W odróżnieniu od innych państw bloku sowieckiego, Rumunia nie uniknęła rozlewu krwi, wchodząc na drogę transformacji. Rewolucja, która miała gwałtowny przebieg, nie tylko zaowocowała straceniem znienawidzonego dyktatora Nicolae Ceausescu i licznymi ofiarami spośród ludności cywilnej, ale wprowadziła chaos i dała władzę ludziom, którzy byli w dużym stopniu związani z dotychczasowym reżimem. Mimo pozorów demokracji przez wiele lat po 1989 roku niewłaściwie rządzona Rumunia była pogrążona w stagnacji i zacofaniu.
Artykuły ze słowem kluczowym "Temat: Czerwiec 1989"
Po ustaleniu terminu wyborów czerwcowych przy Okrągłym Stole doszło do mobilizacji wszystkich niemal sił PZPR. Założono koalicję ze Stronnictwem Demokratycznym (SD) i Zjednoczonym Stronnictwem Ludowym (ZSL), zgromadzono fundusze i ustalono strategię. To samo, choć na mniejszą skalę, odbywało się w Komitecie Obywatelskim. Poparcie społeczne, niechęć obywateli do komunizmu i potrzeba zmiany przesądziły o zwycięstwie „Solidarności”.
Demokratyczne przemiany w krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz upadek Związku Radzieckiego pozwoliły obywatelom NRD upomnieć się o swoje prawa. Obalenie reżimu Socjalistycznej Partii Jedności, najbardziej bodaj represyjnego systemu w całym bloku sowieckim, pozwoliło na otwarcie granic i zburzenie muru berlińskiego, który przez kilkadziesiąt lat dzielił Niemcy i stał się symbolem zimnej wojny. Kolejnym krokiem stało się zjednoczenie Niemiec, które nastąpiło za przyzwoleniem światowych mocarstw, a następnie trudna integracja zacofanej postkomunistycznej części wschodniej z bogatym i rozwiniętym zachodem kraju.
Transformacja na Węgrzech odbyła się w miarę spokojnie. Wynikało to z faktu, iż poziom życia obywateli tego kraju nie był tak dramatycznie niski jak w pozostałych krajach bloku sowieckiego. Jednak nadchodzący kryzys pochłonął wszelkie rezerwy budżetowe i pożyczki zagraniczne. Kierownictwo węgierskiej partii komunistycznej szybko zdało sobie sprawę, że receptą na wyjście z zapaści powinno być porozumienie z opozycją i stopniowe przekazanie jej władzy i odpowiedzialności. Należało też rozliczyć się z bolesną przeszłością.
Bułgarska transformacja przebiegała w specyficzny sposób. Ważnym czynnikiem, który wpłynął na zmianę sytuacji politycznej tego kraju były demonstracje dyskryminowanej mniejszości tureckiej. Dużą rolę w zmianie systemu odegrali też komuniści z reformatorskiego skrzydła Bułgarskiej Partii Komunistycznej. Opozycja, której nie udało się stworzyć jednolitego programu, skupiała się początkowo wokół ruchów ekologicznych oraz w mniejszym stopniu związków zawodowych. Charakterystyczny dla Bułgarii okazał się fakt, że w wyborach demokratycznych do parlamentu zwyciężyli komuniści. Ich rządy skończyły się dopiero po aferze zakończonej dymisją prezydenta i ustąpieniu rządu.
W II połowie lat 80. w Związku Radzieckim ujawnił się potężny kryzys gospodarczy. Centralnie sterowana machina ZSRR nie była już w stanie konkurować z nowoczesną, rynkową gospodarką USA, a kierownictwo KPZR zdawało sobie sprawę, że ta przepaść stale się pogłębia. Reformy zapoczątkowane w 1986 roku nie tylko nie były w stanie powstrzymać rozkładu państwa, lecz wyzwoliły reakcję łańcuchową, która w niespodziewanie szybkim tempie doprowadziła do jego upadku i powstania w jego miejsce wielu mniej lub bardziej suwerennych bytów państwowych. Zasługą ekipy Gorbaczowa jest to, że cały proces przebiegał w nadspodziewanie pokojowej atmosferze.
