Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Wydawnictwo Biblioteka „Informatora” (1983–1988)

Wydawnictwo Biblioteka „Informatora” funkcjonowało w latach 1983–1988. Jego inicjatorem był Wojciech Guz, współpracownikami: Jan Magierski, Andrzej Gwóźdź, Grzegorz Biolik, Beata Grzesik, Jacek Grzemski i Wiesław Ruchlicki. Wydawnictwo korzystało z bazy poligraficznej „Informatora” wydawanego przez Region Środkowo-Wschodni NSZZ „Solidarność”. Nakładem Biblioteki „Informatora” ukazało się 17 tytułów.

 

Spis treści

[RozwińZwiń]

Powstanie wydawnictwa Biblioteka „Informatora”Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Wydawnictwo Biblioteka „Informatora” funkcjonowało w oparciu o bazę techniczną ukazującego się po wprowadzeniu stanu wojennego pisma „Informator. Region Środkowo-Wschodni «Solidarność»”. Kolportaż książek wydawnictwa odbywał się tymi samymi kanałami, co rozprowadzanie bezpłatnego „Informatora”. Konieczność pozyskania środków finansowych na wydawanie „Informatora” i „Miesięcznika. Opinie, Komentarze, Analizy” spowodowała, że dział techniczny zdecydował się powołać wydawnictwo. O wyborze tytułów książek decydowali Jan Magierski i Wojciech Guz1. Książki drukowały dwie drukarnie: lotna/mobilna Wojciecha Guza i stała na ulicy Nowogródzkiej 27. 

Publikacje wydawnictwa Biblioteka „Informatora”Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Książki ukazywały się też pod nazwą Wydawnictwo Niezależne BIN2.

Publikacje wydawnictwa dzielą się na trzy grupy: dokumenty, relacje oraz wspomnienia i pozycje użytkowe, takie jak śpiewniki czy poradniki. Zanim powołano wydawnictwo Biblioteka „Informatora” wydrukowano broszurę z rysunkami satyrycznymi Andrzeja Mleczki i Piotra Chomy, pt. Junta juje3. Żadna z bibliografii publikacji podziemnych w Polsce nie odnotowuje lubelskiego wydania tej książeczki.

Nakładem tej niezależnej oficyny ukazały się następujące tytuły:

Program NSZZ „Solidarność” uchwalony przez I Krajowy Zjazd Delegatów, 19834.
Mały Konspirator. Poradnik dla dorosłych i młodzieży, 19835.
Wezwania, przesłuchania i rewizje w świetle prawa, 19836.
Aniela Steinsbergowa, Widziane z ławy obrończej, 19847.
Marian Brandys, Z dwóch stron drzwi. Twardy człowiek, 19848.
Franciszek Witkowski, Wspomnienia 1939–1942, 19849.
Tadeusz Mazowiecki, Kazimierz Dziewanowski, Jan Strzelecki, Jacek Ambroziak, Stanisław Opiela SJ, ks. Józef Tischner, Prawda i wspólnota drogą do wyzwolenia narodu, 198510.
Mieczysław Szerer, Memoriał w sprawie odpowiedzialności za łamanie praworządności w sądownictwie wojskowym, wstęp Aniela Steinsbergowa, 198511.
Józef Mackiewicz, Zbrodnia w dolinie rzeki Drawy, 198612.
Jacek Żakowski, Anatomia smaku, czyli o losach „Tygodnika Powszechnego” 1953–1956, 198613.
Sprawozdanie cenzora WL, 198614.
Maria Byrska, Ucieczka z zesłania, 198715.
Ojczyzno ma. Zbiór pieśni patriotycznych, 198716.
Ryszard Kukliński, Uczestniczyłem w przygotowaniu wprowadzenia stanu wojennego, 198717.
Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat, 1987, pod szyldem Wydawnictwo Niezależne BIN18.
Władysław Anders, Bez ostatniego rozdziału, cz. I i II, 198819.
Wojciech Wasiutyński, Źródła niepodległości, 1988 (wspólnie z Biblioteką „Polityki Polskiej”), pod szyldem Wydawnictwo Niezależne BIN.

