Kolekcja Adama Tomanka
Adam Tomanek urodził się 10 grudnia 1928 roku w Lublinie. Dzieciństwo spędził u boku rodziców Eugeniusza Tomanka i Władysławy z Łobodowskich, w domu rodzinnym przy ulicy Szopena 16. Był absolwentem prawa na UMCS. Od 1949 roku pracował jako lektor, dziennikarz i spiker Polskiego Radia Lublin, gdzie uchodzi za legendę lubelskiego dziennikarstwa. W 1975 roku otrzymał Złoty Mikrofon – najważniejszą polską nagrodę radiową. Za działalność publiczną został odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim oraz Oficerskim Orderem Odrodzenia Polski.
Dzieciństwo i życie podczas wojny
Adam Tomanek wczesną młodość spędził w domu rodzinnym przy ulicy Szopena w Lublinie. Został wychowany przez matkę Władysławę z Łobodowskich. W dzieciństwie często spędzał czas z jej bratem - znanym lubelskim poetą Józefem Łobodowskim. Ojciec Adama Tomanka, Eugeniusz pochodził ze Lwowa. Zmarł, gdy jego syn miał cztery lata. Początkowo Adam Tomanek uczęszczał do szkoły podstawowej im. Ewarysta Estkowskiego przy Placu Litewskim, później przy ul. Archidiakońskiej. Po jej ukończeniu, rozpoczął naukę w gimnazjum im. Vetterów. Podczas niemieckiej okupacji Tomankowie zostali wysiedleni ze swojego mieszkania przy ulicy Szopena na ulicę Noworybną, gdzie przebywali do 1944 roku. W tym czasie, Adam Tomanek uniknął łapanki, w wyniku której jego matka trafiła do obozu koncentracyjnego na Majdanku.
[…] na szczęście była tam przez tydzień, albowiem udało mi się wykupić mamę za kilka tysięcy złotych. Załatwiał to mój kuzyn, u którego była kwatera niemiecka i tam kobieta, która żyła z tym Niemcem, Polka, powiedziała: „Dacie tam tyle a tyle tysięcy, a jutro pani Tomankowa będzie w domu.” No ale, żeby tych parę tysięcy zdobyć musiałem handlować na targu...
Radiowe początki
Adam Tomanek był zaangażowany w pracę radiową już w szkole średniej. W liceum wstąpił do szkolnego radiowęzła, gdzie poznał podstawy funkcjonowania rozgłośni. Po maturze związał się z Polskim Radiem. W owym czasie werbowało ono przyszłych radiowców na potrzebę prymitywnej rozgłośni – radiowęzła miejskiego, funkcjonującego w Lublinie przy ul. Narutowicza, gdzie w 1949 roku Tomanek rozpoczął pracę. Rozgłośnia ta, nie była pierwszą lubelską próbą radiową. Prekursorem powojennego lubelskiego radia była stacja nadawcza "Pszczółka" działająca od 10 lipca 1944 roku. W niedługim czasie po rozpoczęciu pracy w Lublinie, Adam Tomanek wygrał ogólnopolski konkurs spikersko – lektorski. Polskie Radio zaoferowało mu posadę lektora w Stolicy, jednak z uwagi na trudną sytuację mieszkaniową powojennej Warszawy, zmuszony był odmówić tego stanowiska.
[…] do tego radiowęzła [na Narutowicza] po maturze dostałem się. Bardzo mi to pasowało, redagowałem audycje. No co to za audycja? Wycinki z gazet, był dziennik przygotowywany, naklejane były wiadomości z gazet, cenzurowane oczywiście, i czytane przeze mnie. Poza tym było dużo płyt, a więc sporo muzyki.
Polskie Radio werbowało ludzi do radiowęzła miejskiego, na kołchoźniki tak zwane, a więc nie na antenę tylko za pośrednictwem głośników docierał program przy pomocy tak zwanej radiofonii przewodowej. […] „Wracaj do Lublina, ucz się, a jak będzie tak zwana ekspozytura Polskiego Radia w Lublinie to cię natychmiast przyjmiemy.”
„Halo, tu Polskie Radio Lublin”
W 1952 roku uruchomiono ekspozyturę Polskiego Radia w Lublinie. Do pracy przy rozgłośni zatrudniono znanego już władzom radiowym Adama Tomanka. Początkowo siedziba lubelskiego radia została ulokowana w piwnicy przy Krakowskim Przedmieściu, aby z czasem przenieść się do osławionej willi przy ulicy Spokojnej. Miejsce to, pełne osobistości takich jak: Zbigniew Stepek, Helena Oględzka, czy Kazimierz Dymel i Krystyna Kotowicz, na trwałe zapisało się w historii lubelskiego radia.
Prowadziłem dzienniki, przede wszystkim redakcją sportową się zajmowałem przez trzydzieści kilka lat. Czytałem jako lektor różne pozycje. No więc w radiu to moje rzemiosło było bardzo rozległe, w radiu czuję się, jak to się mówi, swobodnie, dobrze. Dlatego wybrałem zawód, który lubię. Nie ma chyba nic gorszego jeżeli wykonuje pan pracę, której pan nienawidzi.
Poruszałem się w sportowych tematach i ponieważ miałem przypisane sprawozdawca to musiałem robić wszystko. Na przykład, otwierana była Lubelska Fabryka Maszyn Rolniczych w nowej dzielnicy Lublina, no bo stara fabryka była przy ulicy 1 Maja, ale drugi budynek powstał. Otwarcie. No to jechałem na otwarcie jako sprawozdawca. Kazali mi: „Idź, bo będzie otwarcie…" powiedzmy tam "...zakładu..." iks. "Nagraj, przynieś, daj na antenę”
Złota osobowość
Adam Tomanek za życia stał się legendą lubelskiego dziennikarstwa radiowego. Był pasjonatem swojego zawodu. Przez 39 lat prowadził Redakcję Sportową. W 1975 roku został laureatem Złotego Mikrofonu - najwyższej polskiej nagrody radiowej. Był wielokrotnie odznaczany medalami za zasługi na rzecz kultury i lubelskiej społeczności. Są to: Krzyż Komandorski, Oficerski Order Odrodzenia Polski, odznaki: „Zasłużony dla Województwa Lubelskiego” oraz złota odznaka „Zasłużony dla Lublina”. Wśród słuchaczy Radia Lublin znane było jego antenowe przywitanie: „ Halo, tu Radio Lublin”. Zmarł 7 kwietnia 2017 roku. Został pochowany na cmentarzu przy ulicy lipowej w Lublinie.
Najważniejsza to jest Złoty Mikrofon - Polskie Radio w Warszawie. Dostałem [ją] w 1975, przede wszystkim za minireportaże. Bo ja uważałem, że możemy rozmawiać na dany temat pół godziny, możemy rozmawiać dwie i trzy minuty też, ale możemy ten temat poruszyć w formie atrakcyjnej radiowej