Leksykon Lubelskich Cegieł
Prezentowane poniżej cegły pochodzą ze zbiorów Dariusza Prażmo. Zostały znalezione w latach 2016-2018 w różnych częściach Lublina.
Spis treści
[Zwiń]- Wprowadzenie
- Cegła z sygnaturą Lublin I.B.
- Cegła z sygnaturą LUBLIN
- Cegła z sygnaturą Kalinowszczyzna
- Cegła z sygnaturą „BZ-SKA”
- Cegła z sygnaturą „ROLA"
- Cegła z sygnaturą „M.m.L"
- Cegła z sygnaturą „HELENÓW”
- Cegła z sygnaturą „LLR2”
- Cegła z sygnaturą „R”
- Cegła z sygnaturą „LEMSZCZYZNA”
- Cegła z sygnaturą „RN”
- Cegła z sygnaturą „ZBOROWSKI”
- Cegła z sygnaturą „RURY”
- Cegła z sygnaturą „MICHALEW”
- Cegła z sygnaturą „MICHALEW” (wzór z lat 30. XX w.)
- Cegła z sygnaturą „LUB-KA”
- Cegła z sygnaturą „T”
- Cegła z sygnaturą „SD”
- Cegła z sygnaturą „B.C.”
- Cegła z sygnaturą „IC”
- Cegła z sygnaturą „W”
- Cegła z sygnaturą „AW”
- Cegła z sygnaturą „BD”
- Cegła z sygnaturą „BŁ”
- Cegła z sygnaturą „CW”
- Cegła z sygnaturą „CY”
- Cegła z sygnaturą „RZ”
- Cegła z sygnaturą „s9”
- Cegła z sygnaturą „sm”
- Cegła z sygnaturą „HR”
- Cegła z sygnaturą „AC”
- Cegła z sygnaturą „IZ”
- Cegła z sygnaturą „S”
- Cegła z sygnaturą „S.C.”
- Cegła z sygnaturą „D”
- Cegła z sygnaturą „F.R.”
- Cegła z sygnaturą „MC”
- Cegła z sygnaturą „Pʎ”
- Cegła z sygnaturą „FIRLEJ”
- Cegła z sygnaturą „C”
- Cegła z sygnaturą „HC”
- Cegła z sygnaturą „MW”
- Cegła z sygnaturą „B.J.”
- Cegła z sygnaturą „A.B.”
- Cegła z sygnaturą „J.G.”
- Cegła z sygnaturą „J”
- Cegła z sygnaturą „SZ.”
- Cegła z sygnaturą „TR”
- Cegła z sygnaturą „TD”
- Cegła z sygnaturą „SS"
Wprowadzenie
Prezentowane poniżej cegły pochodzą ze zbiorów Dariusza Prażmo. Zostały znalezione w latach 2016-2018 w różnych częściach Lublina, m.in. przy ulicy Farbiarskiej, Wyścigowej, Wspólnej, Rynek, Fabrycznej, Nałęczowskiej, Rybnej, Biernackiego, Radziwiłłowskiej, Kunickiego, Nadbystrzyckiej, Wapiennej, Lubartowskiej, Bronowickiej, Misjonarskiej, Ewangelickiej, Grodzkiej, Dolnej Panny Marii, Podzamcze, Zamojskiej, Sierocej, Czechowskiej, Gazowej, Zabytkowej, Dominikańskiej.
Należy podkreślić, iż kilkanaście cegieł udało się przyporządkować do konkretnych, działających w Lublinie w XIX i XX w. cegielni, m.in.: Kalinowszczyzna, Rola, Sierakowszczyzna, Lemszczyzna, Helenów, Rekord, Rury, Michalew.
Warto zaznaczyć, że cegły z kolekcji Dariusza Prażmo zostały także udostępnione w formie instalacji artystycznej – ściany z cegieł, prezentowanej od czerwca 2018 roku w Centrum Spotkania Kultur w Lublinie.
Dariusz Prażmo opowiada o początkach zbierania cegieł
Cegła z sygnaturą Lublin I.B.
Cegła została wytworzona w cegielni Sierakowszczyzna, położonej przy ul. Unickiej 14 w Lublinie. Cegielnia funkcjonowała w latach 1903-1939 pod zarządem Izraela Jakuba Brodta. Cegła powszechnie występuje w różnych częściach Lublina, m.in. przy ul. Farbiarskiej, w ruinach dawnej łaźni Łabędzkich, gdzie została znaleziona w 2016 roku.
Cegła z sygnaturą LUBLIN
Cegła została wytworzona w cegielni na Sierakowszczyźnie, przy ul. Unickiej 14 w Lublinie, zarządzanej przez Niemców w latach 1940-1944. Cegła została znaleziona w 2017 roku w burzonym domu przy ul. Wyścigowej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą Kalinowszczyzna
Cegła wytworzona została w cegielni Bronisława Zakościelnego i Andrzeja Stryjeckiego, położonej przy ul. Kalinowszczyzna 8 w Lublinie (adres powojenny). Cegła z tą sygnaturą mogła być wytwarzana w latach 1911-1934. Cegła została znaleziona w 2017 roku w ruinach domu przy ul. Wspólnej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „BZ-SKA”
Cegła została wytworzona w cegielni Bronisława Zakościelnego i spadkobierców Andrzeja Stryjeckiego, położonej przy ul. Kalinowszczyzna 8 w Lublinie (adres powojenny). Sygnatura była stosowana od 1935 roku. Cegła znaleziona została w 2017 roku w remontowanej kamienicy przy ul. Rynek, gdzie tworzyła zlikwidowaną obecnie ścianę działową.
