Literatura lubelska – kalendarium

XII–XV wiekBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1190–1202 – Wincenty Kadłubek, pierwszy dziejopisarz Polski, w swojej kronice zawarł wzmiankę o Lublinie.

1473–1476 – na Zamku Lubelskim jako wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka przebywał Jan Długosz, autor Dziejów Polskich.

Ok. 1465 – urodził się w Lublinie Biernat z Lublina (zmarł po 1529 roku); tutaj uczył się w szkole parafialnej.

XVI wiekBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1531 – Mikołaj Rej z Nagłowic (1505–1569) po ślubie z Zofią Kościeniówną osiedlił się na Lubelszczyźnie. Pisarz dość często odwiedzał Lublin. Brał udział w sejmie w 1569 roku. Ślady związku z Lubelszczyzną można znaleźć m.in. w Zwierzyńcu.

1574 – w Lublinie zamieszkał na stałe Sebastian Fabian Klonowic (1545–1620). Był tu najpierw pisarzem urzędu miejskiego, później ławnikiem, wójtem, aż wreszcie burmistrzem lubelskim. Znając miasto i panujące w nim stosunki, w swojej twórczości często poruszał ten temat. Motywy lubelskie można znaleźć w Philtronie, w poemacie Roxolania, w wierszowanej satyrze Worek Judaszów oraz w poemacie Flis.

22 sierpnia 1584 – zmarł na atak apopleksji jeden z najwybitniejszych polskich poetów, Jan Kochanowski (ur. 1530). Katastrofa nastąpiła w czasie audiencji u króla Stefana Batorego w trybunale lubelskim (niektórzy biografowie wysuwają hipotezę, że było to na zamku lubelskim). Poeta często odwiedzał Lublin – przyjeżdżał tu ze swojego majątku w Czarnolesie. Brał udział w uroczystości podpisania unii polsko-litewskiej w 1569 roku. Echa wydarzenia zamieścił w utworze Proporzec albo hołd pruski.

XVII wiekBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1629 – w Czernięcinie pod Zamościem zmarł Szymon Szymonowic (ur. 1558), sławny poeta, współorganizator Akademii Zamojskiej, a następnie jej profesor. Współtworzył drukarnię w Zamościu. Za wybitne zasługi otrzymał od swojego mecenasa hetmana Jana Zamojskiego posiadłość w Czernięcinie, gdzie przebywał do końca życia. W drukarni zamojskiej w 1614 roku wydany został po raz pierwszy zbiór jego sielanek.

ok. 1651—1701 – w tych latach żyła Anna Stanisławska-Zbąska, związana z Lublinem pisarka, pisząca jako pierwsza w języku polskim.

XVIII wiekBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Julian Ursyn Niemcewicz (1757–1841), pisarz i historyk, niemal przez całe życie był związany z dworem Czartoryskich w Puławach. O Lubelszczyźnie z końca XVIII i początku XIX wieku pisał w Pamiętnikach czasów moich. W innym dziele pt. Podróże historyczne po ziemiach Polski przekazuje cenne wiadomości o Lublinie z okresu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego.

1765 – poeta Ignacy Krasicki (1735–1801) pełnił urząd prezesa Trybunału Koronnego w Lublinie. Lubelszczyznę wspomina w utworach: Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, Pan Podstoli, w bajce Pieniacz, w satyrach Wziętość i Klatki. Jest autorem Opisania podróży z Warszawy do Biłgoraja, gdzie podaje ciekawostki o obyczajach ludowych w Biłgorajskiem, o przemyśle i jarmarkach w Łęcznej.

Kajetan Koźmian (1771–1856) urodził się w Gałęzowie na Lubelszczyźnie. Uczył się najpierw w Lublinie, następnie w Zamościu. W 1795 roku zamieszkał na stałe w Piotrowicach (woj. lubelskie), tam też zmarł. Autor Ody w dzień uroczystości zawieszenia orłów francuskich w Lublinie.

1782 – książę Adam Czartoryski z żoną Izabellą stali się właścicielami Puław, dokąd przenieśli się na stałe z Warszawy. Puławy stały się wówczas drugim obok Warszawy ośrodkiem życia kulturalnego i literackiego. Przebywali tu na za proszenie mecenasów Czartoryskich najwybitniejsi uczeni, pisarze i poeci Oświecenia.

XIX wiekBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1807 — w Lublinie przy ul. Grodzkiej (obecnie nr 7) urodził się Wincenty Pol (Wincenty Terencjusz Jakub).

1810 – w Lublinie wydrukowany został poemat Wincentego Kamieńskiego pt. Przypadki lubelskie poema oryginalne, wierszem takim jako w ,,Monachomachii” ułożone w dziewięciu pieśniach. Utwór jest satyrą na Trybunał Lubelski.

