Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Filharmonia im. Henryka Wieniawskiego w Lublinie

Najstarszy zespół filharmoniczny działający w Polsce po II wojnie światowej – istnieje od grudnia 1944 roku. Obecnie (2018) siedziba Filharmonii mieści się w budynku Centrum Spotkania Kultur.

Pomnik Henryka Wieniawskiego
Pomnik Henryka Wieniawskiego

Spis treści

[RozwińZwiń]

Powojenne początkiBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Filharmonia Lubelska została założona w Lublinie w 1944 roku. 

Dariusz Machnicki o powstaniu Filharmonii

Od początku 1945 roku pod kierownictwem Zygmunta Szczepańskiego organizuje się Lubelska Orkiestra Kameralna, która od maja koncertuje już jako Orkiestra Symfoniczna. 

A więc w Lublinie, jako jeden z pierwszych był dyrygent, który nazywał się Szczepański. (...) Z kogo powstała orkiestra? Orkiestra powstała z muzyków, którzy grali przed wojną, byli muzykami wojskowymi. To była grupa dęta. Tak samo grupa perkusyjna, to byli muzycy wojskowi. Wszyscy muzycy, którzy grali na smyczkowych instrumentach, a umieli grac przykładowo na trąbce, na saksofonie, na klarnecie, grali w knajpach.

Dariusz Machnicki

Helena Świda-Szaciłowska wspomina Zygmunta Szczepańskiego

W Lubelskiej Orkiestrze Kameralnej pod dyrekcją Zygmunta Szczepańskiego grał między innymi Tadeusz Münch. 

Münch przyjechał do Lublina w 1944 roku1. Zapisał się w pamięci mieszkańców Lublina zarówno jako klarnecista Filharmonii Lubelskiej, jak również jako muzyk grający w lubelskich restauracjach. 

[W teatrze] była sala teatralna i sala koncertów filharmonicznych. W tym czasie kiedy ja grałem w filharmonii, próby mieliśmy na Krakowskim 28. Tam po schodkach się wchodzi i jest taka dość duża sala, gdzie mieliśmy próby. A później w piątek - czy chciałem, czy nie chciałem, nosiłem kontrabas, bo grałem na kontrabasie, na ulicę Osterwy i po schodeczkach się lazło tam. Przez cały czas, jak chodziłem do szkoły, nie było ani jednego popisu, w którym ja nie brałbym udziału.

Dariusz Machnicki

W maju 1946 roku Miejska Rada Narodowa uchwala wniosek o utworzeniu w Lublinie filharmonii, zatwierdzony zostaje jej statut. W październiku tego roku, podczas zorganizowanego m. in. przez Marię Bechczyc - Rudnicką Lubelskiego Festiwalu Sztuki odbywa się pierwszy koncert Filharmonii. Dyrektorem Filharmonii Lubelskiej został Jan Widmański, kierownikiem artystycznym i głównym dyrygentem - Zygmunt Szczepański2.

Przed końcem sezonu artystycznego 1946/47, Zygmunt Szczepański zrezygnował ze swojego stanowiska i opuścił Lublin. Dyrektorem pozostał nadal Jan Widmański, a kierownictwo artystyczne objął Adam Wyleżyński. Dnia 21 listopada 1949, zarządzeniem Ministra Kultury i Sztuki, Filharmonia uzyskała miano Filharmonii Państwowej w Lublinie3.

Działalność instytucji w latach 1951-1969Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Siedziba Filharmonii znajdowała się w budynku Teatru im. J.Osterwy.

[Filharmonia wtedy] znajdowała się na ulicy Osterwy*, to był gmach Teatru i sala [Lubelskiego] Towarzystwa Muzycznego jeszcze przed wojną. Z boku się wchodziło, z ulicy Osterwy, na drugim piętrze była ta sala. Tam były koncerty4.