Tytułem Wezwania, przesłuchania i rewizje w świetle prawa opatrzono opracowany przez lubelskich prawników poradnik, dostosowany do realiów stanu wojennego. Ukazało się to w astronomicznym jak na wydawnictwa podziemne nakładzie 4500 egzemplarzy. Publikacja Sprawozdanie cenzora WL zawierała informacje z „przecieku” dokumentów Głównego Urzędu Kontroli Publikacji i Widowisk zawierających sprawozdania z działalności cenzury za okres od stycznia 1983 do lutego 1984 roku, przeznaczone dla elity władzy PRL. Cały nakład wspomnień Władysława Andersa rozszedł się w przeciągu kilku dni.

Książki wydawnictwa Biblioteka „Informatora” wychodziły w stosunkowo wysokim nakładzie 2000 egzemplarzy i miały ceny o 20–40 proc. niższe od obowiązujących w danym okresie w kraju20. Poza wydawaniem własnych książek drukowano dla innych podziemnych redakcji o zasięgu regionalnym, środowiskowym i zakładowym. Praca w „podziemnej drukarni” była pierwszym doświadczeniem dla tych osób, które później podjęły działalność wydawniczą na własną rękę.
 
 

Opracował Łukasz Kijek

 

PrzypisyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1 Ewa Kuszyk-Peciak, Niezależny ruch wydawniczy w Lublinie w latach 1983–1989. Wybrane wydawnictwa książkowe, Lublin 2003, s. 23 [praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Janusza Wrony w Zakładzie Historii Najnowszej UMCS].

2 Biblioteka Informatora (Wydawnictwo Niezależne „BIN”), [w:] „Biuletryn Solidarności. Region Środkowo-Wschodni”, 2 sierpnia 1989, nr 12, s. 3.  

3 Ewa Kuszyk-Peciak, Niezależny ruch wydawniczy w Lublinie w latach 1983–1989. Wybrane wydawnictwa książkowe, Lublin 2003, s. 88.

4 Sitodruk, cena 60 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=74&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#10613, [dostęp: 15.09.2016].

5 Sitodruk, przedruk za warszawskim Wydawnictwem CDN, cena 80 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=7&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#11845, [dostęp: 15.09.2016].

6 Sitodruk, cena 60 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=112&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#6976, [dostęp: 15.09.2016].

7 Sitodruk, przedruk za Biblioteką „Kultury” 1977, t. 23, cena: 160 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=102&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS, [dostęp: 15.09.2016].

8 Druk na powielaczu białkowym; przedruk za wydawnictwem Nowa, cena 140 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=9&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#8052, [dostęp: 15.09.2016].

9 Sitodruk, cena 50 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=114&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#7194, [dostęp: 15.09.2016].

10 Druk offsetowy, cena 150 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=88&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#8124, [dostęp: 15.09.2016].

11 Druk na powielaczu białkowym, cena 220, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=104&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#6473, [dostęp: 15.09.2016].

12 Sitodruk, przedruk za londyńskim wydawnictwem Kontra (1984), cena 100 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=59&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#8818, [dostęp: 15.09.2016].

13 Druk offsetowy, wydawno przy finansowym wsparciu Funduszu Inicjatyw Społecznych, cena 150 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=121&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#7519, [dostęp: 15.09.2016].

14 Sitodruk, cena 200 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=101&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#6210, [dostęp: 15.09.2016].

15 Sitodruk, przedruk z paryskiego wydania Editions Spotkania, cena 360 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=13&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#9958, [dostęp: 15.09.2016].

16 Druk offsetowy, cena 750 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=78&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#8279, [dostęp: 15.09.2016].

17 Sitodruk, przedruk z paryskiej „Kultury” 1987, nr 4, cena 140 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=50&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#9798, [dostęp: 15.09.2016].

18 Druk offsetowy, przedruk za londyńskim domem wydawniczym Gryf, cena 2100 zł, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=2&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#4844, [dostęp: 15.09.2016].

19 Druk offsetowy, przedruk za publikacją Instytutu Romana Dmowskiego w Londynie (1977), cena 450, http://www.sowiniec.com.pl/php/5_p_solidarna.php?ID3=23&s=111&li=1&sort=AUT,TYT,PTYT,ODP,OPS#6966, [dostęp: 15.09.2016].

20 Biblioteka Informatora (Wydawnictwo Niezależne „BIN”), [w:] „Biuletryn Solidarności. Region Środkowo-Wschodni”, 2 sierpnia 1989, nr 12, s. 3.