1812 – urodził się Józef Ignacy Kraszewski. Lublin jest tłem i miejscem akcji w wielu powieściach historycznych Kraszewskiego. Np. Syn marnotrawny, Bajbuza, Boży gniew. Motywy lubelskie występują również w powieściach obyczajowych: Ostatni z Siekierzyńskich, Pan Walery, Cztery wesela, Morituri.

1816 – w Szczebrzeszynie urodził się Wincenty Wojciech Dawid, pisarz, redaktor, nauczyciel.

1845–1846 – w Warszawie ukazał się „Fiołek”, noworocznik lubelski poświęcony literaturze i poezji, wydawany przez Zofię z Wrońskich Ścisłowską (1812–1873). W „Fiołku” znalazły się wiersze oryginalne i przekłady oraz powiastki obyczajowe i historyczne, oparte na historii Lubelszczyzny oraz artykuły krajoznawcze lubelskich i warszawskich literatów. Ścisłowska interesowała się problematyką lubelską także po likwidacji „Fiołka”. Swoją fascynację Lublinem, jego zabytkami zawarła w Powieściach dla dzieci na tle miejscowych zdarzeń osnutych oraz w Przechadzce po mieście.

1845 – w Hrubieszowie urodził się Bolesław Prus. Uczył się w Lublinie i Siedlcach. W czasie powstania styczniowego wraz ze starszym bratem walczył w oddziałach partyzanckich na Lubelszczyźnie, m.in. w powiecie łukowskim. Mieszkając na stałe w Warszawie, często odwiedzał Lublin i pisał o nim w „Kronikach tygodniowych”. Wakacje chętnie spędzał w Nałęczowie, gdzie m.in. napisał Placówkę.

1846 — w Woli Okrzejskiej (dawny pow. łukowski) urodził się Henryk Sienkiewicz. Choć na stałe przebywał poza Lubelszczyzną, odwiedzał Lublin i Nałęczów — o Lubelszczyźnie wspomniał w Potopie oraz w noweli Jamioł.

1846 – we wsi Polichna Górna k. Kraśnika urodził się Gustaw Doliński, lekarz i pisarz.

1849–1855 – ponad dwa lata w więzieniu w klasztorze karmelitek w Lublinie przebywała najwybitniejsza „entuzjastka” warszawska, Narcyza Żmichowska (Gabriela). W 1852 roku została uwolniona z więzienia, ale musiała mieszkać u swojej siostry Hortensji w Lublinie. Ponieważ władze zabroniły jej opuszczać dom i widywać się z ludźmi „podejrzanymi”, nie wywarła wpływu na rozwój życia umysłowego Lublina.

1849 – Klemens Szaniawski, ps. Klemens Junosza, urodził się w Lublinie (tutaj też został pochowany). Uczył się w Lublinie, Łukowie i Siedlcach. W czasie dwudziestoletniego pobytu w Warszawie utrzymywał stały kontakt z Lublinem – publikował swoje utwory w „Kalendarzu Lubelskim” i „Gazecie Lubelskiej”. W powieściach i nowelach często mówił o Lublinie i Lubelszczyźnie, głównie o Lubartowie – tam mieszkał w młodości. Do najbardziej znanych powieści, w których odnajdujemy reminiscencje lubelskie należą m.in.: Pan Sędzia, Dworek przy cmentarzu.

1863 – na Lubelszczyznę przybył poeta Mieczysław Romanowski, by wziąć udział w postaniu styczniowym. Walczył w oddziale Marcina Borelowskiego, w lasach janowskich, koło Lubartowa, Łukowa, Zamościa i Włodawy. Zginął pod Józefowem (dawny pow. biłgorajski).

1865 – w Lublinie urodziła się Franciszka Arnsztajnowa (zm. 1942), poetka i działaczka kulturalna. Z jej bogatej twórczości na uwagę zasługuje zbiorek poświęcony Lublinowi, przygotowany razem z Józefem Czechowiczem, pt. Stare kamienie. Zginęła w okresie okupacji hitlerowskiej.

1871 – Tadeusz Gałecki ps. Andrzej Strug urodził się w Lublinie. Tutaj ukończył gimnazjum. Studiował w Puławach w Instytucie Rolniczym i Leśnym. Motywy lubelskie występują m.in. w powieściach: Dzieje jednego pocisku, Pokolenie Marka Świdy, Odznaka za wierną służbę. Zmarł w 1937 roku.

1891– w Bystrzycy koło Lublina urodziła się Wanda Śliwina, ps. Jagienka, pisarka, publicystka (zm. 1962).

