Zamojska 37 w Lublinie
Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ul. Zamojskiej 37.
Spis treści
[Zwiń]Lokalizacja
Kamienica w zwartej zabudowie, usytuowana po zachodniej stronie ulicy Zamojskiej, przylega ścianami szczytowymi od północy do kamienicy nr 35, a od południa do kamienicy nr 39.
Numer hipoteczny: 861
Numer przed 1939: Zamojska 37
Numer obecny: Zamojska 37
Funkcje
Kamienica użytkowana jest do celów mieszkalnych i handlowych. Zakłady handlowo-usługowe mieszczą się w partii przyziemia. Podobnie było przed II wojną światową, gdy funkcjonowały owocarnia, piekarnia, sklep spożywczy, wędliniarnia, farby, kosmetyka, sklep obuwniczy, piekarnia, skład węgla.
Kalendarium
przed 1879 - Teren, w skład którego wchodziła obecna parcela została nabyta przez Ksawerego Wędrowskiego.
1879 - parcela przechodzi na własność Eliasza Goldbraicha, który buduje dom i kuźnię.
1882 - Mateusz Wajman staje się właścicielem nieruchomości.
1884 - Parcela przechodzi na własność Józefa Hanckiego.
1886 - AleksandercLerkam kupuje nieruchomość.
Sierpień 1928 - Plan przebudowy wozowni wg Karola Bekkera.
Wrzesień 1928 - Projekt budowy atelier fotograficznego wg Tadeusza Witkowskiego.
Luty 1929 - Plan rozszerzenia otworu sklepowego wg Karola Bekkera.
Kwiecień 1930 - Projekt budowy oficyny murowanej oraz przebudowy budynków murowanych: składu i kuźni na mieszkania.
4 listopada 1932 - Projekt skanalizowania nieruchomości.
6 sierpnia 1937 - Prośba lokatora Antoniego Tatomira o przysłanie komisji w celu sprawdzenia kondycji mieszkania i nakazania właścicielowi dokoniania remontu. Lokator skarży się na uszkodzone tynki, przeciekający dach, i zgniłą podłogę.
27 listopada 1937 - Odwołanie Jankiela Arii Tenenbauna od decyzji Zarządu Miejskiego, nakazującej przeprowadzenie robót budowlanych.
25 stycznia 1938 - Wstrzymanie nakazu Wydziału Budowlanego odnoszącego się do przerowadzenia robót budowlanych.
3 marzec 1938 - Lubelskie Starostwo Grodzkie prosi Zarząd Miejski, Wydział Spraw Społecznych o inspekcję piekarni.
14 marca 1938 - Protokół z oględzin piekarni Wałacha Kelmana znajdującej się przy Zamojskiej 37.
30 kwietnia 1938 - Projekt urządzeń reklamowych w projektu Zygmunta Brodta.
14 lipca 1938 - Starosta Grodzki Lubelski wydaje orzeczenie, że piekarnia Wałacha Kelmana nie spełnia wymagań o dozorze nad wyrobami i obiegiem mąki i wyrobów mącznych (lokal nie jest podłączony do wodociągów i kanalizacji, brak dostatecznych urządzeń do usuwania nieczystości, brak składu mąki, brak składu pieczywa, brak urządzeń mechanicznych do przesiewania mąki).
9 sierpnia 1938 - Starosta Grodzki Wydaje decyzję o zamknięciu piekarni.
Sierpień 1938 - Projekt przeróbki wewnętrznej sklepu.
Projekt urządzenia reklamowego dla Basi Finkielsztejn wg Karola Bekkera.
3 listopada 1936 - Ankieta .
20 czerwca 1940 - Karta Realności.
3 września 1942 - Podanie Józefa Stanka do Zarządu Miejskiego, Wydział Budowlany o wynaczenie komisji budowlanej w celu ustalenia stanu mieszkaniowego.
4 października 1938 - Urząd Wojewódzki Lubelski nie uwględnia odwołania Wałacha Kelmana od decyji o zamknięciu piekarni.
1 lipca 1939 - Prośba Wałacha Kelmana do Starosty Grodzkiego o odroczenie likwidacji piekarni.
25 maja 1939 - Urząd Wojewódzki Lubelski nie uwględnia prośby o odroczeniu zamknięcia piekarni Wałacha Kelmana i podtrzymuje decyzję o zamknięciu.
8 stycznia 1947 - Projekt odbudowy domu murowanego wg projektu T. Jasińskiego.
31 stycznia 1947 - Prośba o zatwierdzenie planów budowlanych na budowę domu.
11 czerwca 1947 - Zamiana planów przebudowy nieruchomości.
lata 40 XX wieku - plan budowy nieruchomości wg projektu Henryka Paprockiego
1 lipca 1947 - Plan przebudowy budynku głównego wg Jana Ogórkiewicza.
