Zakon Kaznodziejski (łac. Ordo Fratrum Praedicatorum – OP) powstał we Francji na początku XIII wieku. Jego założycielem był św. Dominik de Guzman. Zgodnie z jego zamierzeniem bracia mieli żyć według ideałów Ewangelii. Obok apostolatu ważnym punktem była konieczność kształcenia, co nadawało zakonowi charakter intelektualny. Pierwszy klasztor powstał w 1215 roku w Tuluzie.
Artykuły ze słowem kluczowym "bazylika mniejsza"
Pierwszymi zakonnikami, którzy pojawili się w Lublinie byli dominikanie. Prawdopodobnie przybyli do Lublina jeszcze przed rokiem 1253, choć nie ma o tym zapisanych wzmianek. Oto główne daty pojawienia się poszczególnych zakonów i zgromadzeń w Lublinie:
dominikanie – 1253 rok,
brygidki – 1426 rok,
bernardyni – 1460 rok,
bernardynki – 1617 rok,
franciszkanie konwentualni – 1620 rok,
bonifratrzy – 1654 rok,
franciszkanie reformaci – 1660 rok,
trynitarze bosi – 1703 rok,
kapucyni – 1723 rok,
wizytki – 1723 rok,
szarytki – 1730 rok,
salezjanie – 1927 rok.
W dzisiejszych czasach w Lublinie istnieją różne zakony i zgromadzenia. Niektóre posługują lubelskim wiernym od wieków. Jednak konsekwencje powstania styczniowego (ukaz likwidujący zakony rzymskokatolickie) sprawiły, że mienie zakonów przeszło na własność państwa i diecezji, a bracia i siostry zostali deportowani lub przeniesieni do innych klasztorów w Polsce. Dopiero w XX wieku mogli powrócić do miasta.