Stolarska 4 w Lublinie
Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Stolarskiej 4.
Spis treści
[Zwiń]Lokalizacja
Numer hipoteczny: Łąki Tatary Nr 2, KW 140
Numer obecny: Stolarska 4
Funkcje
Dawny młyn motorowy. W 1940 roku istniał warsztat mechaniczny, zakład kamieniarski.
Kalendarium
1913 – działka należy do Henocha Eibuszyca
19 czerwca 1918 – nieruchomość kupują Wajnbergowie
1922 – działkę kupuje Jojne Wajnberg
październik 1922 – rozpoczęcie prac budowlanych
1926 – zakończenie prac budowlanych
20 marca 1933 – oględziny Inspekcji Budownictwa
4 kwietnia 1933 – nakaz przeprowadzenia robót budowlanych
1936 – działka należy do Abrama i Szmula Wajnbergów, w budynku w przedłużeniu młyna mieści się warsztat Fabryki Maszyn i Kamieni Młyńskich Grzegorza Kulika
15 kwietnia 1937 – sporządzenie Ankiety nieruchomości na potrzeby Inspekcji Budownictwa
18 lipca 1940 – sporządzenie Karty realności na potrzeby Inspekcji Budownictwa
16 lipca 1941 – prośba lokatora o komisyjne stwierdzenie złego stanu zachowania mieszkania nr 5 i przydział nowego mieszkania
po 1945 – działka należy do Jana i Antoniego Morawskich, w dawnym młynie funkcjonuje warsztat Borkowskiego i Rysaka
1946 – poddzierżawca Antoni Maranda buduje drewniany warsztat kotlarsko-mechaniczny reperacji kotłów parowych
1994 – ekspertyza stanu budynku
2003 – właściciele nieruchomości Andrzej i Marta Mazurkiewiczowie otrzymali zgodę na rozbiórkę budynku w zachodniej części działki
Historia
Wystawienie młyna motorowego na działce miało miejsce prawdopodobnie około 1913 roku. Z tego czasu pochodzi plan sytuacyjny, na którym wskazano działkę Stolarska 4 jako sąsiadującą ze Stolarską 6 należącą do Henocha Eibuszyca.
19 czerwca 1918 roku w Sądzie okręgowym stawili się Abram Abuś i Rajzla z Goldmanów Lewinsztejn oraz Abram Jojne i Chawa z Goldbergów Wajnberg. Lewinsztejnowie złożyli oświadczenia o posiadanych nieruchomościach. Oświadczyli, że 17 października 1912 Jan Burzyński, Franciszek Burzyński i Anna Bergier sprzedali im plac o powierzchni 3922 łokci kwadratowych, a 26 listopada i 19 grudnia nabyli drugi plac o powierzchni 762 łokci kwadratowych od Marii Feliksy Anieli Wiercieńskiej, Ludwiki Genowefy Piechowskiej i Konstancji Reginy Dobieckiej. Lewinsztejnowie sprzedali posiadane nieruchomości Abramowi Jojnie i Chawie Wajnbergom.
W 1922 roku działkę razem z młynem kupił Jojne Wajnberg. Wajnberg zwrócił się z prośbą o pozwolenie o nadbudowanie piętra nad młynem (nadbudowa nie została zrealizowana), budowę domu mieszkalnego (od zachodu), motorowni (od północy), magazynów zbożowych i ustępów, które to prace ukończono w 1926 roku.
W roku 1933 Inspekcja Budownictwa nakazała Wajnbergowi przeprowadzenie prac remontowych, przede wszystkim naprawy pokrycia dachowego nad mieszkaniem Josefa Erlichmana.
W 1936 roku działka należała do Abrama i Szmula Wajnbergów, w budynku na przedłużeniu młyna mieścił się warsztat Fabryki Maszyn i Kamieni Młyńskich Grzegorza Kulika. „Kamieniarnia” Grzegorza Kulika funkcjonowała tu jeszcze w 1948 roku (biuro i skład znajdowały się w sąsiedniej kamienicy przy Zamojskiej 22). Grzegorz Kulik posiadał wówczas kilka nieruchomości: budynek fabryczny przy ulicy Wesołej 4, magazyny przy Przemysłowej 12 i „kamieniarnię” przy Stolarskiej 4.
Po II wojnie światowej właścicielami działki zostali Jan i Antoni Morawscy. W dawnym młynie mieścił się wówczas warsztat mechaniczny Borkowskiego i Rysaka, w składzie zboża dalej funkcjonowała „kamieniarnia”. W 1946 roku na tyłach dawnej motorowni poddzierżawca Antoni Maranda wybudował drewniany warsztat kotlarsko-mechaniczny reperacji kotłów parowych. Inwestycja została zaslarżona przez kolejną właścicielkę nieruchomości Jaracińską i Inspekcja Budowlana nie wyraziła zgody na legalizację warsztatu.
W 1994 roku sporządzono ekspertyzę, w wyniku której stwierdzono bardzo zły stan techniczny budynku.