Helena Świda-Szaciłowska
Wiesława Nadulska5, mieszkanka Lublina wspomina swoją pierwszą wizytę w Filharmonię:
Moje pierwsze w życiu zetknięcie ze sztuką, które bardzo zaważyło na moich zainteresowaniach, to wizyta w Filharmonii Lubelskiej. Miałam wtedy pięć lat, wystawiano „Halkę” Moniuszki – ale nie jako spektakl, tylko w wersji śpiewanej: śpiewacy siedzieli na krzesłach i wstawali, kiedy następowała ich aria. Mama nie mogła iść i wysłała mnie tam z babcią. Od tego momentu zaszczepiło się to we mnie, bardzo szybko polubiłam taką muzykę.
W roku 1951 dyrektorem został Antoni Niemczynowski, natomiast kierownikiem artystycznym - Robert Satanowski i Felicjan Lasota.

 

Rok 1952 był dla Państwowej Filharmonii okresem wytężonej pracy zarówno w kierunku dalszego podniesienia poziomu artystycznego, wprowadzenia nowych pozycji repertuarowych jak i pozyskania nowego słuchacza. Z dawniejszej literatury muzycznej polskiej wykonano na naszej estradzie utwory takich kompozytorów, jak: Dankowski, Elener, Dobrzyński, Kurpiński, Chopin, Moniuszko, Statkowski, Żeleński, Noskowski, Paderewski, Nowowiejski i Karłowicz oraz ze współczesnych Różycki, Bacewiczówna, Baird, Kiesewetter, Wisłocki i Bryk. Dzięki porozumieniu z Chórem Męskim T-wa Śpiewaczego „Echo" wykonano kilkakrotnie w ciągu roku szereg wątków z oper St. Moniuszki6.

Od 1 lutego 1953 Dyrektorem Filharmonii został R. Wiercioch, a w sezonie artystycznym 1954/1955 kierownikiem artystycznym był Olgierd Straszyński. 7

Zacząłem grać w filharmonii 14 kwietnia [19]53 roku. Miałem dokładnie 21 lat i niecałe dwa miesiące. 21 lat niecałe, to gówniarz. Gdzie zacząłem grać pierwszy raz? Była choinka w filharmonii i wziąłem akordeon, i dzieciom zacząłem grać. I zorientowali się, że ja gram na akordeonie całkiem nieźle8.

Dariusz Machnicki
Dariusz Machnicki został etatowym muzykiem Filharmonii Lubelskiej 14 kwietnia 1953 roku.
O zmianach wewnętrznych w Państwowej Filharmonii Lubelskiej w 1953 roku pisała „Kamena"9:
(...) Pierwsze półrocze pracy przyniosło szereg koncertów udanych tak pod względem doboru programu, jak i atrakcyjności solistów. 3 koncerty z udziałem Mickiewiczówny pt. „Walce Straussa", koncerty arii włoskich z udziałem B. Paprockiego oraz koncerty z udziałem W. Kędry, Sztompki i Czerny-Stefańskiej (wszystkie z powtórzeniem poranków lub koncertów wieczornych). Zdarzeniem w życiu koncertowym Lublina była koncert specjalny z udziałem J.Ekiera w rocznicę szopenowską.Powodzeniem cieszyły się dwa koncerty z udziałem chórów Szkół Muzycznych i in. pod dyrekcją T. Chyły. Po raz pierwszy w dziejach Filharmonii w tym roku odbył się koncert szkolny - absolwentów Liceum Muzycznego (pianistów i śpiewaków) z udziałem orkiestry symfonicznej (...).

W dniach 13 i 15 maja 1955 roku, odbyły się dwa koncerty jubileuszowe Filharmonii Lubelskiej z okazji 10 rocznicy jej istnienia. Był to okres większego rozmachu w działalności orkiestry. Nastąpiły również zmiany w kierownictwie – Olgierda Straszyńskiego, który został kierownikiem Orkiestry Symfonicznej w Olsztynie, zastąpił Karol Anbild i wówczas też zaangażowano drugiego dyrygenta, Andrzeja Cwojdzińskiego. 16 listopada 1955, Andrzej Cwojdziński został Dyrektorem Filharmonii, zaś funkcję kierownika artystycznego nadal pełnił Karol Anbild.10