Wydarzenia 1989 roku w Czechosłowacji, które doprowadziły do upadku komunizmu trwały zaledwie kilka dni, jednakże zaangażowały sporą część obywateli. Poziom niezadowolenia społeczeństwa rządami Husaka i Jakesa doprowadził do wielkich manifestacji, które zmusiły komunistów do ustąpienia i przekazania władzy.
Po nawiązaniu rozmów z władzą Lech Wałęsa zorientował się, że ma szansę zmiany sytuacji w Polsce. Udało mu się zebrać część dawnych przywódców „Solidarności” i postKOR-owskiej opozycji i założyć nową organizację, z której miała się rekrutować przyszła reprezentacja „Solidarności” w parlamencie. Komitet Obywatelski stał się centrum komunikacyjnym, kuźnią nowych pomysłów, w końcu zaś sztabem wyborczym opozycji w wyborach 4 czerwca 1989 roku.
Po kryzysie, jaki partia przeszła w latach 80., konieczna była zmiana kursu władzy. Decydenci PZPR postanowili podjąć dialog z częścią opozycji, by zachować kontrolę nad państwem.
Mimo zakończenia w 1983 roku stanu wojennego, opozycja w PRL nadal musiała działać w konspiracji. Choć naturalną reakcją na represje był ciągły opór, powoli do głosu dochodziła lewicowa część działaczy, głosząca potrzebę kompromisu z władzą. Działacze PZPR, nie potrafiący poradzić sobie z kryzysem gospodarczym, mimo oporów „betonu” zdecydowali się nawiązać rozmowy z przedstawicielami „Solidarności”.
Druga połowa lat 80. była dla PRL czasem zapaści gospodarczej. Władze nie potrafiły poradzić sobie z kryzysem. Społeczeństwo, spacyfikowane stanem wojennym, wykazywało apatię i obojętność wobec problemów politycznych. Przywódcy zepchniętej do podziemia „Solidarności” postanowili z oporu wobec władzy przejść do kompromisu z nią. Wywołało to lawinę, która doprowadziła do obalenia ustroju.
W 1988 roku władza i opozycja poszukiwały kompromisu. Elita PZPR zdawała sobie sprawę z niebezpieczeństwa, jakie niosły dla niej erozja bloku sowieckiego i kryzys gospodarczy w Polsce, opozycja zaś miała nadzieję na przynajmniej częściową odwilż w Polsce. Negocjacje, początkowo tajne, wkrótce doprowadziły do publicznych debat przy Okrągłym Stole, gdzie zadecydowano o przyszłości PRL.
Czwartego czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze w powojennej historii Polski demokratyczne wybory do parlamentu. Jest to data przełomowa, bowiem znakomita większość społeczeństwa, która wzięła udział w głosowaniu, opowiedziała się po stronie przemian i kategorycznie odrzuciła dotychczasową formę sprawowania władzy. Tego dnia Polska odniosła olbrzymie zwycięstwo nad systemem komunistycznym i jako pierwsza dała sygnał pozostałym krajom bloku sowieckiego do rozpoczęcia transformacji i zrzucenia totalitarnego jarzma. I choć ustalenia Okrągłego Stołu zabezpieczały udział PZPR w rządzeniu bez względu na wynik wyborów, to przekazanie pełni władzy ludziom wybranym przez społeczeństwo stało się już tylko kwestią czasu.
