Pałac Wrońskich (Hussarów) w Lublinie
Szesnastowieczny pałac – nazywany od nazwisk właścicieli pałacem Wrońskich lub Hussarów – mieści się przy ulicy Wyszyńskiego. Liczne przebudowy zatarły pierwotny układ wnętrz i cechy stylowe obiektu.
Spis treści
[Zwiń]Historia
Pałac został wybudowany w XVII wieku prawdopodobnie przez rodzinę Dłuskich. W ich rękach pozostawał do 1808 roku. Kolejnymi właścicielami zostali Wrońscy. Józef Wroński pozostawił majątek córce Mariannie i jej mężowi Józefowi Bętkowskiemu. W rodzinie Bętkowskich pałac nie pozostawał długo. Bonawentura, syn Józefa i Marianny z Wrońskich, sprzedał go Franciszkowi Hussarowi. W 1870 roku Franciszek zmarł, a majątkiem zarządzała wdowa po nim, Zuzanna z Szymańskich. Po jej śmierci w 1897 roku pałac nabyła rodzina Kostków, a od niej – Wacław Paprocki. W wyniku działów rodzinnych ustanowiono cząstkową własność budynku dla trzech córek Wacława – Henryki Szwendrowskiej, Izabelli Malec i Antoniny Błaszczyńskiej.
Po 1990 roku dawny pałac w całości stał się własnością Włodzimierza Szwendrowskiego.
Obecnie budynek przeznaczony jest na cele mieszkaniowe; funkcjonuje jako kamienica.
Lokalizacja
ul. Wyszyńskiego 3
Architekt
Nieznany
Bryła
Budowla w kształcie prostopadłościanu, nakryta dachem trójpołaciowym. Posiada trzy kondygnacje z użytkowym poddaszem. Widoczne zamurowane arkady na elewacji wschodniej. Do pierwotnego korpusu dołączony aneks od północy.
Materiał i konstrukcja
Dawny pałac murowany z cegły ceramicznej pełnej i kamienia wapiennego na zaprawie wapiennej. Okna i drzwi drewniane. Posiada dach z blachy ocynkowanej. Wewnątrz w dolnych kondygnacjach sklepienia kolebkowe z lunetami, rzadziej krzyżowe. Stropy pierwszej kondygnacji płaskie i ogniotrwałe. Na pozostałych kondygnacjach stropy drewniane.
Elewacje
Elewacja wschodnia traktowana jako frontowa. Jako jedyna posiada artykulację architektoniczną. Podział pionowy dokonany za pomocą lizen i pilastrów. Podział poziomy dzieli poszczególne kondygnacje za pomocą gzymsów. Trzecia kondygnacja posiada ozdobny gzyms i attykę. Poddasze użytkowe bez podziałów architektonicznych. Dawniej dach mansardowy. Pozostałe elewacje nie posiadają podziałów pionowych i poziomych; oszkarpowane, często niesymetryczne.
Liczne przebudowy i przekształcenia zatarły cechy stylowe obiektu i pozbawiły go arkad na elewacji frontowej, zamurowanych i przerobionych na cele mieszkalne.
Wnętrze
Wyposażenie wnętrz niezachowane. Zatarty pierwotny układ przestrzenny wnętrz pałacowych.
Literatura
Chomicki J., Pałac, obecnie kamienica, Lublin, ul. Wyszyńskiego 3, archiwum WUOZ, sygn. 4082, Lublin 2000.
