Lublin 1918 – droga Lublina do niepodległości w latach 1915–1918
Pod rządami Austriaków Lublin stał się centrum konspiracji niepodległościowej. Atmosfera sprzyjała spiskowcom, gdyż nowe władze nie wprowadziły zbyt surowej cenzury. Ścierały się tu wpływy różnych stronnictw politycznych, powoli tworzyły się podwaliny przyszłej władzy państwowej. Szczególnie dobrze zorganizowana była tu Polska Organizacja Wojskowa. Kulminacja tych działań przypadła na listopad 1918 roku.
Spis treści
[Zwiń]Droga do niepodległości
W 1915 roku, a więc rok po wybuchu I wojny światowej, w wyniku przesuwania się frontu na wschód, Lublin dostał się pod okupację austriacką. Wraz z armią austro-węgierską wkroczyły do miasta walczące u jej boku Legiony Polskie Józefa Piłsudskiego, zalążek przyszłego Wojska Polskiego. Znienawidzona przez Lublinian administracja rosyjska wycofała się na wschód.
Pod rządami Austriaków Lublin stał się centrum konspiracji niepodległościowej. Atmosfera sprzyjała spiskowcom, gdyż nowe władze nie wprowadziły zbyt surowej cenzury. Ścierały się tu wpływy różnych stronnictw politycznych, powoli tworzyły się podwaliny przyszłej władzy państwowej. Szczególnie dobrze zorganizowana była tu Polska Organizacja Wojskowa. Kulminacja tych działań przypadła na listopad 1918 roku.
W momencie, kiedy armia austro-węgierska przestała istnieć, a podległa jej Rada Regencyjna traciła kontrolę nad biegiem wydarzeń, w nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku ukonstytuował się w Lublinie Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, z Ignacym Daszyńskim jako premierem. Ogłoszono wówczas manifest, który zawierał bardzo postępowe i liberalne postulaty społeczno-polityczne.
Tymczasowy Rząd w Lublinie
Z rządem związane były takie postacie, jak Edward Rydz-Śmigły, Jędrzej Moraczewski, Wincenty Witos, Stanisław Thugutt czy Tomasz Arciszewski. Gabinet Daszyńskiego cieszył się dużym poparciem społecznym, a jego powstanie prawdopodobnie zażegnało groźbę wybuchu rewolucji na ziemiach polskich.
Dwunastego listopada Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej przekazał władzę na ręce Naczelnego Wodza, Józefa Piłsudskiego, który 10 listopada przybył do Warszawy. Mimo iż lubelski Rząd Tymczasowy funkcjonował krótko i nie zrealizował swych głównych założeń, to znacząco wpłynął na formę ustroju odradzającego się państwa polskiego. W dziejach Polski i Lublina zaczął się nowy okres – niepodległość.