„Nowy Głos Lubelski” nawiązywał tytułem do wydawanego w okresie międzywojennym dziennika „Głos Lubelski”. Powstał z inicjatywy Niemców i stanowił istotne ogniwo w hitlerowskim systemie propagandy. Był wydawany pod egidą oficjalnego koncernu prasowego Generalnego Gubernatorstwa „Zeitungsverlag Krakau–Warschau GmbH”. Redakcja dziennika mieściła się w Lublinie przy ul. Krakowskie Przedmieście 41.
Artykuły ze słowem kluczowym "Temat: Drukarstwo w Lublinie"
„Kurier Lubelski” wychodzący w latach 1865-1878 był drugim z kolei pismem pod tym tytułem. Zaczął się ukazywać pod koniec roku 1865 jako pierwsze polskie pismo prowincjonalne po powstaniu listopadowym. W roku 1865 pismo ukazywało się dwa razy w tygodniu: w środy i soboty. W latach następnych wychodziło trzy razy w tygodniu: we wtorki, czwartki i soboty. [1]
„Gorącymi miłośnikami i propagatorami ekslibrisów w Lublinie są przede wszystkim członkowie miejscowego LTMK z ks. dr Ludwikiem Zalewskim na czele, którego zbiór dawnych i współczesnych znaków bibliotecznych polskich należy do najcenniejszych nie tylko w naszym mieście”. Tak pisał w dniu 24 stycznia 1932 roku w kąciku bibliofilskim „Kuriera Lubelskiego” wybitny bibliofil i znawca ekslibrisów - Julian Kot (Wiktor Ziółkowski). Słowa te można odnieść i do obecnej rzeczywistości. Od tamtych czasów niewiele się zmieniło. Lubelskie Towarzystwo Miłośników Książki, którego 75-lecie przypadło w 2001 roku, skupia wokół siebie twórców, kolekcjonerów i miłośników znaków książkowych. Towarzystwo poprzez swoje inicjatywy jednoczy ludzi różnych profesji wokół ekslibrisu. Przytoczyć tu należy powołaną do życia w roku 1975 w Klubie MPiK w Lublinie Galerię „Ex libris”, a także Biennale Współczesnego Ekslibrisu Lubelskiego, którego 10. edycja odbyła się w roku 2000"[1]. Do innych inicjatyw należą odbywające się w Lublinie wystawy tematyczne oraz indywidualne poszczególnych twórców lubelskich i zagranicznych, a także prezentacja ekslibrisów wielu narodów Europy.
>>> czytaj więcej o Lubelskim Towarzystwie Miłośników Książki w artykule „Lubelscy bibliofile”
Właściwie nawet już pierwsze malowidła i obrazy przedstawiające panoramy miasta, jak i pierwsze mapy i plany miejskie, można uznać za rodzaj przewodników po Lublinie. Czyż już Hogenberg w swym dziele nie zafundował nam wstępnego opisu miasta? A pierwsze fotografie Lublina? .... Jednak myśląc o „przewodniku" staje nam przed oczami książka- zbiór tekstów, map, zdjęć. Jakie były jego lubelskie początki?
Drukarnia Ludowa została założona w roku 1912 przez Józefa Popiela (1877 – 1919). Początkowo działała przy ul. Krakowskie Przedmieście 34, następnie przy tej samej ulicy pod numerem 60. 31.VII.1918 roku zakład został czasowo zamknięty przez austriackie władze okupacyjne za druk nielegalnych komunikatów o treści rewolucyjnej. Po śmierci Józefa Popiela w 1919 zakład aż do 1939 roku prowadził Aleksander Michalski (1890 – 1944). [1]
W drukarni tej drukował Józef Łobodowski: „Słońce przez szpary” (1929), „Gwiezdny psałterz” (1931) oraz „Trybunę” Nr 1 (1932). Aleksander Michalski zginął w 1944 roku na Majdanku zamordowany wraz z innymi drukarzami z Drukarni Popularna. [2]
>>> czytaj więcej o Józefie Łobodowskim
Opracował Tomasz Pietrasiewicz
Redakcja Alicja Magiera, Agnieszka Wiśniewska
Paweł Gdula: W okresie I poł. XX w. w Lublinie istniały również inne pomniejsze polskie drukarnie, a wśród nich drukarnie efemerydy, które powstawały przeważnie jako spółki, produkowały kilka prac, egzystowały przez parę lat i likwidowały się z powodu deficytowej gospodarki. [1]
Tuż przed I wojną w 1913 roku organizuje się wydawnictwo „Głosu Lubelskiego”, które około roku 1920 funduje własną drukarnię, mieszczącą się przy ul. Kościuszki nr 10. Jest to drukarnia zwana Ziemiańską, jak długo właścicielem był Antoni Rostworowski, potem Estetyczną. [1]
Pierwszym lubelskim dziennikiem był „Kurier Lubelski”, który ukazywał się w okresie powstania listopadowego od 9.12.1830 r. do 5.02.1831 r., codziennie z wyjątkiem sobót.
