„Ognisko Nauczycielskie” (1929–1939)
W latach 1929–1939 ukazywał się w Lublinie miesięcznik „Ognisko Nauczycielskie”. Był on poświęcony teorii i praktyce życia szkolnego, oświacie pozaszkolnej, zagadnieniom samokształcenia i regionalizmu oraz sprawom organizacyjno-społecznym.
Spis treści
[Zwiń]Twórcy „Ogniska Nauczycielskiego”
Redaktorami i współpracownikami „Ogniska” w różnych latach były osoby związane z Czechowiczem. Można tu wymienić z nauczycieli – Feliksa Popławskiego, Antoniego Madeja i Henryka Zwolakiewicza. Kierownikiem artystycznym „Ogniska” był na początku Henryk Zwolakiewicz następnie Juliusz Kurzątkowski.
Pismo pełniło bardzo ważną rolę środowiskową, a sam Józef Czechowicz opublikował w „Ognisku” kilka artykułów nawiązujących do problematyki regionalistycznej. Były to m.in.: Młynkowskie przyśpiewania (1932), Lubelskie anegdoty (1932), Przysłowia dot. miejscowości na Lubelszczyźnie (1930), Słówko o lubelskich siestrzanach (1930), oraz Nauczyciel na polu literatury i sztuki (1934).
Okładki „Ogniska Nauczycielskiego”
Należy podkreślić unikalną formę okładek „Ogniska”.
Henryk Zwolakiewicz:
[Były one] wykonywane w technice drzeworytniczej i bezpośrednio odbijane z oryginalnych klocków. Przedstawiały jakąś wybraną treść regionalnego zabytku, w powiązaniu z napisem, ewentualnie kompozycje figuralne lub ornamentalne. Okładki z motywami krajoznawczymi uzupełnione były krótkim opisem tekstowym. Komponowane były niejednokrotnie przez znanych artystów, jak np. Jana Wydrę, Lecha Kłopotowskiego, Miklaszewskiego, Pieniążka, Kurzątkowskiego i innych. Z czasem kosztowne drzeworyty zastępowano układami z elementów drukarskich, w końcu poprzestawano na okładkach kliszowych1.
Wybrane okładki czasopisma „Ognisko Nauczycielskie”
Opracował Tomasz Pietrasiewicz
Na łamach „Ogniska Nauczycielskiego”
„Ognisko Nauczycielskie” ukazywało się w latach 1929–1939 jako pismo związkowe wydawnictwa Komisji Zarządu Głównego Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych w Lublinie. Nawiązywało do tradycji ukazującego się w latach 1920–1922 czasopisma o tym samym tytule. Pismo było poświęcone wszystkim zagadnieniom, które miały bezpośredni związek z pracą zawodową i oświatową nauczycieli. Przedstawiano w nim prace metodyczno-pedagogiczne poparte praktyką szkolną oraz przegląd aktualnych kierunków wychowawczych i dydaktycznych. Miesięcznik zawierał też informacje o głównych zadaniach prowadzonej szeroko akcji oświaty pozaszkolnej. Znalazły się w nim omówienia zagadnień związanych z kształceniem i dokształcaniem nauczycieli od strony praktycznej i teoretycznej, ustalenia wspólnych kierunków pracy regionalnej i określenia w nim roli nauczycieli regionu lubelskiego, omówienia i analiza obowiązującego ustawodawstwa szkolnego, a także organizacji społecznych, samorządu i charakterze pracy społecznej nauczyciela. Nie brakowało statystyk, informacji administracyjnych i organizacyjnych w nowym systemie pracy nauczycieli (np. informacje o zjazdach oddziałów regionalnych ZNP Województwa Lubelskiego), a także spraw bieżących (m.in. płacowych). W rubryce „Światła i cienie” zamieszczano obrazy twardej doli nauczycielskiej.
W czasopiśmie publikowali swoje artykuły m.in.: St. Madejowa, L. Pawłowski, Z. Szczawińska, Edmund Schechtel, Czesław Wydech, Feliks Popławski, Julian Sabat, Władysław Pietrykiewicz, Ewa Kościukiewicz, Antoni Kozłowski.
