magierski – urodzony w 1936 roku w Lublinie był nauczycielem akademickim, fotografem, znawcą historii fotografii lubelskiej i drukarzem konspiracyjnym NZSS „Solidarność”. Był członek Związku Polskich Artystów Fotografików oraz Lubelskiego Towarzystwa Fotograficznego i laureatem ogólnopolskiej Nagrody Honorowej im. Fryderyka Kremsera za najwybitniejsze osiągnięcia w dziedzinie fotografii krajoznawczej. W swojej twórczości oprócz fotografii krajoznawczej Jan Magierski zajmował się fotografią pejzażową oraz dokumentalną. W roku 1961 Jan Magierski należał do Lubelskiego Towarzystwa Fotograficznego. W latach 1966–1972 był prezesem Fotoklubu Zamek, w którym działało wielu znanych fotografów lubelskich, m.in. Lucjan Demidowski i Stefan Kiełsznia. Jan Magierski zmarł 31 marca 2021 roku w Lublinie.
Jan Magierski przed otwarciem wystawy fotografii Stanisława Magierskiego
Dyskusja podczas premiery "Najkrótszego filmu o Lublinie" Stanisława Magierskiego
Jan Magierski czyta fragment "Poematu o mieście Lublinie" Józefa Czechowicza