Czesława Iskra: „Kurier” drukowany był w Lublinie w Drukarni Rządowej na papierze czerpanym bardzo złej jakości, bez podania ilości nakładu i oficyny wydawniczej. Szata graficzna była bardzo uboga. „Kurier Lubelski” składał się z dwóch stron. W zbiorach bibliotecznych zachowało się jedynie 17 numerów tego pisma. Jeden z pierwszych numerów dziennika znajduje się w Bibliotece im. H. Łopacińskiego w Lublinie. Oznaczony jest numerem 12, wydany pod datą: „wtorek 21 grudnia 1830 r.”. Obok lubelskiej Biblioteki tylko Ossolineum posiada numery „Kuriera”. [1]
„Kurier” ukazywał się w latach 1906 - 1913. Przez jakiś czas redagowany był przez Mieczysława Biernackiego.
Z Drukarni Pawła Konrada wyszedł pierwszy zachowany do dzisiaj lubelski druk w języku polskim, tj „Słonecznik albo porównanie woli ludzkiej z wolą boską”, a także pierwszy polski kalendarz wydrukowany w Lublinie. Badacze zajmujący się drukami konradowskimi rożnią się znacząco w ocenie warsztatu Pawła Konrada. Drukarnia działała przez blisko czterdzieści lat, kilkakrotnie zmieniając właściciela. Istnieje hipoteza, według której ostatnim właścicielem sprzętu - już po opuszczeniu przez niego miasta - miała być wspólnota kalwińska w Słucku.
|
|
Wdowa po Pawle Konradzie objęła w posiadanie drukarnię należącą do męża po jego śmierci w 1636 roku. W czasie zarządzania drukarnią przez Annę Konradową, wyszło z niej 61 druków sygnowanych jej imieniem, m.in. „Pieśń nowa o Żydach lubelskich” i sielanka Samuela Twardowskiego pt. „Daphnis drzewem bobkowym”. Badacze przypuszczają, że nieoznaczony imieniem wydawcy druk „Talmud albo wiara żydowska” Jana Achacego Kmity również pochodził z drukarni Anny Konradowej. Po 13 latach zarządzania drukarnią Anna sprzedała ją Janowi Wieczorkowiczowi.
|
|
| Fragment karty tytułowej z zapisem miejsca druku. Daphnis drzewem bobkowym przez Samuela z Skrzypney Twardowskiego napisana. Drukarnia Anny Wdowy Konradowej, 1938. Ze zbiorów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. |
Jan Wieczorkowicz przejął drukarnię Pawła Konrada odkupując ją od wdowy po nim Anny. Dzięki swoim umiejętnościom przyczynił się do znaczącej poprawy jakości druków, pomimo że użytkował te same czcionki co małżeństwo Konradów. Za czasów jego zarządu z drukarni wyszły m. in. „Relacja Expedyciey Zbaraskiey…” oraz dzieła o. Pawła Ruszla związane z historią relikwii drzewa Krzyża Świętego.
Po zamknięciu drukarni założonej przez Pawła Konrada, miejsce monopolisty na lubelskim rynku polskiej książki zajęła otwarta w 1683 roku Drukarnia Jezuitów. Przez blisko sto lat funkcjonowała, nie mając żadnej konkurencji. Oferta wydawnicza drukarni była ściśle podporządkowana kontrreformacyjnej działalności zakonu. Przeważały w niej wydawnictwa o charakterze religijnym i propagandowym. Z tekstów literackich, które wyszły z Drukarni Jezuitów, najwartościowsze były „Komedie” Franciszka Bohomolca.
Komisja Edukacji Narodowej przejęła Drukarnię Jezuitów po kasacie zakonu w 1773 roku. Pod zarządem KEN drukarnia wyraźnie poszerzyła ofertę wydawniczą: obok literatury religijnej zaczęto wydawać teksty o charakterze publicystycznym, takie jak Podział Polski Jacka Przybylskiego oraz tłumaczenia z języka francuskiego (m.in. powiastki Woltera).
Zakon Trynitarzy przejął dawną Drukarnię Jezuitów z rąk Komisji Edukacji Narodowej w okresie rozbiorowym. Drukarnia wydawała teksty dotyczące rozgrywających się wydarzeń politycznych. Jej najważniejszym drukiem było „Prawo polityczne narodu polskiego, czyli układ rządu Rzeczpospolitej”.
Po opuszczeniu Lublina przez ostatnich trynitarzy drukarnia została wydzierżawiona.
Jan Karol Pruski był pierwszym z dzierżawców dawnej Drukarni Trynitarzy. Okres dzierżawy trwał tylko dwa lata. Po tym czasie Jan Karol Pruski otworzył własną drukarnię, którą prowadził przez dziesięć lat do swojej śmierci. Do osiągnięć wydawniczych Jana Karola Pruskiego należy m.in. druk pierwszego przewodnika po Lubelszczyźnie.
Kazimierz Szczepański był nie tylko drukarzem, ale również księgarzem. Jego działalność drukarska była wielokrotnie przerywana z przyczyn politycznych. Drukarnia pod jego zarządem drukowała bardzo zróżnicowane teksty: od afiszów i ulotek przez literaturę piękną do literatury naukowej. W 1840 roku otrzymał również pozwolenie od władz carskich na wydawanie "Dziennika Gubernialnego".
Szabs Gutfeld działał na lubelskim rynku wydawniczym przez dwadzieścia lat. Sprowadzony z Warszawy sprzęt, w który wyposażył swoją drukarnię, przeszedł potem w ręce właścicieli Oficyny Kossakowskich.
Drukarnia Czytelnik spełniała rolę ośrodka produkcji druków propagandowych w okresie przejmowania władzy w państwie przez władze komunistyczne. W 1949 została zlikwidowana, a sprzęt został przeniesiony do Warszawy i Wrocławia.