Pralnia i łaźnia Łabęckich w Lublinie
Neorenesansowy dom Józefy i Wacława Łabęckich swoim stylem nawiązuje do poprzedniej willi sprzed 1914 roku. Pralnia rodziny Łabęckich wznowiła swoją działalność w 1919 roku.
Spis treści
[Zwiń]Lokalizacja
ul. Farbiarska 4
Funkcje
farbiarnia, pralnia chemiczna i zakład kąpielowy
Historia
Wspomniany plan sytuacyjny, dołączony do projektów rozbudowy, Łabęccy przedłożyli do zatwierdzenia w wydziale budowlanym. Projekt wykonał architekt Paprocki. Załączone projekty zakładały przeniesienie wielu funkcji do budynku frontowego, który uległ znacznej rozbudowie, uzyskując tym samym plan rozszerzonej litery H, w którym dawny dom mieszkalny został wtopiony w południową połowę, z ujednoliceniem elewacji.
Zakład nosił teraz rozbudowaną nazwę: Farbiarnia, Pralnia Chemiczna i Zakład Kąpielowy. Zakład kąpielowy zajmował północne skrzydło budynku frontowego; pralnia mieściła się w zwykłej przybudówce przy części mieszkalnej, natomiast farbiarnia i pralnia chemiczna w budynku na tyle działki. Przebudowie uległa też kotłownia wg projektu J. Kurasia.
Przez cały okres okupacji pralnia Łabęckich była czynna. Po wojnie przez jakiś czas pozostawała w rękach rodziny, następnie została upaństwowiona i działała jako Państwowe Przedsiębiorstwo Usług Pralniczych "Tęcza".
Kalendarium
Architekt
arch. Paprocki
Opis
Budynek frontowy, najstarszy z zespołu farbiarsko-pralniczego założony jest na obszernej literze H. Jednopiętrowy, kryty dachami czterospadowymi i dwuspadowymi, pobitymi blachą. Na osi fasady znajduje się wydatny ryzalit jednoosiowy, zwieńczony trójkątnym szczytem, z dużym prostokątnym oknem na pierwszym piętrze.
Elewacja frontowa i elewacje boczne rozczłonkowane gzymsem kordonowym, zwieńczone gzymsem profilowanym. Otwory na parterze mniejsze prostokątne, bez obramień, ramiaki sześciopolowe. Na pierwszym piętrze okna większe, w profilowanych opaskach, z odsądzonymi profilowanymi gzymsami nadokiennymi w nadprożu. Stolarka sześciopolowa z nadświetlem oraz trójpolowa ze ślemieniem. Otwór w ryzalicie w bogatszej opasce, ramiak wielakwaterowy. Szczyt ryzalitu obwiedziony światłocieniową, bogato profilowaną simą, na osi okulus.
Tylna elewacja nieopracowana. Efekt fasady podnosi piękna żeliwna krata zamykająca pas zieleni od ulicy na szerokość rozstawu skrzydeł bocznych.
Wewnątrz, w części frontowej, układ dwutraktowy przebudowywany, w bocznych skrzydłach układ nieregularny. Klatka schodowa reprezentacyjna.
Najstarszy budynek pralni i farbiarni wzdłuż wschodniej granicy działki murowany, parterowy, na przyziemiu, kryty dachem jednospadowym. Elewacje gładkie, otwory duże nowsze. Wnętrze jednotraktowe, brak detalu do odnotowania.
Stan zachowania
1995 rok
Budynek frontowy w stanie według projektu z 1920 roku. Brak balkonów po bokach ryzalitu środkowego fasady zubożył neorenesansowy styl architektury, nawiązującej prawdopodobnie do uprzedniego domu Łabęckich o charakterze willi sprzed 1914 roku. Budowla reprezentuje dobry poziom bez żadnych znamion architektury przemysłowej, także we wnętrzu budynku (detal, klatka schodowa, stolarszczyzna). Zachowany na tyłach działki parterowy budynek pralni nie posiada żadnych cech zabytkowych i jest w złym stanie technicznym. Filtry i klarownie zastąpiono już w okresie międzywojennym innymi urządzeniami. Całość zakładu jest obecnie opuszczona i nieudostępniona, bardzo szybko popada w stan wielkiego zaniedbania.
Duże pęknięcia w tylnej elewacji budynku frontowego.
2008 rok
Stan obiektów bardzo zły. Brak dachu, brak okien – część z nich zamurowana. Brak ścian zewnętrznych w tylnej części budynku. Elewacja frontowa z wybitymi dziurami, ubytki tynku, liczne uszkodzenia. Budynek opuszczony.
Literatura
Czerepińska J., Łaźnia Łabęckich, ul. Farbiarska 4, [w:] Czerepińska J., Michalska G., Studziński J., Katalog architektury przemysłowej w Lublinie, t. I cz. II, s. 72, maszynopis opracowany na zlecenie Państwowej Służby Ochrony Zabytków, Lublin 1995.