Od [19]57 roku zaczęła się moja współpraca z Filharmonią. Po prostu stanęłam na przesłuchanie. Był wtedy dyrektor [Andrzej] Cwojdziński i dyrektor [Karol] Strzempa, On się właściwie nazywał Anbild, zdaje się, że on uważał się za Niemca w ogóle, ale takie śląskie nazwisko sobie przyłożył – Strzempa. Przesłuchali mnie, ja wiedziałam, że istnieją te audycje szkolne, na które się jeździło, co miesiąc było po kilka tras tak zwanych. Dyrektor Cwojdziński oświadczył, że owszem, mogę jeździć. I pojechałam w [19]57 roku pierwszy raz na trasę tak zwaną północno-wschodnią, to był Chełm, Biała Podlaska, tamte strony. Tak się zaczęła moja współpraca.

Helena Świda-Szaciłowska

Helena Świda-Szaciłowska współpracowała z Filharmonią Lubelską od 1957 roku.

Helena Świda-Szaciłowska o współpracy z Filharmonią Lubelską w latach 1957-1983

W roku 1957 Orkiestra liczyła 57 instrumentalistów11.

Filharmonia miała swoich stałych odbiorców wśród mieszkańców miasta:

Lubelskim odkryciem była dla mnie Filharmonia. Lubię muzykę, szczególnie poważną. Mieszkając w Moskwie chodziłam na koncerty do Konserwatorium Moskiewskiego, Filharmonii, czasami udawało się dostać bilet do Teatru Wielkiego. Niekiedy trzeba było wystać przez kilka godzin na mrozie i deszczu, żeby kupić upragniony bilet i posłuchać występów znakomitych wykonawców. W Lublinie też staram się chodzić na co ciekawsze koncerty. Jednak  należy powiedzieć, że kiedyś częściej występowali gościnnie w naszym mieście słynni wykonawcy z całego świata. Chciałabym pochwalić cudowną inicjatywę władz miasta – bezpłatne letnie koncerty w Trybunale Koronnym, bezpłatne również koncerty w Filharmonii podczas nocy kultury. 

Nina Wróblewska12

Henryk Wieniawski Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Lublin jest miejscem urodzenia kompozytora i skrzypka - Henryka Wieniawskiego.

Formalny akt urodzenia Henryka został sporządzony dopiero 6 lipca 1844 r. przypuszczalnie w związku z jego wyjazdem na studia zagraniczne do Paryża.

Mało można znaleźć w historii wirtuozostwa skrzypcowego przykładów tak szybkiej i błyskotliwej kariery, uwarunkowanej niezwykłymi zdolnościami, jakimi obdarzony był Henryk Wieniawski. W roku 1843 jako 8-letnie dziecko, wbrew regulaminowi, zostaje przyjęty na studia muzyczne do klasy skrzypiec prof. Massarta w Paryżu, które kończy w 11 roku życia, otrzymując dyplom oraz złoty medal. Jeszcze przez 2 lata kształci się pod kierunkiem prof. Massarta i dopiero w wieku lat 13, po występach w Paryżu, rozpoczyna pod opieką matki swoje tournee koncertowe od Finlandii i Rosji.13

Lublin - jako na miejsce urodzenia Henryka Wieniawskiego - ściągał wielu muzyków, między innymi w grudniu 1957 z tego powodu w sali Filharmonii odbył się recital skrzypcowy Rozy Fajn, laureatki I nagrody na III Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. H. Wieniawskiego w Poznaniu. Po odniesionym zwycięstwie był to jej pierwszy koncert w Polsce. 

Uhonorowaniem sezonu artystycznego 1959/1960 były uroczystości jubileuszowe z okazji XV-lecia Filharmonii Lubelskiej. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie nadało z tej okazji lubelskiej instytucji imię wybitnego lublinianina - wirtuoza, kompozytora i pedagoga - Henryka Wieniawskiego.