1891 – przyjechał na Lubelszczyznę Stefan Żeromski (1864–1925) – był guwernerem w Nałęczowie, tam poznał przyszłą żonę, Oktawię Rodkiewiczową. Zaczął intensywnie pracować, kształtować swoje poglądy i zainteresowania, doskonalić warsztat pisarski. W latach 1905–1907 działał społecznie. W Nałęczowie z jego inicjatywy powstał uniwersytet ludowy, szkoła i ochronka. Był czynnym prezesem nałęczowskiego oddziału Stowarzyszenia „Światło”. Wybudowaną przez pisarza „Chatę”, w której mieszkał i tworzył, po jego śmierci zamieniono na muzeum. Lubelszczyzna znalazła odbicie w Dziennikach, w powieściach Syzyfowe prace i Ludzie bezdomni oraz w dramacie Róża.

1893 – w Lublinie przebywała przez kilka tygodni Maria Konopnicka. Swój pobyt zapisała utworem Lubelskiej młodzieży na pamiątkę swej bytności w Lublinie.

1893 – w Lublinie urodził się Wiktor Ziółkowski, malarz, pisarz (zm. 1978).

1894 – w Jarosławiu urodził się Adam Szczerbowski, pisarz, redaktor, krytyk literacki (zm. 1956).

1895 – urodził się poeta Tadeusz Bocheński, w latach 1918—1931 uczył w szkołach średnich w Lublinie. Później, mieszkając poza Lubelszczyzną, utrzymywał bliskie kontakty z lubelskim środowiskiem literackim przez wszystkie lata ukazywania się „Kameny”. Zmarł w 1962 roku.

1895 – w Zamołodyczach w dawnym powiecie włodawskim urodził się Feliks Araszkiewicz, historyk literatury, działacz kulturalny.

XX wiekBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1900 – w Lublinie urodził się Wacław Gralewski (zm. 1972), dziennikarz, redaktor, poeta, pisarz.

1903 – urodził się Józef Czechowicz (zm. 1939), czołowy przedstawiciel lubelskiej awangardy poetyckiej. Tutaj też pobierał nauki. Po praktykach nauczycielskich na Litwie i Wołyniu wrócił do Lublina. Później przeniósł się do Warszawy, pracował w redakcjach pism młodzieżowych. 9 września 1939 roku wrócił do Lublina, tego samego dnia zginął podczas bombardowania miasta.

1903 – urodził się Bronisław Ludwik Michalski (zm. 1935). Mieszkał w Lublinie w latach 1929—1933, utrzymując bliskie kontakty z literackim środowiskiem lubelskim. W Lublinie wydał pierwszy tom wierszy pt. Wczoraj.

1908 – urodził się Eugeniusz Gołębiowski (zm. 1986), pisarz, tłumacz i pedagog.

1909 – w Purwiszkach na Suwalszczyźnie urodził się Józef Łobodowski (zm. 1988), poeta, redaktor. Wczesne dzieciństwo i młodość spędził w Lublinie.

1912 – w Jakubowicach Końskich pod Lublinem urodził się Władysław Podstawka (zm. 1942). W Lublinie ukończył szkołę średnią i studia. Tutaj w 1938 roku ukazał się tom jego wierszy pt. Stopy w niewoli.

1913 – w Lublinie urodził się poeta Henryk Domiński (zm. 1941).

1913 – w Brodach ur. się Lesław Eustachiewicz, historyk literatury, krytyk, teatrolog (zm. 1998).

1919 – w Tyszowcach na Lubelszczyźnie urodził się Arnold Słucki (Aaron Krajner), poeta żydowski związany z Lublinem. Zmarł w Berlinie w 1972 roku.

1917 – w Zabłociu koło Markuszowa (powiat puławski), urodził się Jan Pocek, poeta ludowy (zm. 1971).

1920 – w Krasnymstawie urodziła się poetka Anna Kamieńska (zm. 1986). Od około 1925 roku mieszkała wraz z rodzicami w Lublinie. Ukończyła III Liceum Ogólnokształcące im. Unii Lubelskiej, studiowała na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

1920 – w Lublinie urodziła się pisarka Anna-Regina Szternfinkiel (Anna Langfus). Zmarła w 1966 roku.

1920 – w Jekaterynosławiu na Ukrainie urodził się Jerzy Pleśniarowicz (zm. 1978), poeta od 1922 roku związany z Lublinem.

1921–1922 — w Lublinie wydano dwa numery „Lucifera”, pisma poświęconego literaturze. Redaktorem był Stanisław Zakrzewski.

