Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Lublin 1918 – Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej

Lublin 1918 – Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej

Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej – znany również jako rząd Ignacego Daszyńskiego lub rząd lubelski – został utworzony w Lublinie, w nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku. Siódmego listopada siedzibą rządu stał się pałac Lubomirskich. Tu też miało miejsce jego pierwsze posiedzenie. Dwunastego listopada Ignacy Daszyński przekazał władzę Józefowi Piłsudskiemu.

Czytaj więcej

Lublin 1918 – droga Lublina do niepodległości w latach 1915–1918

Lublin 1918 – droga Lublina do niepodległości w latach 1915–1918

Pod rządami Austriaków Lublin stał się centrum konspiracji niepodległościowej. Atmosfera sprzyjała spiskowcom, gdyż nowe władze nie wprowadziły zbyt surowej cenzury. Ścierały się tu wpływy różnych stronnictw politycznych, powoli tworzyły się podwaliny przyszłej władzy państwowej. Szczególnie dobrze zorganizowana była tu Polska Organizacja Wojskowa. Kulminacja tych działań przypadła na listopad 1918 roku.

Czytaj więcej

Najsłynniejsze procesy Trybunału Koronnego

Najsłynniejsze procesy Trybunału Koronnego

Przez ponad dwieście lat swej działalności Trybunał Koronny rozpatrywał różne sprawy. Był także w zmiennej kondycji moralnej. Stworzony jako idealistyczne wyobrażenie sądu obywatelskiego, okazał się być sądem stronniczym i sprzedajnym. Jednak warto także podkreślić, że w obradach najwyższego sądu dla Korony nieraz uczestniczyły jednostki bardzo uczciwe i skrupulatne w wypełnianiu swych obowiązków. Najgłośniejsze sprawy trybunału stały się kanwą kilku scenariuszy teatralnych. Sztuki te dotyczą zarówno legendy o sądzie diabelskim, jak również procesu Agnieszki Machówny.

Czytaj więcej

Nimrod Ariav – Lublin

Nimrod Ariav – Lublin

Nimrod Ariav wychował się w Lublinie przy ulicy Nowej 17 (dziś ulica Lubartowska 19). Wraz z bratem Abrahamem uczęszczali do Gimnazjum Żydowskiego przy ulicy Niecałej. Nimrod Ariav przyjechał do Lublina po 60. latach od wybuchu II wojny światowej. W 2006 oraz 2009 roku spotkał się w Ośrodku Brama Grodzka – Teatr NN z młodzieżą z lubelskich szkół.

Czytaj więcej

Nimrod Ariav – Bełżyce

Nimrod Ariav – Bełżyce

Na tym cmentarzu żydowskim, wraz z moim bratem Abrahamem zamordowanym później przez Niemców oraz z innymi Żydami, którzy wówczas ocaleli z pożogi, pochowałem mojego ojca Arie-Lejba Cygielmana rozstrzelanego przez hitlerowców na placu przed bożnicą w Bełżycach wraz z innymi 149 Żydami 2 października 1942 roku.

Nimrod Ariav

Czytaj więcej

Klęski żywiołowe 1572–1630

Klęski żywiołowe 1572–1630

Wiek XVII przyniósł Lublinowi liczne wojny, spadek liczby ludności, zubożenie, upadek handlu i rzemiosła, a nade wszystko liczne epidemie i klęski żywiołowe, które w dużym stopniu spowodowały, iż Lublin zaczął tracić na znaczeniu wśród najpotężniejszych miast Rzeczypospolitej.

Czytaj więcej

Sytuacja prawna ludności żydowskiej w Polsce i w Lublinie

Sytuacja prawna ludności żydowskiej w Polsce i w Lublinie

Historia ludności żydowskiej na ziemiach polskich liczy ponad tysiąc lat. Początki osadnictwa Żydów na terytorium Polski pozostają niejasne ze względu na brak dostatecznych źródeł piśmienniczych czy materialnych. Według przyjętych ustaleń pierwsze, niewielkie wspólnoty Żydowskie pojawiły się w XII i XIII wieku. Z biegiem czasu liczba ludności żydowskiej stale rosła, do Polski napływali osadnicy uciekający przed prześladowaniami z Zachodu.

