W Lublinie narodziła się jedna z najbardziej zasłużonych dla księgarstwa polskiego firm – firma wydawniczo-księgarska Arctów. Historia tej księgarni zaczyna się w 1838 roku, kiedy to Stanisław Arct otworzył księgarnię w Lublinie przy ulicy Krakowskie Przedmieście 132 ( obecnie 9). W 1858 roku przeniósł ją do kamienicy Michaelisa przy Krakowskim Przedmieściu 135 (obecnie 15).
Historia wzlotów i upadków lubelskiego księgarstwa jest historią świetności i upadków miasta Lublina. Po pomyślnym dla rozwoju księgarstwa wieku XVI nadeszło załamanie koniuktury spowodowane wojnami, zarazą i ograniczeniami nakładanymi na handel książką przez kontrreformację. Załamanie, które stało się faktem w drugiej połowie XVII wieku, zostało przezwyciężone dopiero pod koniec XVIII wieku. Następne stulecie było czasem nieustannego rozwoju pomimo przeszkód wynikających z trudnej sytuacji politycznej kraju.
Żydzi lubelscy czynnie uczestniczyli w handlu książką nie tylko religijną hebrajską – ale również polską. Książka żydowska, o ile nie była książką religijną, miała dużo mniejszy rynek zbytu, a to wynikało z nieufności ortodoksji lubelskiej wobec obcych, nowych treści. Biblioteki żydowskie, które powstawały na początku XX wieku, były traktowane z podejrzliwością przez religijne autorytety.
Księgarnia Kazimierza Szczepańskiego, jedna z pierwszych księgarni w Lublinie, założona na początku XIX w. funkcjonowała do lat pięćdziesiątych. Najlepiej prosperowała w latach dwudziestych. Powstanie listopadowe i spowodowane nim represje (rewizje, cenzura, konfiskaty) zakończyły złotą epokę w działalności księgarni.
W roku 1923 powstał w Lublinie Oddział Księgarni św. Wojciecha. Pierwszą siedzibą księgarni był budynek przy Krakowskim Przedmieściu 43, w którym mieściła się w latach 1923–1934.
Założycielem Księgarni i Materiałów Piśmiennych był Berek Zynger, antykwariusz, księgarz oraz nauczyciel szkoły żydowskiej.
Księgarnia Witolda Cholewińskiego mieściła się przy ul. Początkowskiej 1 (dziś Staszica). Działała od 1913 roku.
Ważną rolę w dziejach lubelskiego księgarstwa odegrała rodzina Kiesewetterów. W roku 1883 Ludomir Kiesewetter (1845–1903) snycerz, rysownik i pedagog nabył od Zofii Szymańskiej księgarnię z wypożyczalnią książek.
Antykwariat „Lamus” był pierwszym powojennym lubelskim antykwariatem.
Księgarnia Franciszka Raczkowskiego mieściła się na Krakowskim Przedmieściu 36 (obecnie 34) i położona była obok firm: Wiktora i Władysława Kiesewetterów oraz Elżbiety Zinger. Bardzo szybko zaczęła odgrywać znaczącą rolę w życiu kulturalnym Lublina.
Od roku 1908 Księgarnia Franciszka Raczkowskiego mieszcząca się przy Krakowskim Przedmieściu 36 (obecnie 34) ze względu na problemy finansowe została przejęta przez firmę Gebethner i Wolff. Pod adresem Krakowskie Przedmieście 36 księgarnia działała do roku 1914, kiedy to ze względu na trudne warunki lokalowe przeniosła się do pomieszczenia w Hotelu Europejskim (Krakowskie Przedmieście 31).
W 1818 roku zostało założone Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Należało ono do najbardziej postępowych środowisk w życiu umysłowym i społecznym Królestwa Polskiego. Do głównych jego celów należało m. in. upowszechnianie oświaty.
Franciszek Osiak miał autentyczną żyłkę antykwaryczną, przysłowiowego nosa do wynajdywania rzadkich książek i całych księgozbiorów; a przy tym – cechowały go talent handlowy i przedsiębiorczość. Lecz mimo to czuł się człowiekiem głęboko skrzywdzonym. Przez ustrój. Tuż po wojnie (którą spędził wraz z żoną w Kocku, gdzie utrzymywali się prowadząc sklep z artykułami różnymi oraz książkami) przyjechał do Lublina i za zaoszczędzone pieniądze kupił ruiny częściowo zburzonej kamienicy przy ulicy Bernardyńskiej.
W tym samym okresie, co Księgarnia Szczepańskiego, działała również Księgarnia Stanisława Samuela Streibla (?–1878), który był właścicielem sklepu galanteryjnego na Krakowskim Przedmieściu 136 (obecnie Krakowskie Przedmieście 17).