1921 – w Lublinie urodziła się Danuta Mostwin, pisarka. W swoich powieściach nie unika tematyki lubelskiej, m.in. w powieści Szmaragdowa zjawa.

1921 – w Lublinie urodziła się poetka Julia Hartwig (zm. 2017).

1921–1927 – mieszkał w Lublinie Julian Krzyżanowski, historyk literatury.

1921 – Julian Krzyżanowski i Wiktor Hahn zakładają Lubelski Oddział Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza.

1923, 1924, 1925 — w Lublinie wyszły trzy numery czasopisma literackiego „Reflektor”. Redaktorem numeru 1. był Wacław Gralewski, 2. — Konrad Bielski, 3. — Konrad Bielski i Czesław Bobrowski.

1923 – prozatorski debiut Józefa Czechowicza – Opowieść o papierowej koronie (druk w „Reflektorze”).

1927 – poetycki debiut Józefa Czechowicza – tom Kamień, wyd. w serii „Biblioteki Reflektora”.

1927–1930 – ukazywało się czasopismo „Ziemia Lubelska” zawierające dodatki literackie: 1927 – „Literatura i Nauka” pod red. Feliksa Araszkiewicza, 1929 – „Kadra” Jana Szczawieja, 1930 – „Dodatek Literacki”, red. przez Józefa Czechowicza i Franciszkę Arnsztajnową.

1929—1933 — w Lublinie przebywał Bronisław Ludwik Michalski (1903—1935). Tutaj ukazał się też jego pierwszy tom poezji pt. Wczoraj. Poeta zmarł tragicznie.

1931 – w Lublinie urodził się Jerzy Krzysztoń (zm. 1982), pisarz, dramaturg, reportażysta. W czasie wojny został wywieziony do Kazachstanu, do Lublina powrócił w 1948 roku. Uczył się w Liceum im. S. Staszica i rozpoczął studia na KUL.

1932 – Józef Czechowicz wznowił publikację „Kuriera Lubelskiego” (styczeń–maj). Współpracę z nim podjęli czołowi literaci lubelscy, m.in. F. Arnsztajnowa, A. Fleszarowa, K.A. Jaworski, J. Łobodowski, J.N. Kłosowski, A. Madej, B.L. Michalski.

1932 – od marca pod red. Józefa Łobodowskiego ukazywała się „Trybuna” (1932–1935), pismo młodej inteligencji, później miesięczniki „Barykady” (1932) i „Dźwigary” (1934–1935).

1932 – w Porąbkach koło Kielc urodził się Tadeusz Kłak, badacz i popularyzator twórczości lubelskiej awangardy, nazwał Lublin Miastem Poetów.

1932 – w Powursku na Wołyniu urodził się Józef Zięba, poeta, prozaik, publicysta, badacz literatury.

1932 – w Dwikozach pod Sandomierzem urodził się pisarz Wiesław Myśliwski. Ukończył studia polonistyczne w KUL.

1933 — w Chełmie zaczęło wychodzić pismo poetyckie „Kamena”, którego współzałożycielami byli: Kazimierz Andrzej Jaworski (poeta i tłumacz) oraz Zenon Waśniewski (nauczyciel). „Kamena” ukazywała się nieprzerwanie do wybuchu drugiej wojny światowej — redagował ją K.A. Jaworski. Po wyzwoleniu pismo nadal redagowane przez Jaworskiego ukazywało się do 1949 roku. Wznowiono je dopiero w 1952 roku w Lublinie, jako dwutygodnik społeczno-kulturalny.

1933 – 3 września w Lublinie na posiedzeniu przedstawicieli świata literackiego wybrano zarząd Związku Literatów Polskich.
1933 – ukazał się pierwszy numer tygodnika „Odrodzenie” pod redakcją Karola Kuryluka. Był to organ odradzającego się Związku Literatów Polskich. Po wydaniu 12 numerów redakcja tygodnika przeniosła się do Warszawy.

1934 – ukazał się Poemat o mieście Lublinie Józefa Czechowicza.

1934 – w Wilnie urodził się Bohdan Królikowski, od czasów studenckich (lata 60.) jest związany z Lublinem.

1935 – Stanisław Piętak (1909–1963) wydał w Lublinie pierwszy tom poezji pt. Alfabet oczu. Autor przebywał tu przez krótki czas przed wojną oraz w pierwszych miesiącach po wyzwoleniu.

1936 – w Lubartowie urodził się Mirosław Derecki, dziennikarz, pisarz związany z Lublinem. Zmarł w 1998 roku.

1936 – w Korytynie na Zamojszczyźnie urodził się Stanisław Leon Popek, malarz, poeta, psycholog.

1937 – w Lublinie urodził się Andrzej Tchórzewski, poeta i tłumacz.

