Wiesław Kaczkowski (ur. 1950)

Dzieciństwo i edukacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Wiesław Kaczkowski urodził się w Tomaszowie Lubelskim w 1950 roku.
„Jeszcze w kulcie Stalina, a już nie za [jego] życia zacząłem szkołę podstawową w [19]57 roku, na wsi, na dalekich kresach tomaszowskich, w Podlodowie. Pierwsze trzy lata szkoły podstawowej to był chyba ten Podlodów. Podlodów, niedaleko Łaszczowa. [...] Później skończyłem podstawową szkołę w Tomaszowie i liceum tomaszowskie. Matura w [19]69, z rocznym opóźnieniem, bo nigdy mi się nie spieszyło. Jakoś tak się zasiadywałem, nie lubiłem odchodzić z miejsca, w którym było mi dobrze”¹ – opowiada.
W 1969 roku został studentem polonistyki na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Studiował na roku między innymi z: Janem Twardowskim, Stefanem Aleksandrowiczem, Adamem Kulikiem (dziennikarz Telewizji Lubelskiej), Markiem Kusibą (poetą, felietonistą i tłumaczem), Tadeuszem Sawicem (w latach 80. kierownikiem Wydziału Kultury Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej).
Wiesław Kaczkowski: „Moje całe życie związane jest z jakąś teatralną sytuacją”².

DebiutBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Wiesław Kaczkowski debiutował jako aktor w Tomaszowie Lubelskim w 1968 roku. Był wtedy licealistą. W przedstawieniu z okazji 50-lecia szkoły grał Tadeusza Kościuszkę.
Wiesław Kaczkowski: „Nie wiem, dlaczego polonistka mnie zaangażowała do tej roli, może dlatego, że nigdy nie miałem problemów z dykcją, jakoś sobie radziłem. I może dlatego, że już od liceum prowadziłem żywot człowieka dosyć niezależnego, który się nie przejmował jakimiś regulaminami, wskazówkami nauczycieli, czy rodziców”³.
Działalnością kulturalną interesował się dalej na studiach. Był stałym widzem Kina Studyjnego w Akademickim Centrum Kultury UMCS „Chatka Żaka”. Oglądał przedstawienia prezentowane w ramach Studenckiej Wiosny Teatralnej w Lublinie, a także spektakle Teatru Gong 2.
Wiesław Kaczkowski: „Uważaliśmy, że to jest teatr, który chce oczarować rozmachem na scenie. [...] A my jako poloniści nie widzieliśmy tego, co jest jądrem teatru, czyli słowa: «dlaczego nie spróbować? Może się uda. Zróbmy teatr!»”⁴. Pomysł zrodził się w 1971 roku.

Współzałożyciel Grupy ProvisoriumBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W 1972 roku Wiesław Kaczkowski razem ze Stefanem Aleksandrowiczem i Janem Twardowskim założył Grupę Provisorium. Początkowo teatr funkcjonował pod taką właśnie nazwą. Powstanie nazwy było dosyć przypadkowe.  
– E, tam, toż to provisorium, cóż wy tam potraficie? – podśmiewał się z kolegów polonistyki, Jurek Greszta, przyglądając się pierwszym próbom kolegów.
– Dziękujemy, wspaniała nazwa, od dzisiaj jesteśmy Grupą Provisorium – odparli zgodnie we trzech: Wiesław Kaczkowski, Stefan Aleksandrowicz i Jan Twardowski: – Jureczku, jesteś ojcem chrzestnym teatru. Na wszystkie spektakle do końca życia masz wstęp wolny.
Pierwsze próby miały miejsce w klubach wydziałowych i domach studenta UMCS.