Nie zapomniał o „swoim” genialnym skrzypku Lublin. Z okazji 10-lecia Polski Ludowej w odbudowanym Rynku Starego Miasta, po stronie zachodniej, na kamienicy nr 16 umieszczono medalion Henryka Wieniawskiego. Sąsiednia kamienica, pod nr 17, była swego czasu własnością Tadeusza, ojca Henryka. 14

Z dniem 1.01.1964. dotychczasowego dyrektora, Andrzeja Cwojdzińskiego, zastąpił Marian Lewandowski, który stał na czele Filharmonii do 31.05.1969.15

Towarzystwo Muzyczne w Lublinie zorganizowało w roku 1967 wspólnie z Filharmonią, a pod protektoratem Wydziału Kultury WRN mały konkurs im. Henryka Wieniawskiego, zaś w roku 1970 zapoczątkowano w Lublinie Dni Wieniawskiego i Ogólnopolski Festiwal Młodych Skrzypków.16

Środowisko kulturalne Lublin lat 50. i 60. - Stefan Szaciłowski - fragment relacji świadka historii 

Dyrekcja Adama NatankaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Przełomowe lata dla Filharmonii to okres 1969–1990 r. Dyrektorem Naczelnym i Artystycznym Filharmonii został Adam Natanek, wybitny dyrygent, absolwent Wydziału Teorii, Dyrygentury i Kompozycji w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Dzięki Adamowi Natankowi, Filharmonia Lubelska poszerzyła repertuar o nowe muzyczne formy i gatunki. Dyrektor i Dyrygent w jednej osobie wprowadził do repertuaru Filharmonii dzieła wokalno-instrumentalne - oratoria, msze, kantaty oraz opery w wersji estradowej. W tym okresie rozwinęła się współpraca Filharmonii z chórami amatorskimi, takimi jak: „Echo”, Chór UMCS, KUL, Akademii Rolniczej, Politechniki Lubelskiej, Archikatedry Lubelskiej.17

(...) moja mama [przez] czterdzieści lat śpiewała w chórze „Echo” i ciocia też. W związku z tym tato był [jego] członkiem honorowym. Robił zdjęcia w czasie koncertów. Czasem jeździł z nimi, [kiedy] gdzieś podróżowali. [Istnieją] jakieś filmy z wyjazdu „Echo”do Bułgarii. Kiedyś [to wyglądało] inaczej. To był bardzo dobry chór. Rozpadł się nie tak dawno. Miał kilku dyrygentów, ale najlepszym był pan Adam Natanek (długo [pełnił tę funkcję]). Świetny dyrygent, [i do tego] też ostry. Jak ktoś nie umiał śpiewać, to po prostu mówił: „Bardzo przepraszam, ale pani nie umie śpiewać i niestety musimy się pożegnać” Panie płakały. Było to drastyczne, [jednak] chór śpiewał naprawdę pięknie. Potem [przychodzili] różni dyrygenci, ale najlepsze czasy
były za pana Natanka. Śpiewali też trochę operomontaże. Tato [je] filmował18.

Elżbieta Łazowska-Cwalina

Adam Natanek zainicjował w latach 80. wyjazdy Filharmoników na występy za granicami kraju (kontynuowane przez następnych dyrektorów) - we Włoszech (1980, 1981, 1984), w Szwajcarii (1985), w Hiszpanii (1989, 1990, 1993), w Szwecji (1991, 1995), w Niemczech (1992, 1995). Zespół bierze udział w prestiżowych festiwalach: w Koszycach (1986); Festiwalu Muzyki Współczesnej w Alicante (1989); Festiwalu Flamenco w Sewilli (1990) oraz Seminarium Dyrygenckim Franco Ferrary (Włochy, 1984). Był Twórcą festiwali: Lubelski Wrzesień Muzyczny, Nałęczowskie Divertimento i letnich koncertów w Muzeum w Kozłówce oraz kościele farnym w Kazimierzu.19

Zasługą Adama Natanka jest również to, że dzięki jego staraniom zmieniono projekt rozpoczętej w 1971 r. budowy gmachu zwanego obecnie Teatrem w Budowie. Początkowo w planach nie przewidywano tam istnienia filharmonii.20

Teatr w budowie - Leszek Szczepański - fragment relacji świadka historii

Lata 70. to dobry okres dla placówki, o czym w 1975 pisała „Kamena": 