1938 – we Włodzimierzu Wołyńskim urodził się Wacław Waldemar Michalski, poeta, pisarz, publicysta lubelski.

1939 – ks. Ludwik Zaleski wydał Antologię współczesnych poetów lubelskich, zawierającą utwory piętnastu autorów związanych z Lublinem.

1940 – w Lublinie urodził się Stanisław Andrzej Łukowski, poeta, prozaik.

1939–1945 – w okresie okupacji zginęło (od bomb, w getcie, obozach) wielu spośród lubelskich literatów, m.in. Józef Czechowicz (1939), Franciszka Arnsztajnowa (1942), Henryk Domiński (1941), Władysław Postawka (1942). Pozostali przebywający w Lublinie twórcy żyli w rozproszeniu, niektórzy działali w konspiracji.

Po wyzwoleniu ukazuje się wspólny tom młodych poetów lubelskich: Wybór wierszy poetów lubelskich. Są tam m.in. wiersze Anny Kamieńskiej, Julii Hartwig, Zygmunta Mikulskiego i Jerzego Pleśniarowicza.

lipiec 1944 – w wyzwolonym Lublinie zamieszkali: Julian Przyboś, Adam Ważyk, Mieczysław Jastrun, Stanisław Piętak.

10 sierpnia 1944 – uruchomiono w Lublinie rozgłośnię Polskiego Radia „Pszczółka”. W programie rozgłośni znalazł się „Kwadrans Literacki”.

wrzesień 1944 – w Lublinie odbyło się pierwsze walne zgromadzenie Związku Literatów Polskich. Pierwszym prezesem zarządu został Julian Przyboś. Wśród pisarzy przebywających w tym czasie w Lublinie byli m.in. Helena Boguszewska, Mieczysław Jastrun, Jan Parandowski, Jerzy Putrament, Stanisław Piętak, Adolf Rudnicki, Ryszard Matuszewski.

1945 – w Puławach urodził się Bohdan Zadura, poeta, pisarz.

8 marca 1945 – z inicjatywy prof. Juliusza Kleinera powstał Klub Literacki.

13 marca 1945 — ukazał się pierwszy po wyzwoleniu numer „Kameny”, którą do 1949 roku wydawał K.A. Jaworski.

1945 – ukazał się pierwszy numer dziennika „Sztandar Ludu”.

25 maja 1945 — Powstał Lubelski Oddział Związku Literatów Polskich. Pierwszym prezesem został Józef Nikodem Kłosowski, następnym Juliusz Kleiner.

1945 – w Korytnicy nad Nidą urodził się Józef Fert, pisarz, poeta.

1 września 1945 – J.N. Kłosowski założył dwutygodnik literacki „Zdrój”. Po roku działalności zawieszono wydawanie pisma.

1946 – ukazuje się pierwszy numer dwutygodnika społeczno-oświatowego „Światło”, wydawanego przez Jacka Bocheńskiego.

1947 – w Źwiartowie, (dawniej woj. zamojskie) urodził się Wacław Oszajca, ksiądz, poeta związany z Lublinem.

1947– w Dębicy na Pomorzu urodził się Władysław Panas, teoretyk i historyk literatury, odkrywca magicznego Lublina i jego wielokulturowości, badacz twórczości Józefa Czechowicza. Zmarł w Lublinie w 2005 roku, jest pochowany na cmentarzu przy ulicy Lipowej.

1947 – w Krasnymstawie urodziła się Zofia Nowacka-Wilczek, poetka i nauczycielka. Mieszka i działa w Lublinie.

1947 – koło Chełma urodził się Marian Janusz Kawałko, poeta i tłumacz związany z Lublinem.

1948 – wydanie księgi pt. Rok 1948. W stulecie «Wiosny Ludów» literaci lubelscy.

1950 – rozwiązanie Klubu Literackiego.

1950 – w Kwidzynie urodził się pisarz Bernard Nowak. Od 1969 roku studiował na KUL, w 2003 roku otrzymał Nagrodę Artystyczną Miasta Lublina i nagrodę im. Bolesława Prusa.

1950 – w Tomaszowie Lubelskim urodził się Adam Wiesław Kulik, pisarz, reportażysta, publicysta.

1952 – Organ Lubelskiego Oddziału ZLP przejął „Kamenę” od K.A. Jaworskiego. Została przekształcona w kwartalnik; otrzymała nową szatę graficzną, format i charakter. Wkrótce pismo przekształciło się w miesięcznik, a od 1957 roku – w dwutygodnik społeczno-kulturalny. „Kamena” objęła zasięgiem cztery wschodnie województwa, służąc tzw. unii lubelskiej. W 1965 roku redaktorem naczelnym został syn założyciela, Marek Adam Jaworski.

