Dubienka – apteka
Dom, którym mieściła się apteka wraz z mieszkaniem zbudował w 1858 roku Stanisław Wróblewski. Apteka przy ul. Chełmskiej 9 funkcjonowała jeszcze na początku lat 90. XX wieku.
Dawna apteka przy ulicy Chełmskiej w Dubience. Fot. Paulina Kowalczyk (2014)
Spis treści
[Zwiń]Lokalizacja
ul. Chełmska 9
Dubienka
Data powstania
Połowa XIX wieku
Funkcje/przeznaczenie
Dom mieszkalny użytkowany całorocznie; pierwotnie apteka prowadzona przez Ziembińskich.
Kalendarium
1858 – budowa;
1866 – pierwszy właściciel Stanisław Wróblewski sprzedaje budynek;
koniec XIX wieku – apteka przechodzi na własność Stanisława Czajkowskiego;
ok. 1918/1939–1952 – aptekę dziedziczy zięć Czajkowskiego, pochodzący z Lublina Julian Ziembiński;
do ok. lat 90. XX wieku – w budynku funkcjonuje apteka.
Historia obiektu
Aptekę wraz z mieszkaniem zbudował w 1858 roku Stanisław Wróblewski. W roku 1866 budynek sprzedano. Pod koniec XIX wieku obiekt ponownie zmienił właściciela i przeszedł na własność Stanisława Czajkowskiego. W okresie międzywojennym aptekę odziedziczył Julian Ziembiński z Lublina, pracujący uprzednio jako subiekt w aptece Czajkowskiego i ożeniony z jego córką Janiną.
Julian Ziembiński był właścicielem apteki do momentu jej upaństwowienia w 1952 roku. Jeszcze na początku lat 90. w części budynku (od ulicy) funkcjonowała apteka, w pozostałej znajdowały się mieszkania socjalne.
Określenie stylu
–
Autor
Nieznany
Opis budynku
Sytuacja
Budynek w układzie kalenicowym, usytuowany po południowej stronie ul. Chełmskiej, w odległości ok. 200 m na południe od rynku, zwrócony ścianą frontową ku ulicy.
Materiał, konstrukcja, technika
Ściany drewniane, wzniesione w konstrukcji wieńcowej, łączone na rybi ogon, otynkowane. Budynek posiada podmurówkę z cegły palonej. W partii przyziemia, przy ścianie zachodniej, znajdują się dwa sześciennie obudowane, ceglane, otwory piwniczne kryte dwuspadowymi daszkami (tzw. lufty). Dach ganku wsparty na czterech drewnianych słupach, fazowanych powyżej 1/3 wysokości. Od wschodu, przy ścianie bocznej przybudówka z desek. Szczyty domu z daszkami okapowymi wspartymi na profilowanych wspornikach, pionowo obite deskami i wzmocnione listwami na złączeniach desek. W obydwu szczytach, obok siebie, umieszczono po dwa okna sześciodzielne. Szczyt ganku ozdobiony profilowaną listwą przybitą pod okapem, oraz krokwiami wysuniętymi przed szalunek, wzmocnionymi u dołu poziomą belką z profilowaną sterczyną na osi. Więźba dachowa krokwiowo-płatwiowa. Otwory drzwiowe i okienne w ościeżnicach osłonięte opaskami. Okna z lufcikiem. Po obu stronach drzwi, od frontu, okna jednoskrzydłowe, dwukwaterowe. Drzwi jedno- i dwuskrzydłowe, od frontu z dwupolowym nadświetlem.
Rzut
Obiekt na planie prostokąta, z prostokątnymi przybudówkami przy ścianie zachodniej (od podwórza). Budynek dwutraktowy, szerokofrontowy, z wejściami w ścianach bocznych. Pierwotnie wnętrze przystosowane było do funkcji budynku: od ulicy znajdowała się apteka, od podwórza magazyn na leki oraz mieszkania.
Bryła
Budynek jednokondygnacyjny, przykryty dwuspadowym dachem (w XIX wieku prawdopodobnie posiadający dach naczółkowy kryty gontem). Pokrycie dachowe najpierw wymieniono z gontu na blachę, następnie z blachy na eternit. Obiekt jest podpiwniczony, od strony zachodniej posiada drewnianą przybudówkę z dachem pulpitowym. Najważniejsze zmiany w bryle obiektu dotyczą likwidacji werandy przy ścianie południowej i budowy przybudówki przy elewacji zachodniej.
Elewacje
Elewacja frontowa sześcioosiowa, z gankiem przy osi symetrii. Elewacja tylna z dawnym otworem wejściowym. Elewacja boczna wschodnia z drzwiami i oknem na osiach. Elewacja boczna zachodnia z przybudówkami i otworem drzwiowym na osi. Okna budynku wymieniono z dwuskrzydłowych sześciokwaterowych na okna z lufcikiem.
Otoczenie
Dokumentacja konserwatorska – powołując się na wspomnienia informatora – jako pierwotne otoczenie apteki wymienia ogród z czterema świerkami zasadzonymi na pamiątkę narodzin dzieci Ziembińskiego.
Stan techniczny
Stan techniczny dobry. Dach kryty eternitem falistym, ściany drewniane – otynkowane, murowane przyziemie. Zachowała się drewniana stolarka.
Literatura
Karta biała, nr 361, Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytów. Delegatura w Chełmie.
Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa 1929.
Stefański Józef, Dubienka. Studium historyczno-urbanistyczne, maszynopis, PPKZ Lublin 1992.