15 marca 1947 - Plan zamienny przebudowy budynku frontowego wg projketu Jasińskiego.
Architekt
Karol Bekker, Tadeusz Witkowski, T. Jasiński, Jan Ogórkiewicz, Henryk Paprocki.
Historia
Posesja została wydzielona z pierwotnie większej działki należącej do Franciszka Ksawerego Wędrowksiego położonej przy ul. Żmigród, opisanej w księdze hipotecznej nr 664. Od niego działkę o powierchni 6500 łokci zakupił w 1879 Eliasz Goldbraich. Zapewne zaraz po nabyciu parceli nowy właściciel wzniósł na niej dom mieszkalny i murowaną kuźnię z szaletami. Całość była ogrodzona drewnianymi płotami. Zabudowania ubezpieczono w marcu 1881 roku na sumę 5850 rubli. W aktach ubezpieczeniowych dom mieszkalny opisany został jako "nowo wybudowany, murowany, od frontu dwukondygnacyjny, od tyłu trzykondygnacyjny pokryty blachą, z mieszkalnymi i niemieszkalnymi piwnicami". W planie sytuacyjnym z 1881 roku i z 1882 roku widnieje okazały budynek frontowy usytuowany w linii zabudowy ulicy sięgający do pn. granicy parceli. Dom zajmuje połowę szerokości działki, na której w środkowej części podwórza znajduje się drugi murowany budynek, prawdopodobnie kuźnia oraz budynek drewniany przy południowej granicy działki.
Parcela w niedługim czasie zmieniła właścicieli. W 1882 roku zakupił ją Mateusz Wajman i przedał ją w 1884 Józefowi Hanckiemu, który z kolei odsprzedał ją w 1886 roku Aleksandrowi Lerkamowi. Wówczas dla posesji została założona odrębna księga wieczysta i od tej pory nieruchomość pozostała dłużej w rękach jednej rodziny.
Zaraz ponabyciu jej przez A. Lerkama zrealizowano szereg inwestycji budowlanych. Już w końcu 1887 roku wpłynął wnosek o zmianę ubezpieczenia znajdujących się na parceli zabudowań. Wówczas kamienica została rozbudowna i zajmowała całą szerokość parceli. Pojawiła się murowana, parterowa oficyna mieszkalna i drewniany budynek gospodarczy. Wymieniono tu także drewniane ogrodzenia odstrony tylenj i prawej, na podwórzu oraz przed domem. W latach 40. XX wieku kamienica została gruntownie przebudowana i wówczas uzyskała obecny wygląd o zdecydowanych podziałach wertykalnych.
Właściciele
przed 1879 - Franciszek Ksawery Wędrowski
1879 - Eliasz Goldbraich
1882 - Mateusz Wajman
1884 - Józef Hancki
1886 - Aleksander Lerkam
lata 30 XX wieku- sukcesorzy Icka Tenenbauma
Mieszkańcy nieruchomości wg zawodu w 1940 roku
Pracownicy umysłowi 6 (na parterze), 9 (na piętrze), 1 (w budynku frontowym), 14 (w oficynie).
Robotnicy 11 (na parterze), 10 (na piętrze), 2 (na poddaszu), 5 (w suterenie), 23 (w oficynie).
Kupcy i przemysłowcy 3 (na piętrze), 2 (w budynku frontowym), 1 (w oficynie).
Rzemieślnicy 9 (na parterze), 20 (na piętrze), 3 (na poddaszu), 4 (w budynku frontowym), 28 (w oficynie).
Bez zawodu 19 (na piętrze), 18 (w budynku frontowym), 1 (w oficynie).
Lokatorzy według wyznania, płci i wieku w 1940 roku
Ogólna ilość mieszkańców
Chrześcijan 98
Żydów 90
Mężczyzn 59
Kobiet 73
Dzieci do lat 6 włącznie 13
Dzieci do lat 7-18 włącznie 43
Opis
Kamienica i oficyna murowane, kamienica na planie prostokąta, trzypiętrowa, pierwotnie podpiwniczona (obecnie piwnice zasypane). Na osi przyziemia brama przejazdowa, w której jest wejście do klatki schodowej. Układ pomieszczeń wielodzielny, dwutraktowy. Parter o przeznaczeniu handlowo-usługowym. Elewacja frontowa czterokondygnacyjna, dziewięcioosiowa. Elewacja tylna dwunastoosiowa, pozbawiona podziałów i detalu architektonicznego.
Literatura
Akta nieruchomości położonej w Lublinie przy ul. Zamojskiej 37, APL, sygn. 5949.
Bożena Stanek-Lebioda, Lublin. Kamienica ul. Zamojska 37. Rozpoznanie historyczne i postulaty konserwatorskie, Regionalny Ośrodek Badań i Dokmentacji Zabytków w Lublinie, Lublin 2004, WUOZ, sygn. 17635.
Księga adresowa Polski, 1929.