1952 – 7 lipca w Lublinie zmarł ks. Ludwik Zalewski (ur. 1878 we wsi Nakły koło Ostro­łęki), dr filozofii, historyk kultury Lubelszczyzny, pedagog, bibliofil, literat. Został pochowany na cmentarzu przy ulicy Lipowej. W jego mieszkaniu zorganizowano siedzibę oddziału ZLP oraz redakcji „Kameny”.

1955 – w Lubartowie urodził się Bogusław Wróblewski.

1955 – urodziła się Urszula Jaros (zm. 2007), poetka i nauczycielka związana z Lublinem.

1956 – w Lublinie urodził się poeta Krzysztof Paczuski (zm. 2004 ). Został pochowany na cmentarzu w Kazimierzu Dolnym.

1957 – powstał Lubelski Klub Literacki pod przewodnictwem Anny Markowej i Zbigniewa Stępka, a pod patronatem Zbigniewa Jakubika. Debiutujący poeci wydawali swoje tomiki na powielaczu.

1957 – w grudniu ukazała się pierwsza kolumna literacka w dodatku wznowionego „Kuriera Lubelskiego” zatytułowana Teraz. Po siedmiu numerach, pod naciskiem władz, dodatek zlikwidowano.

1957 – swoje debiuty mają: Jerzy Księski, Anna Markowa, Jan Stanisław Stefaniak, Zbigniew Stępek, Stanisław Weremczuk i Józef Zięba.

1957 – w Maryninie urodził się Alfred Wierzbicki, ksiądz, poeta i filozof lubelski.

1957 – na studia do Lublina przybył Zbigniew Strzałkowski (urodzony w 1933 na Polesiu), poeta, pisarz, plastyk.

1957–1960 – w tych latach Edward Stachura (1937–1979) studiował romanistykę na KUL-u. Poeta do końca życia związany był z Lublinem i lublinianami. 

1958 – debiutują: Wacław Gralewski i Zygmunt Mikulski.

1958 – w Lublinie urodził się Bogusław Ireneusz Michalkiewicz, poeta, twórca utworów dla dzieci.

1959 – debiutuje Marek Adam Jaworski.

1959 – w Warszawie urodził się Jacek Dąbała, powieściopisarz. W 1983 roku ukończył filologię polską na KUL, od tego czasu jest związany z Lublinem.

1959 – 23 listopada zmarł w Szczebrzeszynie dr Zygmunt Klukowski (ur. 1885), wydawca cyklu materiałów i źródeł do dziejów Zamojszczyzny oraz autor m.in. Dziennika z lat okupacji Zamojszczyzny, znany historyk, bibliofil.
1959 – 26 listopada zmarł pisarz lubelski, autor czternastu powieści, Józef Nikodem Kłosowski (urodzony w 1904 roku w Krasnymstawie). W czasie okupacji wydał kilka konspiracyjnych pism oraz skupił wokół siebie grupę pisarzy ludowych tzw. Wieś Tworzącą. Większość powieści Kłosowskiego poświęcona jest współczesnej wsi lubelskiej.

1959 – w Sławatyczach urodziła się Eda Ostrowska, poetka lubelsko-włodawska.

1959–1964 – w tych latach tworzy grupa literacka Prom pod patronatem Rady Okręgowej ZSP. W jej skład wchodzili m.in. Jadwiga Biaduń, Zbigniew Falkowski, Henryk Pająk, Violetta Szorc, Nelly Zachajkiewicz i inni. Grupa publikowała w „Kamenie” własne kolumny, a w 1963 roku ukazał się wspólny tomik promowców.

1960 – debiutują: Mirosława Knorr, Irena Koziejowska, Maria Szczepowska, Andrzej Tchórzewski i Stefan Zarębski. Książki wydali także: Feliks Araszkiewicz, Maria Bechczyc-Rudnicka, Józef Nikodem Kłosowski, Jerzy Księski, Anna Markowa, Jan Stanisław Stefaniak i Stefan Wolski.

1960 – w Lublinie urodził się Jan Maria Kłoczowski, poeta, aktor, tłumacz.

Luty 1961 – w miejsce istniejącej od 1957 roku Lubelskiej Spółdzielni Wydawniczej utworzono Wydawnictwo Lubelskie, którego celem było publikowanie książek popularyzujących wiedzę o przeszłości i teraźniejszości Lubelszczyzny. Nakładem wydawnictwa ukazały się książki beletrystyczne, naukowe i popularnonaukowe. Od 1962 roku rozszerzyła się jego działalność na inne województwa.