Działalność teatralnaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Wiesław Kaczkowski grał jedną z dwóch głównych postaci w pierwszym przedstawieniu Grupy Provisorium. Grupa zadebiutowała 1 marca 1972 roku podczas Jarmarku Kulturalnego w Lublinie spektaklem Czekanie na podstawie Czekając na Godota Samuela Becketta. Wiesław Kaczkowski uczestniczył w kolejnych przedstawieniach teatru: Najważniejsze części człowieka – głowa, zęby…; Provisorium show; Dopóki ziemia kręci się; Nowy Don Kichot, komedia (1975).
Był jednym z inicjatorów wyjazdów Grupy na obozy teatralne na Roztocze, a także działań „na poboczu zasadniczej drogi twórczej teatru” – Herodów (próby rekonstrukcji starego obrzędu, widowisko uliczne w noc sylwestrową 1972/73)⁵.
Wiesław Kaczkowski: „Zaczęliśmy się zastanawiać, co zrobić, żeby zyskać trochę grosza i coś sobie kupić: jakieś reflektory, rampę. Wymyśliliśmy, że będziemy kolędować. Zrobiliśmy Herody według Kolbergera. Wyszliśmy na ulice. Byliśmy żywym teatrem. Ja jako anioł chodziłem z kapeluszem i zbierałem datki. Kupiliśmy reflektory i rampę. Ta rampa potem z nami jeździła i po Polsce, i do Włoch”⁶.
Ostatnim spektaklem Teatru Provisorium z udziałem Wiesława Kaczkowskiego było przedstawienie W połowie drogi na motywach Ferdydurke Witolda Gombrowicza. Spektakl miał premierę w 1976 roku.
Krzysztof Hariasz: „Pewnego dnia Janusz [Opryński] przyszedł i mówi: „Tu mam adaptację powieści Gombrowicza, róbmy Ferdydurke”⁷.
Wiesław Kaczkowski: „W połowie drogi było kontynuacją tego, co robiliśmy wcześniej. Ferdydurke Gombrowicza, pamiętam, przyniósł Stefan Aleksandrowicz, który był poza teatrem już, ale ciągle emocjonalnie był razem z nami. Przywiózł nam Ferdydurke w takiej sztywnej, zielonej oprawie, mocno podniszczoną i mówi: «Proszę, to jest Ferdydurke i macie to robić». I on już ołówkiem pozaznaczał fragmenty, które według niego należałoby wziąć do scenariusza i potem siedliśmy z Januszem i jeszcze raz to przejrzeliśmy i zrobiliśmy wspólnie scenariusz. To ciągle ten sam teatr, tylko kolejne przedstawienie, nowi ludzie”⁸.
Krzysztof Hariasz: „Oni jak gdyby zostali współreżyserami: Janusz i Wiesiek Kaczkowski. Jak gdyby cały zespół zaczął pracować nad tym spektaklem. To był zespołowy spektakl. Polegało to trochę na tym, że myśmy improwizowali i proponowali różne rozwiązania ruchowe czy sceniczne, a Kaczkowski z Opryńskim mówili: «Okej, to dobrze. To spróbujemy, to rozwińmy»”⁹.
Po premierze W połowie drogi jeszcze przez trzy kolejne lata Wiesław Kaczkowski był związany z grupą. Prezentował z Provisorium przedstawienia teatru zarówno na festiwalach krajowych, jak i zagranicznych, między innymi we Włoszech w L’Aquilli. W 1979 roku razem z częścią grupy uczestniczył w audiencji u Jana Pawła II.
Wiesław Kaczkowski brał udział w przygotowywaniu i drukowaniu folderów wydawanych przy okazji festiwalu Konfrontacje Młodego Teatru w Lublinie.  
W stanie wojennym był współtwórcą kolejnego pokazu Herodów.
Wiesław Kaczkowski: „Chodziło o to, żeby zebrać jak najwięcej pieniędzy na procesy polityczne, żeby opłacić adwokatów. Oczywiście konspiracja pełna. Był to spektakl z odpowiednimi tekstami. Ja jako anioł po raz drugi. Wacław Biały był w mundurze ZOMO-wca. Przez dwa sezony chodziliśmy z Herodami, graliśmy po domach i kościołach. Graliśmy tylko w okresie karnawału, kilkadziesiąt razy”¹⁰.

Kariera zawodowaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Pierwszą pracę Wiesław Kaczkowski podjął w Przedsiębiorstwie Upowszechniania Prasy i Książki RSW Prasa–Książka–Ruch. W latach 80. aktywnie uczestniczył w podziemnym ruchu drukarskim. Od 1976 roku związany z Wojewódzkim Ośrodkiem Kultury w Lublinie. Pracuje w oficynie drukarskiej Wojewódzkiego Ośrodka Kultury.

 

Opracowała Agnieszka Góra
Redakcja: Monika Śliwińska

 

PrzypisyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

¹ Rozmowa z Wiesławem Kaczkowskim zarejestrowana w ramach programu „Historia Mówiona” Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”, Lublin 13.03.2012.
² Rozmowa z Wiesławem Kaczkowskim zarejestrowana przez Agnieszkę Górę w 2011 roku.
³ Rozmowa z Wiesławem Kaczkowskim zarejestrowana w ramach programu „Historia Mówiona” Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”, Lublin 13.03.2012.
⁴ Rozmowa z Wiesławem Kaczkowskim zarejestrowana przez Agnieszkę Górę w 2011 roku.
⁵ Za: J.P. Szamryk, Teatr Provisorium 1975–1995. Zarys monograficzny, Warszawa 2002, [praca magisterska].
⁶ Rozmowa z Wiesławem Kaczkowskim zarejestrowana przez Agnieszkę Górę w 2011 roku.
⁷ Rozmowa z Krzysztofem Hariaszem zarejestrowana w ramach programu „Historia Mówiona” Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”, Lublin 30.05.2011.
⁸ Rozmowa z Wiesławem Kaczkowskim zarejestrowana przez Agnieszkę Górę w 2011 roku.
⁹ Rozmowa z Krzysztofem Hariaszem zarejestrowana w ramach programu „Historia Mówiona” Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”, Lublin 30.05.2011.
¹⁰ Rozmowa z Wiesławem Kaczkowskim zarejestrowana przez Agnieszkę Górę w 2011 roku.