Na terenie województwa lubelskiego zostały wyznaczone cztery okręgi wyborcze z siedzibami w Lublinie, Kraśniku, Puławach i Lubartowie. Zostało zgłoszonych 11 kandydatów na senatorów. O stanowisko poselskie ubiegało się 47 osób; 24 zarejestrowano w okręgu wyborczym nr 55 w Lublinie, 7 w okręgu wyborczym nr 56 w Kraśniku, 10 w okręgu wyborczym nr 57 w Puławach oraz 6 w okręgu wyborczym nr 58 w Lubartowie. Dodatkowo w związku z nieobsadzeniem wszystkich mandatów z listy krajowej w I turze wyborów, a także na podstawie dekretu o zmianie ustawy – ordynacji wyborczej do Sejmu i stosownej uchwały Rady Państwa – utworzono jeszcze dwa dodatkowe mandaty dla województwa lubelskiego. O mandat nr 444 i 445 ubiegało się po dwóch kandydatów w okręgu kraśnickim i puławskim. Poniżej prezentujemy sylwetki każdej z tych osób.
Wybory, jakie odbyły się w czerwcu 1989 roku, to jedno z najbardziej przełomowych wydarzeń w powojennej historii Polski. Odbiły się one, podobnie jak i wydarzenia je poprzedzające, szerokim echem nie tylko w kraju, ale i w całej Europie. Były to pierwsze wolne wybory. Wolne, bo mogli w nich startować przedstawiciele opozycji, ale wolne też i dlatego, że Polacy po raz pierwszy po II wojnie światowej mogli swobodnie zadecydować o tym, kto będzie ich reprezentować w parlamencie.
Komitet Obywatelski „Solidarność” Województwa Lubelskiego został powołany 2 kwietnia 1989 roku. Jego przewodniczącym został historyk prof. Jerzy Kłoczowski. Głównym zadaniem Komitetu Obywatelskiego było przeprowadzenie kampanii wyborczej poprzedzającej wybory 4 czerwca 1989 roku na terenie województwa lubelskiego.
Rok 1989 przyniósł Europie i światu dawno wyczekiwane zmiany. Strefa wpływów ZSRR, odgrodzona od reszty Europy żelazną kurtyną, zaczęła się nagle rozpadać.
Wybory, które odbyły się w czerwcu 1989 roku to jedno z najbardziej przełomowych wydarzeń w powojennej historii Polski. To w nich po raz pierwszy do głosu została dopuszczona opozycja, a Polacy mogli wybrać swoich przedstawicieli do parlamentu. Poniżej zebraliśmy najciekawsze informacje związane z tymi wydarzeniami i ukazujące wybory czerwcowe za pomocą danych liczbowych i statystycznych.
Działacz społeczny i opozycyjny, polityk. Współpracownik KOR, redaktor pism podziemnych, jeden z założycieli NSZZ "Solidarność", współorganizator Wolnych Związków Zawodowych, poseł na sejm. Doradca w Kancelarii Prezydenta RP. Mąż Ludwiki Wujec.
Adam Stanowski urodził się 19 kwietnia 1927 roku w Wolnym Mieście Gdańsku. W czasie II wojny światowej należał do Szarych Szeregów, następnie AK. Jego powojenną edukację przerwało uwięzienie w 1950 roku. W 1956 roku podjął pracę na Wydziale Humanistycznym KUL. Pracownikiem naukowym tej uczelni był w latach 1957–1990. Innym istotnym obszarem jego aktywności była działalność społeczna. Związany był z miesięcznikiem „Więzi”, ruchem „Światło – Życie” ks. Franciszka Blachnickiego, „Spotkaniami”. Należał do twórców i wykładowców TKN. Aktywnie włączył się w działalność NSZZ „Solidarność”, następnie działał w Klubie Katolickim w Lublinie. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu. Jako senator pracował w Komisji Kultury, Środków Przekazu, Nauki i Edukacji Narodowej oraz w Komisji Samorządu Terytorialnego. Zmarł 7 lutego 1990 w Lublinie. Został pochowany na cmentarzu przy ulicy Lipowej w Lublinie.