Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Śpiew religijny na Lubelszczyźnie

Śpiew tradycyjny to jeden z najcenniejszych elementów archaicznej kultury tradycyjnej na Lubelszczyźnie, do dziś praktykowany i zachowany w tradycjach rodzinnych, przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Kiedy analizujemy rok obrzędowy bądź obrzędy rodzinne widzimy, że motywem przewodnim, nitką spajającą logiczną całość obrzędu czy uroczystości jest śpiew.

Śpiew nazywany archaicznym, w swoich najstarszych formach, polega przede wszystkim na posługiwaniu się specjalną techniką, tzw. otwartego głosu, zwanego również białym. Charakterystyczne brzmienie, nośność dźwięku, jego różnorodność barwowa i tembrowa zależy w równym stopniu od umiejętności śpiewającego, jego indywidualnego tembru głosu, jak i lokalnego stylu i manier wykonawczych.

To, co słyszymy dziś na różnego rodzaju przeglądach muzyki ludowej i festynach w niewielkim stopniu przypomina praktykę muzyczną, jaka dominowała na Lubelszczyźnie jeszcze w latach 50 – tych XX w.

Najistotniejsze cechy śpiewu tradycyjnego to jego funkcjonalność i znaczenie magiczne, szczególnie kiedy towarzyszył obrzędom. Oczywiście funkcja społeczna, „rozrywkowa” ma swoje odrębne, nie mniejsze znaczenie.

Lubelszczyzna charakteryzuje się głównie archaicznością pieśni obrzędowych, różnorodnością ballad i folkloru religijnego. Do oryginalnych przykładów folkloru pieśniowego należą śpiewane w okresie zimowym kolędy życzące, w tym. tzw. dunajowe (do dziś zachowane w miejscowości Łukowa), szczodraki (melorecytacje wykonywane przez dzieci chodzące po kolędzie, które otrzymywały w zamian za to tzw. szczodraki, czyli specjalnie na tę okazje wypieczone ciastka). Na czas Świąt Wielkanocnych także przypada kolędowanie, zwane wiosennym, podczas którego także wykonywano kolędy dla gospodarza, gospodyni i tzw. kolędy dla panny. Na wschodniej Lubelszczyźnie spotykamy także inne pieśni, wykonywane specjalnie na wiosnę, także w okresie wielkanocnym, w folklorze ukraińskim i białoruskim nazywane są one wiesniankami.

Pieśni żniwne i dożynkowe, śpiewane w okresie letnim, charakteryzują się przede wszystkim archaicznym brzemieniem i oryginalną, wąsko zakresową melodyką. Bardzo często spotkać można pieśni żniwne o melodii podobnej do obrzędowych pieśni weselnych.

Także obrzędy rodzinne były celebrowane poprzez śpiew. Największa grupa pieśni to oczywiście pieśni weselne: do wyjazdu do kościoła, do oczepin, do korowaja, także przyśpiewki weselne. Początkowi i końcowi życia ludzkiego towarzyszyły pieśni chrzcinne (bardzo stare, rzadko dziś spotykane w folklorze innych regionów) i pogrzebowe: wielozwrotkowe, śpiewane podczas czuwania przy zmarłym.

Pieśni o swobodniejszym charakterze i większej różnorodności melodycznej to pieśni pastrskie, żartobliwe, ballady miłosne i pieśni liryczne, kołysanki, pieśni – zabawianki dla dzieci.