1961 – 4 grudnia w Nałęczowie w pałacu Małachowskich zostało otwarte pierwsze w kraju Muzeum Bolesława Prusa.

1961 – w Bełżycach urodził się Ryszard Winiarski, ksiądz, poeta, duszpasterz Środowisk Twórczych Archidiecezji Lubelskiej.

1961 – w Lublinie urodził się Marcin Świetlicki, poeta, prozaik i wokalista zespołu Świetliki. Uczył się w III Liceum Ogólnokształcącym im. Unii Lubelskiej.

1962 – budowa Międzyuczelnianej Biblioteki w Lublinie, która miała pomieścić półtora miliona tomów.

1962 – Interludia lubelskie Heleny Platty złożone z trzech części: Wieki (1962), Czasy (1970) i Lata (1977).

1963 – debiutuje Janusz Danielak.

1963 – Cyganeria Wacława Mrozowskiego, Most nad czasem Konrada Bielskiego, Pięść Herostratesa (1958) i Ogniste koła Wacława Gralewskiego – wspomnienia pisarzy z dawnego literackiego Lublina.

1964 – w Lublinie odbył się Ogólnopolski Zjazd Związku Literatów Polskich. Z tej okazji wydano specjalny numer „Kameny” ze Słowniczkiem biobibliograficznym pisarzy należących do Lubelskiego Oddziału ZLP w r. 1964 opracowanym przez M. Bechczyc-Rudnicką.

1964 – utworzono Klub Nauczycieli Literatów; w 1969 roku KNL wybrał na swojego patrona Józefa Czechowicza.

1964 – powstała studencka grupa literacka Samsara, z siedzibą w studenckim Klubie „Arcus”.

1964 – debiutuje Bogdan Madej.

Jesień 1965 – jubileuszowy zjazd Związku Literatów Polskich w Lublinie.

1965 – powstał Studencki Klub Literacki wydający w „Kurierze Lubelskim” kolumnę Kontrapunkty.

1965 – w oparciu o Lubelski Oddział ZLP i z inicjatywy Zbigniewa Jakubika reaktywowano Lubelski Klub Literacki. Klub działał do 1969 roku.

1965 – debiutują: Henryk Pająk, Romuald Karaś i Zbigniew Strzałkowski.

1965 – w Lidzbarku Warmińskim urodził się Andrzej Niewiadomski, poeta, krytyk literacki, pracownik naukowy UMCS.

1966 – urodził się poeta Jacek Guz.

Maj 1966 – w Lublinie zmarł Feliks Araszkiewicz, historyk literatury, działacz kulturalny.

1966 – jesienią Wydawnictwo Lubelskie wydało Almanach poetycki zawierający utwory autorstwa członków Lubelskiego Klubu Literackiego.

1966 – debiutuje: Wioletta Szorc.

1966 – ogólnopolski Zjazd Młodych Pisarzy w Lublinie.

1966–1976 – W Lublinie działała Grupa Poetycka „Samsara” tworzona przez studentów filologii polskiej UMCS. Członkowie: Zbigniew W. Fronczek, Aleksander Migo, Tadeusz Kwiatkowski-Cugow, Stanisław Jan Królik, Józef Osmoła, Andrzej Pawluczuk i Stanisław Rogala.

1967 – debiutują: Witold Welcz, Zdzisław Jastrzębski i Andrzej Kaniecki.

1968 – utworzenie Muzeum Józefa Czechowicza.

1968 – debiutują: Matylda Wełna i Roch Sęczawa.

1968 – powieść Lata spokojnego słońca B. Zadury.

1968 – zmarł pisarz Włodzimierz Chełmicki (ur. 1887 roku w Starej Wsi).

1969 – wystawienie w centrum miasta pomnika lubelskiego poety Józefa Czechowicza.

1969 – debiutuje Maria Józefacka.

1969 – w Lublinie zmarł Waldemar Babinicz (ur. 1902), pisarz, publicysta, pedagog.

1970 – zmarł w Lublinie Konrad Bielski (ur. 1902 w Piatydniach), poeta, prozaik, adwokat. Został pochowany na cmentarzu przy ulicy Lipowej.

1972 – zmarli Zdzisław Jastrzębski i Wacław Gralewski.

1973 – zmarli: Zbigniew Stępek (ur. 1932 w Rzeszowie) – dziennikarz, redaktor radiowy, pisarz; Kazimierz Andrzej Jaworski, KAJ (ur. 1897 w Siedliszczu) – twórca i redaktor „Kameny”, poeta, tłu­macz, pedagog; August Jerzy Grochowski (ur. 1888).

1974 – Ogólnopolska Jubileuszowa Sesja Pisarzy Polskich.

