Włodzimierz Borowski (1930–2008)
Artysta i teoretyk sztuki. W latach 1954–1957 studiował historię sztuki na KUL. Współtwórca Grupy "Zamek". Podczas studiów tworzył dzieła, które poprzez odrzucenie tradycyjnej formy malarskiej odwoływały się do idei dzieła-przedmiotu jako zintegrowanej całości powstającej za pomocą eksperymentu i próby zbadania statusu fizycznego dzieła. Wielowarstwową strukturę dzieła traktował jako estetycznie ujednolicony konkret – oryginalny wytwór artysty.
Spis treści
[Zwiń]Borowski wskazał na nowy rodzaj artystycznej aktywności, polegający na przekroczeniu określonej konwencji i wejściu w eksperymentalną sferę formy i znaczeń. Prace tworzone w okresie istnienia Grupy „Zamek" uważane są za jedno z najbardziej interesujących osiągnięć polskiego malarstwa strukturalnego. W tym okresie twórczości Borowski eksponował płaszczyznę płótna, zdecydowanymi liniami wprowadzał symetryczne podziały przestrzeni, unikając jednak geometrycznej precyzji ( eksperymentował z fakturą obrazu). Z tego okresu pochodzą między innymi obrazy Oko proroka (1957) i Tryptyk (1957).
Późniejsza twórczość Włodzimierza Borowskiego odbija najważniejsze zjawiska w sztuce nowoczesnej, od malarstwa informel drugiej połowy lat 50. po konceptualizm lat 70. Entuzjasta nowatorstwa, autor prowokacyjnych, wzbudzających niepokój cenzury happeningów (tzw. Pokazów synkretycznych), realizowanych m. in. w Galerii Foksal, Krzysztofory, odNowa i Współczesna. Propagator sztuki konceptualnej, w latach 80. i 90-tych XX wieku. Twórca instalacji i performance, w różnorodnych i wielowątkowych poszukiwaniach wcielił ideę twórczej niezależności, podkreślił prawo artysty do wolnej ekspresji i eksperymentu. Uznawany przez krytykę za prekursora postawy postmodernistycznej w Polsce, wyznaczył moment dystansowania się nowoczesnego twórcy wobec modernistycznego przekonania o autonomii wartości artystycznych.
Jerzy Ludwiński pisal o twórczości Włodzimierza Borowskiego: "Włodzimierz Borowski przeszedł przez wszystkie fazy powojennego rozwoju sztuki. Trudno byłoby znaleźć drugiego takiego artystę, którego twórczość dałoby się utożsamić z całą ewolucją kierunków, tendencji, prądów i mediów. Coś jednak zgrzyta w maszynie tak rozumianego rozwoju. To mianowicie, że te etapy, które artysta zanaczył na swojej mapie, nie byłyby znane wówczas, gdy pojawiły się - albo nie było ich wcale. Kiedy syndrom nowości zbliżał się nieuchronnie z wielkich centrów sztuki, Borowski zdążył go już skompromitować, odsłonić, unieważnić i skasować".
Działalność artystyczna Włodzimierza Borowskiego została przybliżona na dwóch wystawach retrospektywnych: w 1996 roku w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie oraz w 2002 roku w Muzeum Sztuki w Łodzi.
Literatura
Borowski W., Jurek i Włodek w drodze, [w:] Grupa Zamek. Lublin 1956-1960. Doświadczenie struktur, Łodź 2002.
Bury J., Kreowanie pustki - rozmowa z Włodzimierzem Borowskim, „Opcje”, R. 2001, nr 40.
Dajbor K., Lublin - wystawa Włodzimierza Borowskiego, „Współczesność”, R. 1966, nr 11.
Majewski P., Włodzimierz Borowski, [w:] Kolekcja 2005-2006, Lublin 2006, s. 12.
Małkowska M., Anarchista z Zamku - wystawa prac Włodzimierza Borowskiego, "Życie Warszawy", R. 1992, nr 187.
Moskalewicz M., Przygoda z czasem i techniką. Artony A i B Włodzimierza Borowskiego, [w:] Grupa "Zamek". Historia - krytyka - sztuka, red. M. Kitowska - Łysiak, M. Lachowski, P. Majewski, Lublin 2007.
Nader L., Włodzimierz Borowski, [w:] Grupa Zamek. Lublin 1956-1960. Doświadczenie struktur, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2002.
Nader L., Włodzimierz Borwski - uśmiercanie obrazu (1955-1957), [w:] Grupa "Zamek". Historia - krytyka - sztuka, red. M. Kitowska - Łysiak, M. Lachowski, P. Majewski, Lublin 2007.