Trwa dobra passa naszej ambitnej i ruchliwej placówki kulturalnej, która od kilku już lat gości najwybitniejsze indywidualności świata artystycznego. 21

Adam Natanek dokonał również wyboru wykonawcy słynnych organów (firma Schüke), znajdujących się w sali koncertowej obecnej Filharmonii. Dzięki Adamowi Natankowi, na lubelskiej estradzie wystąpili znakomici soliści i dyrygenci, m. in. Danuta Damięcka (uczennica Ady Sari), Wadim Brodski, Kaja Danczowska, Henryk Debich, Joanna Domańska, Jadwiga Kotnowska, Roman Jabłoński, Wanda Wiłkomirska, Konstanty Andrzej Kulka, Krzysztof Jabłoński, Waldemar Malicki, Krzysztof Penderecki, Edward Zbigniew Zienkowskii wielu innych. W początkach lat siedemdziesiątych przy Filharmonii Lubelskiej zaczęły powstawać liczne zespoły kameralne: Trio Stroikowe (1977), Trio Barokowe, Trio Harfowe, Trio Fortepianowe, Trio Perkusyjne.22

Wspomnienie o Danucie Damięckiej-Natanek - Teresa Księska-Falger 

Po 1990 rokuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W roku 1990 dyrektorem naczelnym Filharmonii został Leszek Hadrian, a w 1992 roku na stanowisko dyrektora artystycznego powołano Jerzego Salwarowskiego, który sprawował obowiązki do końca 1993 r.  Wiosną 1994 r., w stanowisko dyrektora artystycznego powierzono Agnieszce Kreiner, która ostatecznie sfinalizowała przeprowadzkę Filharmonii do nowej siedziby przy ul. Marii Curie-Skłodowskiej 5 w Lublinie. 

W listopadzie 1996 r. Dyrektorem Naczelnym Filharmonii została Teresa Księska-Falger, a od września 1997 r. była także Dyrektorem Artystycznym23.

Objęcie stanowiska dyrektora Filharmonii Lubelskiej - Teresa Księska-Falger - fragment relacji świadka historii

Nowa dyrektor reaktywowała znaczące dla miasta i regionu imprezy muzyczne – Nałęczowskie Divertimento i Lubelski Wrzesień Muzyczny. 

Początki współpracy z Filharmonią Lubelską - Teresa Księska-Falger - fragment relacji świadka historii

Od maja 2004 do stycznia 2009, Dyrektorem Naczelnym był Mirosław Ziomek, 6 lutego 2009 do 31 sierpnia 2018 r. na czele instytucji stał Jan Sęk. 1 września 2018 r. nominację na stanowisko Dyrektora Naczelnego Filharmonii otrzymał Wojciech Rodek, wieloletni Dyrektor Artystyczny instytucji. Z kolei w latach 2009-2011 funkcję Dyrektora Artystycznego sprawował Piotr Wijatkowski (od 1997 r. - pierwszy dyrygent), do 2017 r. – Wojciech Rodek, do 2018 r. – Piotr Wajrak24.

Obecnie (2018) siedziba Filharmonii mieści się w budynku Centrum Spotkania Kultur.

