Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Kościół parafialny pw. Trójcy Świętej w Chodlu

Kościół parafialny pw. Trójcy Świętej i Narodzenia NMP w Chodlu jest jedną z najbardziej oryginalnych budowli sakralnych na Lubelszczyźnie. Zbudowany w połowie XVI wieku, łączy w sobie cechy stylistyczne gotyku i renesansu, epok, na pograniczu których powstał.

 

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kościół usytuowany w centrum Chodla, przy ul. Kościelnej. Jego lokalizacja oraz wysoka wieża frontowa sprawiają, iż stanowi dominantę w panoramie miasteczka.

FunkcjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Rzymskokatolicki kościół parafialny

HistoriaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Obecna osada Chodel została założona na miejscu dawnej wsi Kłodnica. Nieznana jest data powstania parafii, na podstawie pewnych przesłanek można przypuszczać, że ośrodek duszpasterski istniał tu już w XII wieku. Pierwsza wzmianka źródłowa na temat parafii pochodzi z 1326 roku, i mówi o proboszczu z Kłodnicy niepłacącym należnego świętopietrza. Powierzchnia ówczesnej parafii była wówczas znaczna. Na początku XIV wieku wynosiła 168,8 km kwadratowych, podczas gdy średnia dla całego archidiakonatu lubelskiego dochodziła do 140 km kwadratowych.
Informacja na temat świątyni  w Kłodnicy znajduje się w Liber benefitiorum Jana Długosza. Był to drewniany kościół pw. św. Piotra Apostoła, którego dziedzicami byli Maciejowscy, herbu Ciołek. Pełnił funkcję kościoła parafialnego do momentu wybudowania przez Maciejowskich nowej świątyni, na terenie lokowanego w 1517 roku miasta Chodel. Stara budowla jeszcze przez jakiś czas służyła jako kościół szpitalny.
W 1530 roku rozpoczęto budowę nowego, murowanego kościoła. Został on konsekrowany 28 sierpnia 1584 r. przez biskupa Hieronima Rozdrażewskiego. W 1582 roku Bernard Maciejowski przekazał jezuitom lubelskim klucz dóbr chodelskich i część samego miasta. W 1619 roku jezuici stali się właścicielami drugiej części miasta. Byli nimi do momentu kasaty zakonu w 1773 roku. W 1616 roku wybudowali drewnianą świątynię na tzw. Lorecie (wyspa na stawie ok. 1 km od Chodla). W połowie XVII wieku w tym miejscu stanął budynek murowany. Nowy kościół wzorowany był na lubelskim kościele jezuitów (obecna archikatedra). Niestety, po kasacie zakonu szybko uległ destrukcji. Do czasów obecnych dotrwał w stanie ruiny.   
Chodelski kościół uległ pewnym przemianom w XIX wieku. W 1845 roku obniżono dach nad nawą, zaś pod koniec stulecia miał miejsce remont, połączony z przebudową. Dodano wówczas chór muzyczny ze schodami, oparty na czterech kolumnach i wysunięty do przodu. Poprzedni chór mieścił się w wieży.   
Kościół został poważnie uszkodzony w 1914 roku, przez co konieczny był remont, który przeprowadzono w latach 20. Od tego czasu był jeszcze kilkakrotnie poddawany pracom restauratorsko-remontowym. Pomimo tego świątynia nie uległa zasadniczym przemianom.

KalendariumBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1326 – pierwsza wzmianka o istnieniu parafii w Chodlu
1517 – uzyskanie praw miejskich przez Chodel
1528 – przekazanie jezuitom części dóbr i miasta
1530 – rozpoczęcie budowy kościoła
1541 – przeniesienie parafii z Kłodnicy do Chodla
28 VIII 1584 – konsekracja świątyni przez bp. Hieronima Rozdrażewskiego
1610 – pożar świątyni
1616 – wybudowanie drewnianego kościoła na wyspie – tzw. Lorecie
1619 – jezuici stają się właścicielami pozostałej części miasta
1736-1750 – powstanie murowanej świątyni na wyspie w miejscu dotychczasowej
1773 – kasata zakonów jezuitów. Dobra chodelskie zostają rozdzielone pomiędzy kasztelana mazowieckiego, Teodora Szydłowieckiego, a kasztelana sandomierskiego, Adama Łąckiego
1783 - przeniesienie obrazu Matki Boskiej Loretańskiej z kościoła na Lorecie do świątyni chodelskiej (niekiedy podawana jest data 1816)
1824 - miasto Chodel zamienione na osadę miejską
1838 – przywrócenie praw miejskich
1870 – ostateczna utrata praw miejskich, na mocy ukazu cara Aleksandra II
1845 – remont połączony z przebudową
koniec XIX w. - remont, budowa nowego chóru muzycznego
1914 – poważne zniszczenia kościoła w wyniku ostrzału artyleryjskiego
1920 – prace remontowe

ArchitektBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Nieznany

StylBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Renesansowy z elementami gotyckimi.

OpisBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kościół jest budowlą murowaną z cegły, z detalami kamiennymi. Korpus jednonawowy, z potężną frontową wieżą o wysokości 35 m, od ziemi w rzucie czworoboczną, od trzeciej kondygnacji półokrągłą z frontu. Prezbiterium węższe i niższe o sklepieniu gotyckim, nawa sklepiona kolebkowo z lunetami. Posadzka z terakoty białej i czerwonej, w przyziemu wieży kruchta. Po obydwu stronach prezbiterium gotyckie zakrystie z salami na piętrze (dawne kaplice). Osiemnastowieczny ołtarz główny, w stylu barokowym, w nim siedemnastowieczny obraz Matki Boskiej Loretańskiej przeniesiony w 1785 roku z dawnego kościoła jezuitów na wyspie. W drugiej kondygnacji ołtarza obraz św. Trójcy. Równolegle, po obydwu stronach prezbiterium znajdują się dwa boczne ołtarze, z początku XVII wieku: św. Piotra i św. Barbary. Dwa pozostałe ołtarze boczne – św. Kajetana i św. Klary - umieszczone są w nawie, w niszach ścian zewnętrznych. Ławki dziewiętnastowieczne, organy z 1880 roku. Chrzcielnica piaskowcowa, sygnowana datą 1613 i nazwiskiem jej fundatora – ks. Stanisława Korzeniowskiego. Konfesjonały barkowe XVII i XVIII wieku. Ambona regencyjna, przeniesiona z lubelskiej fary św. Michała. Fragmenty polichromii.
 
 
 
                                                                                                                    Opracowała Agata Witkowska
 

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Ks. Zahajkiewicz M. (opr.), Diecezja lubelska. Informator historyczny i administracyjny, Lublin 1985.