Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Lublin przed powstaniem styczniowym

Lublin przed powstaniem styczniowym

Lublin, będący jednym z największych miast zaboru rosyjskiego, odegrał znaczną rolę w przygotowaniach do powstania styczniowego. Na terenie miasta działali konspiratorzy powiązani z organizacją warszawską, agitatorzy stronnictwa „czerwonych”, a także samorzutnie formujące się grupy spiskowe. Działalność patriotyczna w latach 1861–1862 objęła wszystkie grupy społeczne, od duchowieństwa po lubelskich Żydów.

Czytaj więcej

Konsekwencje i dziedzictwo powstania styczniowego

Konsekwencje i dziedzictwo powstania styczniowego

Choć powstanie styczniowe trwało ponad rok, a ostatni partyzanci walczyli nawet dłużej, musiało w końcu upaść w obliczu ogromnej przewagi Rosjan. Władze carskie wprowadziły bezwzględne represje wobec uczestników insurekcji, konspiratorów, a nawet ich rodzin. Kolejne ukazy zlikwidowały całkowicie autonomię Królestwa i zabroniły oficjalnego używania języka polskiego. Naród polski (podobnie jak litewski i ruski) poniósł ogromne straty – tak ludzkie, jak ekonomiczne i kulturowe. Powstały liczne prace naukowe, poświęcone aspektom militarnym, politycznym i kulturowym tego wydarzenia. Rozpaczliwy zryw narodowy ma także niezwykle bogatą spuściznę literacką w formie powieści, opowiadań, pamiętników i poematów.

Czytaj więcej

Powstanie styczniowe na Lubelszczyźnie

Powstanie styczniowe na Lubelszczyźnie

Lubelszczyzna była w czasie powstania styczniowego jednym z najbardziej aktywnych rejonów kraju. W czasie trwania insurekcji przez oddziały powstańcze przewinęły się tysiące ludzi, stoczono dziesiątki bitew i potyczek. W lecie 1863 roku w województwie lubelskim doszło do największego polskiego zwycięstwa w bitwie pod Żyrzynem. Ludność cywilna ofiarnie wspierała powstanie, a po jego upadku poniosła konsekwencje w postaci bezwzględnych represji caratu.

Czytaj więcej

Działalność lubelskiego podziemia

W latach 1939–1944 Lubelszczyzna była miejscem najintensywniejszych działań Państwa Podziemnego na całym okupowanym przez hitlerowców obszarze. W samym Lublinie, jako stolicy dystryktu, a równocześnie siedzibie jego władz okupacyjnych, funkcjonowały i ścierały się organizacje konspiracyjne wywodzące się z różnych opcji politycznych.

 

Czytaj więcej

Kształtowanie się Polskiego Państwa Podziemnego na terenie Lublina

Polskie Państwo Podziemne funkcjonujące na okupowanych przez Niemcy ziemiach polskich w latach II wojny światowej było niespotykanym w takiej skali zjawiskiem w dziejach podziemnej Europy. Stolica Polski, Warszawa, okupowana przez Niemcy, w dalszym ciągu była dla Polaków centrum podziemnego życia politycznego. Tu we wrześniu 1939 roku została utworzona Służba Zwycięstwu Polski – konspiracyjna struktura wojskowo-polityczna, która była początkiem rozbudowanego potem podziemnego państwa.

 

Czytaj więcej

Lipiec 1944 roku w Lublinie – zapomniany fragment historii

25 lipca 1944 roku w godzinach porannych na płotach, ogrodzeniach i murach Lublina rozwieszono opatrzone orłem w koronie „Obwieszczenie Urzędowe” podpisane przez Delegata Rządu Rzeczypospolitej na województwo lubelskie. Z balkonu budynku Sądu Apelacyjnego przy Krakowskim Przedmieściu 43 przemawiał Otmar Poźniak. W kilku słowach poinformował zebranych ludzi o rozpoczęciu jawnej działalności przez Okręgową Delegaturę Rządu Rzeczypospolitej Polskiej w Lublinie. W obecności wyższych urzędników delegatury wywiesił pierwszą biało-czerwoną flagę. W ciągu kilku dni rządów te pierwsze powojenne władze województwa lubelskiego dążyły do przywrócenia normalnego życia. Władysław Cholewa i jego współpracownicy ustąpili pod sowieckim naporem. 

 

Czytaj więcej

Rządy Okręgowej Delegatury Rządu RP w Lublinie

22 lipca, kiedy wydawało się, że Niemcy uciekli z Lublina, Józef Dolina zwołał naradę Okręgowej Delegatury Rządu RP w Lublinie. Tego dnia z Warszawy do Lublina dotarła decyzja o ujawnieniu się i rozpoczęciu normalnej działalności przez wszystkie struktury delegatury. Podczas zebrania, które poprowadził Otmar Poźniak, omówiono szczegóły obejmowania władzy, ustalono tekst obwieszczenia oraz wydano Polskiemu Korpusowi Bezpieczeństwa rozkaz opanowania ważniejszych budynków publicznych w mieście, w tym gmachu Sądu Apelacyjnego. Zaplanowane działania odłożono w czasie z racji tego, że około godziny 17:00 Niemcy wrócili do miasta.

 

Czytaj więcej

Okręgowa Delegatura Rządu RP w Lublinie

Okręgowa Delegatura Rządu RP w Lublinie działała od lipca 1941 roku. Funkcję delegata pełnił pochodzący z Lubelszczyzny Władysław Cholewa. Posługiwał się on następującymi pseudonimami: „Len”, „Łukasz Paśnik”, „Lubicz”, „Mróz”. Jako jedyny Okręgowy Delegat Rządu w okupowanym kraju pełnił tę funkcję przez cały okres niemieckiej okupacji. Biuro Delegata mieściło się w Spółdzielni Rolniczo-Handlowej w Lublinie przy ulicy Zamojskiej 1.
 

Czytaj więcej