Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Karol Kozłowski (1847–1902)

Karol Kozłowski (1847–1902) – architekt działający głównie w Warszawie. Dla Lublina zaprojektował gmach Teatru im. J. Osterwy przy ulicy Narutowicza.

Fronton Teatru im. Juliusza Osterwy
Fronton Teatru im. Juliusza Osterwy (Autor: Litwińczuk, Franciszek)

Spis treści

[RozwińZwiń]

ŻyciorysBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Karol Kozłowski urodził się w 1847 roku w Warszawie, w rodzinie Aleksandra i Karoliny z Szillingów. W latach 1861–1866 kształcił się w liceum w Douai we Francji, a po powrocie do kraju studiował architekturę w pracowni Juliana Ankiewicza, u którego zdał egzamin na budowniczego I klasy. W latach 80. XIX wieku rozpoczął samodzielną praktykę architektoniczną. Ożenił się z Cecylią Czajkowską, z którą miał trzech synów.

Interesował się malarstwem i muzyką, skomponował marsza i mazura na orkiestrę oraz walca Filharmonia. Zmarł w 1902 roku w Karlsbadzie.

Charakterystyka twórczościBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Karol Kozłowski projektował głównie budynki użyteczności publicznej, w stylu eklektycznym. Łączył w nich elementy renesansowe z barokową stylistyką.

KalendariumBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1870 – projekt Zakładu Kąpielowego Przy Źródłach Żelazistych w Nałęczowie;
1880 – niezrealizowany projekt Muzeum Pszczelarstwa i Muzeum Rybactwa w Warszawie;
1882 – projekt pałacyku dla M. Zabiełły w Łabunowie pod Kownem;
1885–1887 – projekt przebudowy pałacu Bruhla w Warszawie na potrzeby Centralnego Urzędu Telegraficznego Królestwa Polskiego;
1886 – projekt gmachu Teatru J. Osterwy przy ulicy Namiestnikowskiej (obecnie na rogu ulic Narutowicza i Peowiaków);
1889 – niezrealizowany projekt kaplicy grobowej Karola Schublera;
1890 – projekt Teatru w Mińsku Litewskim;
1893 – projekt kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Sosnowcu;
1894 – niezrealizowany projekt Kasy Oszczędnościowej we Lwowie;
1899 – niezrealizowany projekt teatru Bristol w Warszawie;
1901 – niezrealizowany projekt przebudowy kościoła na Jasnej Górze;
1909 – projekt domu przy ulicy Nowogrodzkiej 46 w Warszawie oraz gmach Filharmonii Warszawskiej przy ulicy Jasnej;
1896 – dwa projekty budynku-rotundy na Dynasach przy ulicy Karowej w Warszawie.

Najważniejsze projekty i realizacjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Początki praktyki architektonicznej Karola Kozłowskiego wiążą się z projektem Zakładu Kąpielowego Przy Źródłach Żelazistych w Nałęczowie z 1870 roku. Następnie w 1882 roku architekt zaprojektował pałacyk dla M. Zabiełły w Łabunowie pod Kownem, a w latach 1885–1887 zajął się przebudową pałacu Bruhla w Warszawie na potrzeby Centralnego Urzędu Telegraficznego Królestwa Polskiego.

Inne projekty Kozłowskiego to teatr w Mińsku Litewskim (1890), kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Sosnowcu (1893), dom przy ulicy Nowogrodzkiej 46 w Warszawie oraz gmach Filharmonii Warszawskiej przy ulicy Jasnej (1909). W Warszawie Karol Kozłowski wybudował także dwa budynki w kształcie rotundy w celu wystawiania w nich modnych wówczas panoram malarskich (1896). W pierwszym budynku, na Dynasach, wystawiono panoramę Tatry, w drugim zaś, przy ulicy Karowej, wystawiono Golgotę Jana Styki. Rzeźbiarskie dekoracje wnętrz były autorstwa Leopolda Wasilkowskiego i Jana Woydygi.

Niezrealizowane projekty Kozłowskiego to projekt Muzeum Pszczelarstwa i Muzeum Rybactwa w Warszawie (1880), kaplica grobowa Karola Schublera (1889), projekt przebudowy kościoła na Jasnej Górze (1891), projekt Kasy Oszczędnościowej we Lwowie (1894) oraz projekt teatru Bristol w Warszawie (1899).

Projekty i realizacje w LublinieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W Lublinie Karol Kozłowski zaprojektował w 1886 roku gmach Teatru J. Osterwy przy ulicy Namiestnikowskiej (obecnie na rogu ulic Narutowicza i Peowiaków). Teatr wzniesiono w stylu neorenesansowym. Miał elegancki i reprezentacyjny charakter z funkcjonalnym rozplanowaniem wnętrz.

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  • Dokumenty rodzinne w posiadaniu M. Szurek-Wisti w Paryżu.
  • Gmach Teatru w Lublinie, „Inżynieria i Budownictwo” 1882, t. IV.
  • Gawarecki H., Gawdzik C., Lublin, krajobraz i architektura, Warszawa 1964.
  • Gawarecki H., Lublin i okolice: przewodnik, Warszawa 1980.
  • Kierek A., Rozwój przestrzenny i stan urządzeń komunalnych miasta Lublin w latach 1870–1915, „Rocznik Lubelski” 1961, t. IV.
  • Konarski K., Pałac Bruhlowski w Warszawie, Warszawa 1915.
  • Kowalczyk I., Lublin. Przewodnik turystyczny, nr 2, Lublin 2001.
  • Kozłowski Karol, „Przegląd Techniczny” 1902, nr 26.
  • Kronika Powszechna, „Tygodnik Ilustrowany” 1902, nr 26.
  • Kucharzewski F., Piśmiennictwo techniczne polskie i architektura, „Przegląd Techniczny” 1908, nr 24.
  • Łoza S., Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954.
  • Łoza S., Szkice warszawskie, Warszawa 1958.
  • Olszewski A.K., Kozłowski Karol, PSB, t. XV/1, z. 64, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970.
  • Otwarcie nowego teatru w Lublinie, „Tygodnik Ilustrowany” 1886, nr 163.
  • Pałac w Łubanowie, „Inżynieria i Budownictwo” 1882.
  • Polskie życie artystyczne w latach 1890–1914, pod red. A. Wojciechowskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967.
  • Śliwina J., Dzieje Teatru w Lublinie, Lublin 1948.
  • Szwankowski E., Ulice i place Warszawy, Warszawa 1963.
  • Śp. Karol Kozłowski, architekt, „Przegląd Techniczny” 1902, nr 26.
  • Śp. Karol Kozłowski, „Kurier Warszawski” 1902, nr 169.
  • Śp. Karol Kozłowski, „Wędrowiec” 1902, nr 26.
  • Ziółkowski J., Sosnowiec, drogi i czynniki rozwoju miast przemysłowych, Katowice 1960.
  • Żywicki J., Urzędnicy: Architekci, Budowniczowie, Inżynierowie cywilni... Ludzie architektury i budownictwa w województwie lubelskim oraz guberni lubelskiej w Królestwie Polskim w latach 1815–1915, Lublin 2010.
  • Żywicki J., Architektura neogotycka na Lubelszczyźnie, Lublin 1998.

Powiązane artykuły

Zdjęcia

Słowa kluczowe