Wykaz miejscowości z dystryktów Generalnego Gubernatorstwa – Galicja, krakowskiego, lubelskiego, radomskiego i warszawskiego.
Artykuły z kategorii "Zagłada"
Kolej od początku swego istnienia nie tylko odgrywała rolę stymulującą w rozwoju gospodarczym i społecznym, ale była także narzędziem prowadzenia wojny i utrzymania władzy czy wręcz szerzenia terroru.
Kolej była wykorzystywana do deportacji ludności żydowskiej do obozów zagłady. W Lublinie transporty odchodziły z bocznicy kolejowej zlokalizowanej na terenie rzeźni miejskiej przy ul. Zimnej.
W dniach 9–10 maja 2006 r. miały miejsce odkrywki sondażowe na terenie byłych Zakładów Mięsnych w Lublinie (dawniej Rzeźni Miejskiej) przy ulicy Turystycznej. Odkrywki nadzorowali Agnieszka Stachyra z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków i Marcin Fedorowicz z Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”. Prace odkrywkowe wykonywali pracownicy MPWiK w Lublinie. W badaniach brali również udział Marcin Waciński i Henryk Świerszcz z Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”. Celem badań było odsłonięcie dawnej nawierzchni placu oraz ustalenie przebiegu pierwotnej bocznicy kolejowej i położonej przy niej rampy.
Na początku listopada 1942 roku funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa (SD) i Policji Bezpieczeństwa (Sipo) w Lublinie przystąpili do całkowitej likwidacji getta szczątkowego w peryferyjnej dzielnicy Majdan Tatarski. Podczas akcji zamordowano wszystkich członków Judenratu na czele z prezesem Markiem Altenem, konfidenta Szamę Grajera oraz komendanta policji żydowskiej Mendla (Mońka) Goldfarba. Pozostałych Żydów pognano do KL Lublin (Majdanek), gdzie zginęli w komorach gazowych. Przez kolejne kilka tygodni trwała grabież i niszczenie materialnej substancji zlikwidowanego getta.
Getto szczątkowe w Lublinie powstało w drugiej połowie kwietnia 1942 roku w robotniczej dzielnicy Majdan Tatarski, położonej na peryferiach miasta od strony południowo-wschodniej. Na stosunkowo niewielkim obszarze umieszczono kilka tysięcy Żydów, którzy ze względu na swoją „uprzywilejowaną” pozycję przetrwali likwidację getta na Podzamczu. Niemcy nazywali nowy żydowski rejon zamieszkania „Musterghetto” („getto wzorcowe”), lecz przeludnienie i panujące w nim warunki były tragiczne. Zagłada dzielnicy następowała etapami, które wyznaczały kolejne selekcje. Ostateczną likwidację getta Niemcy przeprowadzili na początku listopada 1942 roku, mordując na jego terenie około 200 osób, a pozostałych przy życiu kierując do KL Lublin (obozu koncentracyjnego na Majdanku).
Konkurs na opracowanie projektu trwałej przestrzennej formy Miejsca Pamięci - Lubelskiego Placu Śmierci wraz z koncepcją zagospodarowania terenu.
Lubelskim Umschlagplatzem (dawniej również Lubelskim Placem Śmierci) nazywane jest miejsce, z którego niemiecka policja bezpieczeństwa wysyłała transporty lubelskich Żydów do obozu zagłady w Bełżcu w marcu i kwietniu 1942 roku.
W lecie 1941 roku utworzono w Trawnikach obóz pracy przymusowej, w którym osadzono Żydów pochodzących z dystryktów lubelskiego i warszawskiego, a następnie deportowanych z zagranicy. Funkcjonował on w pobliżu obozu szkoleniowego dla wachmanów. Obóz pracy istniał do listopada 1943 roku, kiedy to na rozkaz Himmlera wymordowano wszystkich więźniów w ramach akcji „Erntefest”.
Latem 1941 roku niemieckie władze wojskowe utworzyły w Poniatowej na terenie kompleksu pofabrycznego obóz dla jeńców radzieckich, który funkcjonował do wiosny następnego roku. Dogodna lokalizacja oraz istniejąca infrastruktura sprawiły, że jesienią 1942 roku w tym samym miejscu powstał obóz pracy. Osadzono w nim Żydów zagranicznych oraz polskich, lecz większość stanowili przywiezieni wiosną 1943 roku z likwidowanego getta warszawskiego. Obóz składał się z dwóch części – osiedla, gdzie przebywali więźniowie uprzywilejowani oraz obozu centralnego. 4 listopada 1943 roku w ramach operacji „Erntefest” („Dożynki”) zamordowano wszystkich więźniów: 14 000 kobiet, dzieci i mężczyzn.
Obóz pracy w Budzyniu powstał w 1942 roku, w czasie trwania akcji „Reinhardt”. Zatrudnieni w nim więźniowie żydowscy pracowali w przemyśle zbrojeniowym, co pozwoliło im jako jedynym więźniom żydowskim przetrwać do lipca 1944 roku. W obliczu zbliżającego się frontu obóz został ewakuowany. Więźniów wysłano do innych obozów, dzięki czemu wielu z nich przeżyło okupację.