Ekspertyza techniczna z 1994 roku opisuje budynek w stanie „katastrofy technicznej”. Jak czytamy: „W części frontowej od ulicy Stolarskiej jest już niezamieszkały, natomiast w części od podwórka zamieszkałe są cztery mieszkania – jedno w części parterowej po dawnej stajni. Stan tych pomieszczeń absolutnie nie nadaje się do zamieszkania”. Budynek osiadł wówczas około 50 cm w stosunku do stanu pierwotnego i odchylił się w kierunku podwórka. Cegła była zlasowana, mury niespójne, zewnętrzne i wewnętrzne tynki zniszczone, belki stropowe i podłogi zniszczone wilgocią. „Agresywna woda opadowa i ścieki z kanalizacji doprowadziły do destrukcji mury fundamentowe prócz ubytków wgłębnych można je rozbierać ręką, zaprawa jest częściowo wymyta i utraciła własności wiążące, fundamenty nie mają żadnych izolacji poziomych i pionowych, są całkowicie nasycone wodą zawieszoną w poziomie ich posadowienia”. „Dalsze użytkowanie jest ryzykowne, katastrofa budynku może nastąpić w każdym momencie”.
Zalecono: wykwaterowanie lokatorów z „czterech pomieszczeń stanowiących namiastkę mieszkań”, rozbiórkę budynku, likwidację materiałów rozbiórkowych poprzez „spalanie i wywiezienie na wysypisko śmieci” ponieważ „usiłowanie wykorzystania materiału rozbiórkowego łączy się z ryzykiem zawleczenia agresywnego grzyba, pleśni i mikroustrojów w nowe miejsce”. Dokumentacja opatrzona została notatką z 4 czerwca 2003 roku o treści „Podtrzymuje się powyższe zalecenia”.
W 2003 roku właściciele nieruchomości Andrzej i Marta Mazurkiewiczowie otrzymali zgodę na rozbiórkę budynku w zachodniej części działki.
Mieszkańcy
Właściciel
1937
Właściciel nieruchomości: Abram i Szmul Weinberg, ojciec Mordko, zam. Stolarska 4.
Mieszkańcy nieruchomości wg zawodu w 1940 roku
Kupcy i przemysłowcy 2 (na parterze)
Rzemieślnicy 2 (na parterze), 1 (na piętrze), 1 (w oficynie)
Bez zawodu 1 (na piętrze)
Lokatorzy według wyznania, płci i wieku w 1940 roku
Ogólna ilość mieszkańców 26
Chrześcijan 3
Żydów 23
Mężczyzn 5
Kobiet 12
Dzieci do lat 6 włącznie 5
Dzieci do lat 7-18 włącznie 4
Opis
Parterowy budynek, niepodpiwniczony, kryty dachem dwuspadowym. Elewacja frontowa jednokondygnacyjna, dziewięcioosiowa. Na siódmej osi okno zamienione na otwór drzwiowy. Elewacja wschodnia gładka, z otworem drzwiowym przesuniętym w lewo względem osi. Elewacja zachodnia ślepa. Elewacja tylna z sześcioma otworami okiennymi.
Od tyłu do budynku przylega dawna motorownia – jednownętrzowa, nieco niższa, przykryta przedłużeniem połaci dachu budynku głównego.
Pomiędzy budynkiem głównym a ślepą ścianą zespołu Zamojska 24 wybudowano oficynę z przeznaczeniem na kantor i stróżówkę.
Wnętrze
Dwuprzestrzenne (pierwotnie trójdzielny magazyn zbożowy).
Otoczenie
Od zachodu budynek dostawiony jest do ślepek tylnej ściany podkowy skrzydeł nieruchomości przy Zamojskiej 24. Do tej samej ściany przylegają również piętrowy i parterowy bydynek gospodarczy. Oprócz nich na działce, przy budynku głównym, znajdują się jeszcze dwie przybudówki.
Literatura
A. Polański, R. Drygałło, A. Witkiewicz, Ekspertyza techniczna o stanie budynku mieszkalnego w Lublinie przy ulicy Stolarskiej 4 – budynek mieszkalny, Lublin 1994, mps WUOZ, syg. 16348.
Jadwiga Teodorowicz-Czerepińska, Rozpoznanie historyczno-konserwatorskie kwartału zabudowy zawartego pomiędzy ulicami Stolarska-Zamojska-Misjonarska-Farbiarska, Lublin 2005, mps WUOZ.
D. Szczuka, Zabytki techniki w architekturze przemysłu rolno-spożywczego Lubelszczyzny, cz. I, Przemysł zbożowy, praca wykonana pod kierunkiem dr hab. prof. Stanisława Januszewskiego, Wrocław – Lublin 2002, s. 40.
Akta nieruchomości położonej w Lublinie przy ul. Stolarskiej 4; Zespół: 35/22/0 Akta miasta Lublina » Seria: 10 INSPEKCJA BUDOWLANA MIASTA LUBLINA [1926-]1944-1950[1951] » Jednostka: 5171; APL.
- Fabryka maszyn i kamieni młyńskich ul. Stolarska 4
- Plan zakładu Kotlarsko-Mechanicznego i Reperacja Kotłów Parowych w Lublinie, ul. Stolarska 4, wł. Maranda Antoni.
Domowa książka meldunkowa miasta Lublina ul. Stolarska nr 4 lok 1; 1a; 2-6; Zespół: 35/22/0 Akta miasta Lublina » Seria: 12 KSIĘGI MELDUNKOWE MIESZKAŃCÓW MIASTA LUBLINA [1873-]1930-1950[-1960] » Jednostka: 1990; APL.