Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Filip Padniewski (1510–1572)

Filip Padniewski herbu Nowina – biskup krakowski, podkanclerzy koronny, polityk polski, jeden z architektów Unii Lubelskiej.

Unia Lubelska
Unia Lubelska (Autor: Matejko, Jan (1838-1893))

Spis treści

[RozwińZwiń]

MłodośćBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Filip Padniewski był synem Wojciecha, dziedzica dóbr Padniewo i Skórki w okolicach Gniezna. Ojciec wysłał go do szkoły pałacowej biskupa Piotra Tomickiego, gdzie jako wyróżniający się uczeń został notariuszem w kurii biskupiej. Szybko zdobywał doświadczenie w pracy kancelaryjnej – często towarzyszył biskupowi na oficjalnych spotkaniach ze szlachtą, w 1535 roku był też posłem na dwór królewski. Po śmierci biskupa Tomickiego został pisarzem w kancelarii królewskiej, rozpoczął też karierę duchowną. W roku 1538 wyjechał na studia do Włoch, gdzie przebywał przez pięć lat, zdobywając gruntowne wykształcenie humanistyczne i tytuł doktora obojga praw.

Sekretarz królewskiBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Po powrocie do kraju Padniewski znowu zajął się pracą w kancelarii królewskiej. Brał udział tak w polityce wewnętrznej, jak i zagranicznej, szybko stając się jednym z najbardziej zaufanych współpracowników króla Zygmunta Augusta. Był wysyłany jako poseł z najbardziej poufnymi misjami, między innymi do cesarza Karola V (na którym zrobił wielkie wrażenie swoją wiedzą i talentem oratorskim) czy do sejmu pruskiego. Za doskonałe wypełnianie obowiązków otrzymywał kolejne godności kościelne, obejmując w 1554 roku stanowisko archidiakona krakowskiego. W 1559 roku otrzymał od króla stanowisko podkanclerzego, będące jedynym z najwyższych urzędów w państwie. Wciąż należał do najbliższych dworzan króla jednak kilkakrotnie krytykował jego posunięcia (m.in. w sprawie wojny inflanckiej). Mimo różnicy poglądów Zygmunt August nadal ufał Padniewskiemu, wysyłając go jako posła do sejmów – ten zaś wciąż był niezłomnym realizatorem woli królewskiej.

Biskup krakowskiBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W 1562 roku Filip Padniewski został biskupem krakowskim. Szybko wdał się w lokalną politykę, gdzie wykazał się umiejętnością prowadzenia negocjacji z sejmikami oraz tolerancją wobec różnowierców (co stało się potem obiektem krytyki katolickiej szlachty). Na sejmach, gdzie narastał nacisk ruchu egzekucyjnego, Padniewski wzywał do umiaru. Dobrowolnie, bez wniosku izby sejmowej zdał urząd podkanclerzego i pieczęć koronną (urzędy biskupa i podkanclerzego nie mogły być łączone, na co jednak nie zwracano szczególnej uwagi). Na kolejnych sejmach występował jako obrońca prawnie zagwarantowanych przywilejów duchowieństwa. Wzywał do umiaru w „egzekucji dóbr”, był jednak członkiem komisji redagującej konstytucję o rewizji bezprawnie posiadanych królewszczyzn. Jako biskup okazał się być światłym mecenasem nauki i sztuki. Przebudował pałac biskupi, zgromadził w nim bogatą bibliotekę, utrzymywał licznych uczonych i artystów, wśród których znajdowali się profesorowie Akademii Krakowskiej.

Unia LubelskaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Początkowo w sprawie unii Padniewski zajmował stanowisko zbieżne z ruchem egzekucyjnym – żądał pełnej inkorporacji Litwy do Korony. Z czasem, po zapoznaniu się z nastrojami szlachty litewskiej jego poglądy ewoluowały w stronę stronnictwa ugodowego. Wziął aktywny udział w rokowaniach z poselstwem litewskim w 1565 roku, gdzie wykazał się dużą elastycznością w pertraktacjach. Powierzono mu przygotowanie projektu unii, nad którym obradować miał przyszły sejm. W roku 1569, gdy szlachta Polski i Litwy zjechała do Lublina by zawiązać unię, biskup Padniewski był jedną z najważniejszych figur na arenie politycznej. Redagował kolejne projekty unii (z 3 i 12 lutego), które posłowie polscy odrzucili, jako zbyt ustępliwe wobec Litwy. Z kolei 11 lutego tylko dzięki postawie biskupa, jego wiedzy prawniczej i płomiennej mowie, jaką wygłosił do posłów litewskich nie zerwali oni sejmu unijnego. Padniewski, realizując wolę króla, wciąż dążył do zawarcia ugody – nawet po wyjeździe Litwinów, gdy szlachta polska czuła się znieważona, głosił program ustępstw i dialogu. Gdy w końcu zawarto unię, był jednym z redaktorów jej tekstu.

Ostatnie lata życiaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Po zawarciu unii Padniewski wciąż pozostawał zaangażowany w politykę królewską. Kilkakrotnie udzielał królowi pożyczek, opłacając żołnierzy walczących w wojnie moskiewskiej. Konieczność obrony granic pochłonęła jego uwagę do tego stopnia, że zaniedbywał sprawy diecezji, co gorzko wypominali mu podwładni. Filip Padniewski zmarł 17 kwietnia 1572 roku w czasie trwania sejmu w Warszawie. Został pochowany w katedrze krakowskiej.

Powiązane artykuły

Powiązane osoby

Zdjęcia

Wideo

Inne materiały

Słowa kluczowe