Opis bibliograficzny czasopisma
Tytuł: „Ognisko Nauczycielskie” miesięcznik poświęcony teorji i praktyce życia szkolnego, oświacie pozaszkolnej, zagadnieniom samokształcenia i regjonalizmu, oraz sprawom organizacyjno-społecznym. Komisja Zarządu Głównego Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych w Lublinie
Miejsce wydania: Lublin, Wydawnictwo Komisji Zarządu Głównego Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, Drukarnia Banku Ludowego
Format: 24 cm
Częstotliwość: miesięcznik; ukazywał się od września do czerwca (z wyjątkiem lipca i sierpnia)
Numeracja: R. 1, nr 1 (styczeń 1929)–R. 11, nr 10 (106), czerwiec 1939
Od R. 3, nr 1 (21) 1931 dodatkowa numeracja ciągła zeszytów
Redaktorzy:
od R. 2, 1930, redaktor odpowiedzialny: Czesław Wydech
od R. 2, nr 9, 1930, redaktor: Franciszek Rusin, redaktor odpowiedzialny: Czesław Wydech
od R. 4, nr 7, 1932, redaktor: A. Madej, redaktor odpowiedzialny: L. Pawłowski
od R. 8, nr 3, 1935, redaktor: Władysław Petrykiewicz, redaktor odpowiedzialny: L. Pawłowski
od R. 9, 1936, redaktor odpowiedzialny: Władysław Petrykiewicz
Instytucje sprawcze:
od R. 1, nr 5 (maj 1929) – Komisyja Lubelska i Poleska Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych
od R. 1, nr 7 (września 1929) – Zarządy Okręgowe Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych w Lublinie i Brześciu n/B
od R. 2, 1930 – Zarządy Okręgowe Lubelskiego, Poleskiego i Wołyńskiego Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych
od R. 3, nr 5, maj 1931 – Zarządy Okręgowe Lubelskiego, Poleskiego i Wołyńskiego Związku Nauczycielstwa Polskiego
od R. 4, nr 6, czerwiec 1932 – Zarządy Okręgowe Lubelskiego i Wołyńskiego Związku Nauczycielstwa Polskiego
od R. 6, 1934 – Zarząd Okręgu Związku Nauczycielstwa Polskiego w Lublinie
Zmiany podtytułu:
od R. 3, 1931, podtytuł: miesięcznik poświęcony teorji i praktyce życia szkolnego, oświacie pozaszkolnej, zagadnieniom samokształcenia i regjonalizmu oraz sprawom społecznym i organizacyjnym
od R. 7, 1935, podtytuł: regionalny miesięcznik Z.N.P. poświęcony sprawom organizacyjnym, zawodowym i społecznym, zagadnieniom oświatowym i szkolnym
Stałe rubryki: Dział metodyczno-pedagogiczny; Dział oświaty pozaszkolnej; Dział prawno-służbowy; Dział poświęcony pracy społecznej; Dział organizacyjny; Światła i cienie; Dział recenzji czasopism i książek; Przegląd prasy wojewódzkiej; Kronika; Zapiski bibliograficzne; Komunikaty
Opracowała: Anna Wojtysiak
„Ognisko Nauczycielskie” w bibliotekach
Biblioteka Narodowa
(sygn. P535, P7222)
R. 1 (1929), nr 1–10
R. 2 (1930), nr 1–10
R. 3 (1931), nr 1–10 <21–30> + dodatek
R. 4 (1932), nr 1–10 <31–40>
R. 5 (1933), nr 1–10 <41–50>
R. 6 (1934), nr 1–10 <51–60>
R. 7 (1935), nr 1–6 <61–66>
R. 8 (1935/36), nr 1–10 <67–76>
R. 9 (1936/1937), nr 1–10 <77–86>
R. 10 (1937/1938), nr 1–8/10 <87–94/96>
R. 11 (1938/1939), nr 1/2–5/6 <97/98–101–102>
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. H. Łopacińskiego
(sygn. 1080c)
R. 1 (1929), nr 1, 3, 4, 6–10
R. 2 (1930), nr 1–3, 5–7, 9–10
R. 3 (1931), nr 1–6, 8–10
R. 4 (1932), nr 1–10
R. 5 (1933), nr 1–10
R. 6 (1934), nr 1–10
R. 7 (1935), nr 1–6
R. 8 (1935/36), nr 1–10
R. 9 (1936/37), nr 1–10
R. 10 (1937/38), nr 1–10
R. 11 (1938/39), nr 1–10
Biblioteka UMCS
(sygn. czas 14432)
R. 1 (1929), nr 1–10
R. 2 (1930), nr 1–10
R. 3 (1931), nr 1–10 <21–30>
R. 4 (1932), nr 1–10 <31–40>
R. 5 (1933), nr 1–10 <41–50>
R. 6 (1934), nr 1–10 <51–60>
R. 7 (1935), nr 1–6 <61–66>
R. 8 (1935/1936), nr 1–10 <67–76>
R. 9 (1936/1937), nr 1–10 <77–86>
R. 10 (1937), nr 1–10 <87–96>
R. 11 (1938), nr 1–8 <97–104>
Biblioteka KUL
(sygn. V-4542)
R. 3 (1931)
R. 4 (1932), nr 1, 9
R. 5 (1933), nr 1–4, 6–7
R. 6 (1934), nr 3/4
R. 8 (1935/1936), nr 2, 5/6
R. 9 (1936/1937), nr 1, 7–8, 10
R. 11 (1937/1938), nr 1–2
R. 12 (1945), nr 1–2
r. 1960, nr 10–11
r. 1962, nr 3–4
Literatura
Zwolakiewicz H., Regionalizm Lubelski, „Ognisko Nauczycielskie”, Lublin 1956.
Przypisy
- Wróć do odniesienia H. Zwolakiewicz, Regionalizm Lubelski, „Ognisko Nauczycielskie”, Lublin 1956, s. 96.