Lublin 1918 – Rada Regencyjna Królestwa Polskiego
Rada Regencyjna Królestwa Polskiego powstała w związku z ogłoszeniem „aktu 5 listopada” przez cesarzy niemieckiego i austriackiego. Zapowiadano w nim utworzenie na ziemiach odebranych Rosji samodzielnego Królestwa Polskiego.
Spis treści
[Zwiń]Utworzenie Rady Regencyjnej
Dwunastego września 1917 roku Rada Regencyjna została zatwierdzona przez władze państw centralnych. Jej zadaniem miało być sprawowanie władzy zwierzchniej nad terytoriami, które miały wejść w skład przyszłego państwa. W skład Rady wchodzili: książę Zdzisław Lubomirski, hrabia Józef Ostrowski i prymas Aleksander Kakowski (było to nawiązaniem do tradycji interrexa). Rada ustanowiła rząd Jana Kucharzewskiego, który przejął od zaborców sądownictwo, szkolnictwo, służbę zdrowia i administrację. Gdy władza państw centralnych zaczęła się rozpadać, Rada Regencyjna rozpoczęła przejmowanie kolejnych urzędów. Siódmego października 1918 roku ogłoszono niepodległość Polski, a pięć dni później przejęto kontrolę nad Polską Siłą Zbrojną z rąk generał-gubernatora Besslera. Dwudziestego piątego października powołano nowy rząd Józefa Świeżyńskiego, który jednak został odwołany 4 listopada, po próbie zamachu stanu. Tego samego dnia Rada Regencyjna przystąpiła do tworzenia oddziałów jazdy (projekt gen. Tadeusza Rozwadowskiego), co dało początek polskiej kawalerii.
Rola w wydarzeniach listopada 1918 roku
Przedstawicielem Rady Regencyjnej w Lublinie był Juliusz Zdanowski. Prowadził on politykę ostrożnego przejmowania władzy od administracji austriackiej i odmawiał szybkiego wprowadzania niepodległościowych lub socjalistycznych reform. Budziło to sprzeciw organizacji lewicowych i znacznej części społeczeństwa, domagających się natychmiastowej niezależności. Powstanie Tymczasowego Rządu Republiki Polskiej było zamachem stanu przeciw władzy Rady Regencyjnej. Zdanowski został osadzony w areszcie domowym, nowy gabinet przejął administrację i władzę wojskową. Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej wezwał do wypowiedzenia posłuszeństwa Radzie Regencyjnej, o to samo w stosunku do nowego rządu. Przybycie Piłsudskiego do Polski położyło kres sporom – tak Rada Regencyjna, jak i Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, oddały władzę w jego ręce i podały się do dymisji.