Działalność artystycznaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Orkiestra Filharmonii Lubelskiej liczy (2018) 83 muzyków. Wykonuje zróżnicowany repertuar począwszy od muzyki baroku przez klasycyzm, romantyzm, aż po muzykę współczesną, dokonuje wielu rejestracji radiowych i telewizyjnych, nagrywa płyty: - Souvenir de Lublin pod dyr. A. Kreiner, E. Zienkowski - skrzypce (1996); - Jaś i Małgosia, E. Humperdinck, pod dyr. Paula Kantschiedera (1997); - Z muzyką przez świat, P. Czajkowski Koncert skrzypcowy D-dur op. 35, M. Musorgski / M. Ravel Obrazki z wystawy pod dyr. Piotra Wijatkowskiego, D. Falger - skrzypce (1997); - Philippe Chamouard Symfonia III Les jardins du desert, L’espirit de la nuit, Les Figures de I’invisible pod dyr. Piotra Wijatkowskiego (2001); - Symfonia koncertująca K. Szymanowskiego, A. Tansman Suita na dwa fortepiany pod dyr. P. Wijatkowskiego, Ewa Wolak-Moszyńska, Andrzej Pikul - fortepian (2001); - The Lublin Concert, Bernhard Lang Hommage a Martin Arnold 2, Wolfgang Liebhart Walzer, Dieter Kaufmann Für Clara ein romantisches Konzert pod dyr. Vladimira Kiradjieva, Elena Rozanova - fortepian (2001); - G. Bizet Le Docteur Miracle, Uwertura a-moll, Scherzo z 1861 roku, Scenes bohémiennes z opery La Jolie Fille de Perth pod dyr. Didier Talpain, Olga Pasiecznik - sopran, Hjördis Thébault - mezzosopran, Yannis Christopoulos - tenor, Pierre-Yves Pruvot - bas (2002);- K. Lipiński Dzieła orkiestrowe, Uwertura D-dur, II Koncert skrzypcowy D-dur op. 21 Wojskowy, Symfonia B-dur pod dyr. Piotra Wijatkowskiego Dominika Falger - skrzypce (2003); - Wieczór organowy w Filharmonii Lubelskiej - Joachim Grubich - organy Filharmonii Lubelskiej (FRYDERYK 2004 - Nagroda Akademii Fonograficznej w kategorii muzyka poważna - album roku - muzyka solowa); - Wieniawski Dzieła na skrzypce i orkiestrę; Polonez D-dur op. 4, Fantasie Brillante sur „Faust” opera H. Gounoda op. 20, II Koncert skrzypcowy d-mll op. 22 pod dyrekcją Piotra Wijatkowskiego, Anna Maria Staśkiewicz - skrzypce (2010).

W dotychczasowej działalności na estradzie Filharmonii wystąpiło wielu znakomitych dyrygentów: Karol Teusch, Jerzy Katlewicz, Henryk Czyż, Vladimir Kiradjiev, Jan Krenz, Wojciech Michniewski, Jerzy Maksymiuk, Krzysztof Penderecki, Zygmunt Rychert, Ahmed El Saedi, Dong H. Hyung, Taduesz Wojciechowski, Zbigniew Graca, Marek Pijarowski oraz soliści: Światosław Richter, Lidia Grychtołówna, Regina Smendzianka, Waldemar Malicki, Kevin Kenner, Aldona Dvarionaite, Guy Bovet, Almut Rössler Józef Serafin, Andrzej Chorosiński, Joachim Grubich, Konstanty Andrzej Kulka, Krzysztof Jakowicz, Dawid Ojstrach, Wanda Wiłkomirska, Yair Kless, Dominika Falger, Edward Zbigniew Zienkowski, Piotr Pławner, Bartłomiej Nizioł, Anastazja Czebatorowa, Andrzej Bauer, Tomasz Strahl, Adam Klocek Henryk Kaliński, Dariusz Mikulski, Hanna Lisowska, Jadwiga Rappé, Stefania Woytowicz, Patricia Adkins-Chiti, Dorota Radomska, Dorota Lachowicz, Elżbieta Stengert, Izabela Kłosińska, Urszula Kryger.

Lubelska orkiestra ma za sobą liczne podróże koncertowe, udział w festiwalach zagranicznych, rejestracje radiowe i telewizyjne, nagrania płyt. Filharmonicy Lubelscy wykonują bogaty repertuar, począwszy od epoki baroku, aż po muzykę współczesną. Wspólnie z działającymi na terenie miasta chórami akademickimi realizują wielkie formy wokalno-instrumentalne i opery w wersji estradowej25.