1975 – almanach prozy twórców z Koła Młodych pt. Na widnokręgu.

1975 – Tamten Lublin Zygmunta Mikulskiego.

1976 – zmarł Zbigniew Jakubik (ur. 1920), pisarz, publicysta.

1976 – antologia poetycka Przebudzenie – utwory dwudziestu siedmiu młodych autorów lubelskich.

1976 – wydano Informator literacki Lubelskiego Oddziału ZLP zawierający noty biobibliograficzne dziewiętnastu ówczesnych członków lubelskiego oddziału. ZLP.

1977 – w Tarnobrzegu urodził się Marcin Czyż, poeta, współzałożyciel grupy literackiej „Nic wspólnego”. Ukończył filozofię na UMCS w Lublinie. Obecnie jest doktorantem Europejskiego Kolegium Polskich i Ukraińskich Uniwersytetów.

1977 – powieść Posłuchaj, Moniko H. Pająka.

1977 – powieści Odmienianie czasu i Dom pełen marzeń (1979) Z. Strzałkowskiego.

1978 – ukazały się trzy serie Lubelskich Prezentacji Poetyckich (LPP), obejmujące ponad dwadzieścia indywidualnych tomików wierszy, autorstwa takich twórców jak: W. Dras, S. P. Gaszyński, P. Gembal, P. Grauman, U. Jaros, W.A. Kałabun, J. Klimecki, W. Krawczyk, A.W. Kulik, C. Listowski, S.A. Łukowski, W. Michalski, J.K. Misiec, D. Opolski, W. Oszajca, K. Paczuski, A. Rozenfeld, S. Sadurski, A. Waszczuk-Listowska, B. Wróblewski i W. Żelazny, Z. W. Fronczek, J. Kaczorowski, H. Kozak, T. Kwiatkowski-Cugow, H. Makarski i E. Ostrowska.

1978 – powieść Zamek J. Kaczorowskiego.

1978–1980 – ukazało się dziesięć numerów „Źródeł”, młodoliterackiego dodatku do „Kameny”.

1978 – utworzono „Magazyn Literacki”, miesięczny dodatek do „Sztandaru Ludu”.

W latach 70. rozwija się literatura młodzieżowa: M. Józefacka (Karkołomna gra, 1971; Kto sieje wiatr, 1973; To, co najpiękniejsze, 1976; Dziewczyna nie ludzie, 1979); W. Zawada (Kaktusy z Zielonej ulicy, 1967, Wielka wojna z czarną flagą, 1968 i Leśna szkoła strzelca Kaktusa, 1969); ponadto: A. Lekki, R. Jegorow, L.J. Okoń, J. Olczak, M.A. Jaworski. Tematyka bardzo szeroka: od współczesności w powieściach M. Józefackiej poprzez przygody okupacyjne u W. Zawady, po egzotykę miejsc i epok w książkach L.J. Okonia i R. Jegorowa.

1980 – we Włodawie urodził się Wojciech Sołtys, poeta związany z Lublinem.

1981 – „Akcent”, z almanachu przekształcony w kwartalnik poświęcony literaturze, sztukom plastycznym i naukom humanistycznym o zasięgu ogólnopolskim. Założycielem i redaktorem naczelnym „Akcentu” jest Bogusław Wróblewski. 

Od 1983 – Lublinie zamieszkuje Elżbieta Cichla-Czarniawska, pisarka, poetka. W latach 50. studiowała filologię polską na KUL-u.

1989 – w Lublinie zmarła Maria Kuncewiczowa (ur. w 1899 w Samarze), pisarka związana z Kazimierzem Dolnym, tam też została pochowana. W 1989 roku UMCS przyznał jej tytuł doktora honoris causa.

1990 – wyszedł pierwszy numer kwartalnika literackiego „Kresy”, tworzonego przez lubelskie środowisko literackie; pierwszym redaktorem naczelnym był Grzegorz Filip, od 24 numeru  – Arkadiusz Bagłajewski.

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

• Kalendarium sporządzone przez Z.J. Hirsza i Z. Wójcikowską, Tysiąc lat ziemi lubelskiej, [w:] „Kalendarz Lubelski” 1965.
• Nasalska A., Proza w półwieczu, [w:] Lublin literacki 1932–1982, pod red. W. Michalski, J. Zięba.
• Wróblewski B., Koniec dekady (o poezji lubelskiej tu latach siedemdziesiątych), [w:] Lublin literacki 1932–1982, pod red. W. Michalski, J. Zięba.
• Zięba J., 50 lat życia literackiego Lublina, [w:] Lublin literacki 1932–1982, pod red. W. Michalski, J. Zięba.