„Dlaczego Bóg stworzył człowieka? Ponieważ lubi opowiadania” – głosi żydowskie porzekadło. Zapewne opowiadania przekazywane ustnie są niezmiernie doniosłe w każdej kulturze, jednak w kulturze żydowskiej pełnią one rolę zupełnie wyjątkową. Wedle tradycji bowiem na górze Synaj została nadana Mojżeszowi, a poprzez Mojżesza całemu ludowi Izraela Tora nie tylko pisemna (Tora sze be ktaw), ale i ustna (Tora szebe al pe). Te ustne nakazy były przekazywane z pokolenia na pokolenie, nie wolno ich było bowiem spisywać, lecz przekazywać i objaśniać uczniom, co czynili tanaici (od tana – nauczyciel), dopiero w sytuacji zagrożenia prześladowaniami ze strony Rzymian zostały spisane. Zawiera je Miszna, zredagowana przez Jehudę haNasiego, a po jego śmierci uzupełnione na początku III w. n.e., a także Talmud (Jerozolimski i Babiloński), będący rozszerzonym komentarzem do Miszny. Jednakże mamy tu zawarte nie tylko nakazy, przepisy prawa religijnego i rytuały, lecz i mnóstwo fantastycznych opowieści – o aniołach, o zwierzętach, o złych duchach, ale również o aniołach, o snach, o Mesjaszu itd. Były to spisane opowieści, mające zapewne ubarwić studiowanie przepisów.
Czytaj więcej