Czytaj więcej

Getto szczątkowe na Majdanie Tatarskim – akcja likwidacyjna

Getto szczątkowe na Majdanie Tatarskim – akcja likwidacyjna

Na początku listopada 1942 roku funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa (SD) i Policji Bezpieczeństwa (Sipo) w Lublinie przystąpili do całkowitej likwidacji getta szczątkowego w peryferyjnej dzielnicy Majdan Tatarski. Podczas akcji zamordowano wszystkich członków Judenratu na czele z prezesem Markiem Altenem, konfidenta Szamę Grajera oraz komendanta policji żydowskiej Mendla (Mońka) Goldfarba. Pozostałych Żydów pognano do KL Lublin (Majdanek), gdzie zginęli w komorach gazowych. Przez kolejne kilka tygodni trwała grabież i niszczenie materialnej substancji zlikwidowanego getta.

Czytaj więcej

Getto szczątkowe na Majdanie Tatarskim

Getto szczątkowe na Majdanie Tatarskim

Getto szczątkowe w Lublinie powstało w drugiej połowie kwietnia 1942 roku w robotniczej dzielnicy Majdan Tatarski, położonej na peryferiach miasta od strony południowo-wschodniej. Na stosunkowo niewielkim obszarze umieszczono kilka tysięcy Żydów, którzy ze względu na swoją „uprzywilejowaną” pozycję przetrwali likwidację getta na Podzamczu. Niemcy nazywali nowy żydowski rejon zamieszkania „Musterghetto” („getto wzorcowe”), lecz przeludnienie i panujące w nim warunki były tragiczne. Zagłada dzielnicy następowała etapami, które wyznaczały kolejne selekcje. Ostateczną likwidację getta Niemcy przeprowadzili na początku listopada 1942 roku, mordując na jego terenie około 200 osób, a pozostałych przy życiu kierując do KL Lublin (obozu koncentracyjnego na Majdanku).

Czytaj więcej

Getto na Podzamczu – akcja wysiedleńcza

Getto na Podzamczu – akcja wysiedleńcza

Szesnastego marca 1942 roku niemieckie organa bezpieczeństwa przystąpiły do likwidacji getta na Podzamczu w Lublinie, rozpoczynając tym samym ludobójczą operację, która w ciągu następnych miesięcy objęła całe Generalne Gubernatorstwo (GG) i miała na celu biologiczną eksterminację ludności żydowskiej, połączoną z grabieżą jej mienia. Był to fragment realizowanego przez Trzecią Rzeszę „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”.

Czytaj więcej

Getto na Podzamczu – warunki życia

Getto na Podzamczu – warunki życia

Niemcy utworzyli oficjalnie getto pod koniec marca 1941 roku na terenie historycznej dzielnicy żydowskiej na Podzamczu. Obszar ten już od pierwszych dni okupacji stanowił rejon osiedlania się uchodźców i przesiedleńców żydowskich. Na początku 1940 roku liczba mieszkańców wynosiła ponad 40 000 osób. Przeludnienie, trudności aprowizacyjne, jak również fatalne warunki sanitarno-higieniczne i brak wystarczającej opieki medycznej doprowadziły do pogorszenia się kondycji ludności, a w rezultacie do wybuchu epidemii tyfusu. Pomimo różnych działań podejmowanych przez Judenrat, Żydowską Samopomoc Społeczną (ŻSS) i American Jewish Joint Distribution Committee (Joint), sytuacja nie uległa zasadniczej zmianie do akcji likwidacyjnej w połowie marca 1942 roku.

Czytaj więcej

Ochronka na Grodzkiej 11 – funkcjonowanie i likwidacja

Ochronka na Grodzkiej 11 – funkcjonowanie i likwidacja

Ochronka dla Sierot i Starców została utworzona w 1862 roku przez Gminę Wyznaniową Żydowską w celu roztoczenia opieki nad potrzebującymi sierotami i osobami starszymi. Siedzibę zlokalizowano na Starym Mieście przy ulicy Grodzkiej 11. Pod wskazanym adresem placówka funkcjonowała do 24 marca 1942 roku, kiedy Niemcy dokonali jej likwidacji, mordując dzieci i starców.

Czytaj więcej