Likwidacja dzielnicy żydowskiej na Podzamczu w materialnej substancji miasta była następstwem z jednej strony fatalnego stanu technicznego większości budynków, a z drugiej wysiedleniem i biologiczną eksterminacją ludności żydowskiej. Zgodnie z niemieckimi planami zniszczeniu miała ulec zabudowa, tak aby nie pozostał żaden namacalny ślad wielowiekowej egzystencji społeczności żydowskiej w Lublinie. Wyburzanie rozpoczęto niedługo po zakończeniu deportacji lubelskich Żydów do obozu zagłady w Bełżcu i przeniesieniu kilku tysięcy pozostałych przy życiu na Majdan Tatarski. Równolegle z instytucjonalnym działaniem władz niemieckich na terenie zlikwidowanego getta trwał szaber.
Ochronka dla Sierot i Starców została utworzona w 1862 roku przez Gminę Wyznaniową Żydowską w celu roztoczenia opieki nad potrzebującymi sierotami i osobami starszymi. Siedzibę zlokalizowano na Starym Mieście przy ulicy Grodzkiej 11. Pod wskazanym adresem placówka funkcjonowała do 24 marca 1942 roku, kiedy Niemcy dokonali jej likwidacji, mordując dzieci i starców.
Od początku okupacji Żydzi byli traktowani jako darmowa siła robocza. Różne instytucje niemieckie prowadziły łapanki, kierując ofiary do wykonywania doraźnych prac w miastach i na placówkach pracy w całym dystrykcie. Pierwsze obozy pracy dla Żydów w dystrykcie lubelskim niemieckie władze okupacyjne zaczęły tworzyć pod koniec 1939 roku. Robotników zatrudniano przy pracach melioracyjnych, budowlanych oraz w różnego typu warsztatach i przedsiębiorstwach, jak również majątkach ziemskich.
Obóz pracy utworzony na terenie istniejącego przed wojną lotniska w Lublinie, stąd nazwa Flugplatz, był jednym z największych obozów pracy w dystrykcie lubelskim. Istniał w latach 1942–1943. Osadzono w nim przede wszystkim kobiety i mężczyzn pochodzenia żydowskiego z różnych państw, a także grupę polskich kobiet. W trakcie akcji „Reinhardt” pełnił funkcję placu selekcyjnego dla przybywających transportów, jak również był miejscem segregacji i magazynowania mienia zrabowanego Żydom w obozach zagłady w Bełżcu, Sobiborze i Treblince.
Obóz pracy przy ulicy Lipowej 7 powstał na początku grudnia 1939 roku z inicjatywy dowódcy SS i policji w dystrykcie lubelskim Odilo Globocnika. Był to najdłużej funkcjonujący obóz pracy na Lubelszczyźnie, w którym początkowo zatrudniono pracowników cywilnych, a od przełomu 1940 i 1941 roku żołnierzy WP pochodzenia żydowskiego. Trzeciego listopada 1943 roku w trakcie akcji „Erntefest” zamordowano wszystkich żydowskich więźniów na terenie KL Lublin (Majdanek). W styczniu 1944 roku obóz, w którym zatrudniono kilkuset więźniów nieżydowskich, stał się filią Majdanka. Istniał do lipca 1944 roku.
Członkowie Rady Żydowskiej w Lublinie
Od 19 marca 1942 do 8 grudnia 1942 roku z Dystryktu Galicja wywieziono do Bełżca w 71 transportach kolejowych ok. 250 tys. Żydów, z czego najwięcej od sierpnia do listopada (sierpień: 14 transportów, 80 tys.; wrzesień: 11 transportów, 55 tys.; październik, 9 transportów, 34 tys.; listopad, 14 transportów, 36 tys.). W masowych egzekucjach na miejscu, podczas deportacji, zginęło ok. 80 tys. Żydów
Szesnastego marca 1942 roku niemieckie organa bezpieczeństwa przystąpiły do likwidacji getta na Podzamczu w Lublinie, rozpoczynając tym samym ludobójczą operację, która w ciągu następnych miesięcy objęła całe Generalne Gubernatorstwo (GG) i miała na celu biologiczną eksterminację ludności żydowskiej, połączoną z grabieżą jej mienia. Był to fragment realizowanego przez Trzecią Rzeszę „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”.
Akcja „Reinhardt”, której celem była początkowo eksterminacja Żydów zamieszkujących obszar Generalnego Gubernatorstwa, rozszerzona na Żydów z różnych okupowanych państw europejskich, rozpoczęła się w nocy z 16 na 17 marca 1942 roku od likwidacji getta w Lublinie, gdzie znajdował się również sztab całej operacji.
Niemcy utworzyli oficjalnie getto pod koniec marca 1941 roku na terenie historycznej dzielnicy żydowskiej na Podzamczu. Obszar ten już od pierwszych dni okupacji stanowił rejon osiedlania się uchodźców i przesiedleńców żydowskich. Na początku 1940 roku liczba mieszkańców wynosiła ponad 40 000 osób. Przeludnienie, trudności aprowizacyjne, jak również fatalne warunki sanitarno-higieniczne i brak wystarczającej opieki medycznej doprowadziły do pogorszenia się kondycji ludności, a w rezultacie do wybuchu epidemii tyfusu. Pomimo różnych działań podejmowanych przez Judenrat, Żydowską Samopomoc Społeczną (ŻSS) i American Jewish Joint Distribution Committee (Joint), sytuacja nie uległa zasadniczej zmianie do akcji likwidacyjnej w połowie marca 1942 roku.