 

 

 

PrzypisyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  1. Wróć do odniesienia Tadeusz Münch [w:] Był jazz: krzyk jazz-bandu w międzywojennej Polsce / Krzysztof Karpiński. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2014 s. 628-629.
  2. Wróć do odniesienia Wójcikowski G., Wójcikowski W., Kronika 1944-2000 [w:] Radzik T., Śladkowski W., Wójcikowski G., Wójcikowski W., (red.) Lublin. Dzieje miasta. Tom II - XIX i XX wiek, Lublin 2000.
  3. Wróć do odniesienia http://www.filharmonialubelska.pl/pl,0,s300,historia_filharmonii.html, [dostęp: 24.10.2018].
  4. Wróć do odniesienia Relacja Heleny Świdy-Szaciłowskiej ze zbiorów Pracowni Historii Mówionej Ośrodka „Brama Grodzka-Teatr NN", nagranie: 30.10.2005.
  5. Wróć do odniesienia Relacja Wiesławy Nadulskiej ze zbiorów Pracowni Historii Mówionej Ośrodka „Brama Grodzka-Teatr NN", nagranie: 14.09.2010.
  6. Wróć do odniesienia Jan Szorc, U progu nowego sezonu koncertowego, „Kultura i Życie". Tygodniowy dodatek „Sztandaru Ludu" 1953, nr 4, s. 3.
  7. Wróć do odniesienia http://www.filharmonialubelska.pl/pl,0,s300,historia_filharmonii.html, [dostęp: 24.10.2018].
  8. Wróć do odniesienia Relacja Dariusza Machnickiego ze zbiorów Pracowni Historii Mówionej Ośrodka „Brama Grodzka-Teatr NN", nagranie: 08.03.2016.
  9. Wróć do odniesienia Kamena : kwartalnik społeczno-literacki R. XII (1953), Nr 3 (89).
  10. Wróć do odniesienia http://www.filharmonialubelska.pl/pl,0,s300,historia_filharmonii.html, [dostęp: 24.10.2018].
  11. Wróć do odniesienia http://www.filharmonialubelska.pl/pl,0,s300,historia_filharmonii.html, [dostęp: 24.10.2018].
  12. Wróć do odniesienia Relacja Niny Wróblewskiej ze zbiorów Pracowni Historii Mówionej Ośrodka „Brama Grodzka-Teatr NN", nagranie: 14.07.2009.
  13. Wróć do odniesienia J. Szorc, Henryk Wieniawski, Kalendarz Lubelski 1974.
  14. Wróć do odniesienia J. Szorc, Henryk Wieniawski, Kalendarz Lubelski 1974.
  15. Wróć do odniesienia http://www.filharmonialubelska.pl/pl,0,s300,historia_filharmonii.html, [dostęp: 24.10.2018].
  16. Wróć do odniesienia J. Szorc, Henryk Wieniawski, Kalendarz Lubelski 1974.
  17. Wróć do odniesienia http://www.filharmonialubelska.pl/pl,0,s300,historia_filharmonii.html, [dostęp: 24.10.2018].
  18. Wróć do odniesienia Relacja Elżbiety Łazowskiej-Cwaliny ze zbiorów Pracowni Historii Mówionej Ośrodka „Brama Grodzka-Teatr NN", nagranie: 07.06.2017.
  19. Wróć do odniesienia http://www.filharmonialubelska.pl/pl,0,s300,historia_filharmonii.html, [dostęp: 24.10.2018].
  20. Wróć do odniesienia http://www.filharmonialubelska.pl/pl,0,s300,historia_filharmonii.html, [dostęp: 24.10.2018].
  21. Wróć do odniesienia Kamena : dwutygodnik społeczno-kulturalny, R. 42 nr 19 (583), 21.IX.1975.
  22. Wróć do odniesienia http://www.filharmonialubelska.pl/pl,0,s300,historia_filharmonii.html, [dostęp: 24.10.2018].
  23. Wróć do odniesienia http://www.filharmonialubelska.pl/pl,0,s300,historia_filharmonii.html, [dostęp: 24.10.2018].
  24. Wróć do odniesienia http://www.filharmonialubelska.pl/pl,0,s300,historia_filharmonii.html, [dostęp: 24.10.2018].
  25. Wróć do odniesienia http://www.filharmonialubelska.pl/pl,0,s300,historia_filharmonii.html, [dostęp:24.10.2018].