Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Zakłady Graficzne Józefata Pietrzykowskiego w Lublinie (1932–1949)

Apogeum rozwoju Zakładu Pietrzykowskiego przypada na czasy, kiedy właścicielem drukarni i litografii był syn Józefata i Walerii, Stanisław. Za jego sprawą do Lublina trafił pierwszy linotyp.

Sygnatura drukarni Zakłady Graficzne Józefata Pietrzykowskiego
Sygnatura drukarni Zakłady Graficzne Józefata Pietrzykowskiego (Autor: )

Spis treści

[RozwińZwiń]

Stanisław Pietrzykowski (1897–1954)Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W latach 1914–1932 Stanisław Pietrzykowski pracował w Zakładzie ojca – Józefata Pietrzykowskiego. W czasie I wojny światowej uczył się przez jakiś czas zawodu w Wiedniu. Po śmierci ojca w 1932 roku drukarnię o nazwie Zakłady Graficzne J. Pietrzykowskiego prowadził dalej syn Stanisław. Zmarł w roku 19541.

DrukarniaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Drukarnia została wyposażona przez Stanisława Pietrzykowskiego w nowy skład czcionek, nowoczesne pulpity na czcionki oraz w nowoczesny sprzęt: dwie maszyny w formacie A1, dwie w B3, tygiel i maszynę litograficzną. W 1937 roku sprowadził do Lublina pierwszy linotyp.
Zakład, dzięki nowym możliwościom technicznym, a także dzięki staranności i artyzmowi wykonanych prac, stał się jednym z najważniejszych w Lublinie. Drukarnia prowadziła swoją działalność wciąż pod tym samym adresem: Kościuszki 4. Przetrwała wojnę i została upaństwowiona w roku 19492.

Ważne publikacje odbite w drukarniBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

„Trybuna" nr 9, kwiecień 1933

„Dziennik Lubelski",  1–9 czerwca, 1932 

„W Słońce" nr 5(6), 1939  

Po wojnieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Zakłady Pietrzykowskiego drukowały w tym czasie głównie plakaty, ogłoszenia, zarządzenia oraz kilka tytułów tygodników i miesięczników. Były to m. in. „Wieś”, „Wici”, „Barykada wolności”, „Stańczyk”3.

Pierwszy plakat-ogłoszenie, 23 lipca 1944 r.Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Roman Rosiak:

Już pierwszego dnia wolności na ulicach ukazało się pierwsze ogłoszenie, wzywające do zachowania porządku i spokoju, powrotu do pracy – aż do decyzji władz centralnych. Ogłoszenie to było podpisane przez Dowództwo II Obwodu Armii Ludowej. Plakat ten został wykonany na czerwonym papierze w formacie 40 x 60 cm w Zakładach Graficznych St. Pietrzykowskiego przy Kościuszki 44.

Druk pierwszych znaczków, sierpień 1944 r.Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W sierpniu 1944 roku w Zakładach Graficznych J. Pietrzykowskiego zostały wykonane metodą litograficzną pierwsze znaczki pocztowe tzw. lubelska seria wodzów. Znaczki te wydane były przez Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego.  Na znaczkach widnieją podobizny trzech przywódców walk o wolność Polski. Są to:
1) Traugutt – (kolor ceglasty)
2) Kościuszko – (kolor zielony)
3) Dąbrowski – (kolor granatowy)
Opisana seria znaczków weszła do obiegu już 8 IX 1944 roku5.

Ocalona książkaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Ciekawa historia wiąże się z książką Józefa Kermisza Lublin i Lubelskie w ostatnich latach Rzeczypospolitej (1788–1794) T.1.

Paweł Gdula:

Praca ta oddana została do druku w 1939 roku. Druk jej z powodu wybuchu wojny został przerwany. Wyszła dopiero w lutym 1945 roku. Jeżeli niniejsza część wydawnictwa (T.I.) – pisze autor w przedmowie – Przetrwała czasy okupacji niemieckiej, to zawdzięczać należy pieczołowitej opiece p. Stanisława Pietrzykowskiego. Brakujące arkusze pracy, które zaginęły, udało się ponownie odbić na podstawie rękopisu również ocalonego przez p. Pietrzykowskiego6.  

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Słownik Pracowników książki polskiej, red. Treichel I., Warszawa 1972.
Gdula P., Drukarstwo lubelskie, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” vol.VIII, 1957.
Rosiak R., Od manifestu do książki, „Kamena” 1959, nr 13/14.

PrzypisyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  1. Wróć do odniesienia Słownik Pracowników książki polskiej, red. I. Treichel, Warszawa 1972, s. 677.
  2. Wróć do odniesienia Słownik Pracowników książki polskiej, red. I. Treichel, Warszawa 1972, s. 667.
  3. Wróć do odniesienia Słownik Pracowników książki polskiej, red. I. Treichel, Warszawa 1972, s. 667.
  4. Wróć do odniesienia R. Rosiak., Od manifestu do książki, „Kamena” 1959, nr 13/14, s. 5.
  5. Wróć do odniesienia Słownik Pracowników książki polskiej, red. I. Treichel, Warszawa 1972, s. 677.
  6. Wróć do odniesienia P. Gdula, Drukarstwo lubelskie, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” vol.VIII, 1957, s. 102.

Powiązane artykuły

Zdjęcia

Inne materiały

Słowa kluczowe