Cegła z sygnaturą „ROLA"
Cegła została wytworzona w cegielni położonej przy ul. Kunickiego w Lublinie, dzierżawionej w latach 1940-1944 przez Stanisława Krzęciewskiego (herbu Rola) i Stanisława Kwiecińskiego. Cegła została znaleziona w 2016 roku w ruinach dawnej łaźni Łabędzkich przy ulicy Farbiarskiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „M.m.L"
Cegła została wytworzona w cegielni należącej do magistratu miasta Lublina, położonej przy ul. Kunickiego w Lublinie. W latach 30. XX w. jej dzierżawcą był Hersz Jojna Zylber. Cegła została znaleziona w 2016 roku w wyburzanym domu przy ul. Wyścigowej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „HELENÓW”
Cegła została wytworzona w cegielni „HELENÓW” zlokalizowanej na klinie między aleją Kraśnicką i ulicą Nałęczowską w Lublinie. W 1913 roku dzierżawcą lub właścicielem cegielni był lubelski przemysłowiec Sender Zylber wraz z Heidlem, a później Hersz Jojne Zylber, syn Sendera. Cegłę z tą sygnaturą wytwarzano do 1939 roku. Cegła została znaleziona w 2016 roku w zburzonym domu przy ul. Fabrycznej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „LLR2”
Cegła została wytworzona w cegielni Rekord przy ul. Morwowej w Lublinie. Została znaleziona w 2018 roku przy ul. Nałęczowskiej, gdzie wraz z innymi tego typu tworzyła chodnik przy barakach mieszkalnych dawnych pracowników cegielni Rekord.
Cegła z sygnaturą „R”
Cegła prawdopodobnie została wytworzona w cegielni Rekord, położonej przy skrzyżowaniu ulic Nałęczowskiej i Morwowej w Lublinie. Cegła została znaleziona w 2017 roku w remontowanej kamienicy przy ul. Rybnej w Lublinie, stanowiła ścianę działową, która uległa likwidacji.
Cegła z sygnaturą „LEMSZCZYZNA”
Cegła została wytworzona w cegielni przy ul. Obywatelskiej 9 w Lublinie, której właścicielami w latach 1908-1939 byli Jan i Witold Kleniewscy. Cegła powszechnie występuje w różnych częściach miasta, m.in. przy ul. Biernackiego, gdzie została znaleziona w 2016 roku.
Cegła z sygnaturą „RN”
Cegła z taką sygnaturą wytwarzana była w latach 1903-1908 w cegielni Romualda Nowakowskiego na Lemszczyźnie w Lublinie. Cegła została znaleziona w 2017 roku przy ul. Radziwiłłowskiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „ZBOROWSKI”
Cegła została wytworzona w klinkierni Józefa Zborowskiego, wybudowanej w 1906 roku w okolicach dzisiejszej ul. Związkowej i al. Spółdzielczości Pracy w Lublinie. Klinkier J. Zborowskiego stanowił m.in. podłoże fragmentu ulicy Krakowskie Przedmieście i całej Bernardyńskiej. Cegła, dwustronnie sygnowana („LUBLIN” – na rewersie), została znaleziona w 2018 roku na podwórku posesji przy ul. Kunickiego w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „RURY”
Cegła została wytworzona w dawnej cegielni Michalew na Rurach Jezuickich, przy ul. Glinianej 13 w Lublinie (adres powojenny). W latach 1935-1938 jej dzierżawcą była Zofia Krogulska, a następnie – do 1944 roku – Stanisław Śliwiński i Włodzimierz Skwarcz. Cegła została znaleziona w 2016 roku w ruinach domu przy ul. Nadbystrzyckiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „MICHALEW”
Cegła została wytworzona w majątku Michalewszczyzna na Rurach Jezuickich, przy ul. Glinianej 13 w Lublinie (adres powojenny). W latach 1918-1935 zarządzał nią dziedzic Bronisław Michalewski. Cegła została znaleziona w 2017 roku w ruinach domu przy ul. Wapiennej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „MICHALEW” (wzór z lat 30. XX w.)
Cegła została wytworzona w majątku Michalewszczyzna na Rurach Jezuickich, przy ul. Glinianej 13 w Lublinie (adres powojenny). W latach 1918-1935 zarządzał nią dziedzic Bronisław Michalewski. Cegła została znaleziona w 2018 roku w ruinach domu, w lubelskiej dzielnicy Zemborzyce.
Cegła z sygnaturą „LUB-KA”
Cegłę prawdopodobnie wytworzono w cegielni „Lublinianka” prowadzonej w 1930 roku przez Borucha Nissenbauma przy ul. Unickiej 4 w Lublinie. Cegła została znaleziona w 2017 roku przy ul. Lubartowskiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „T”
Cegła została wytworzona w cegielni na Tatarach w Lublinie, dzierżawionej ok. 1847 roku przez Jankiela Goldberga. Cegła została znaleziona w 2017 roku w ruinach domu przy ul. Bronowickiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „SD”
Cegła prawdopodobnie została wytworzona w cegielni Sygstusa Dobrzańskiego, która funkcjonowała na Tatarach w latach 1835-1846. Cegła została znaleziona w 2017 roku podczas rozbiórki budynku przy ul. Radziwiłłowskiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „B.C.”
Cegła została wytworzona w cegielni położonej na terenie dawnej wsi Czechówka. Cegła została znaleziona w 2017 roku przy dawnej słodowni Vetterów przy ul. Misjonarskiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „IC”
Cegła prawdopodobnie została wytworzona w cegielni Ity Cukierman położonej w ówczesnej wsi Czechówka ok. 1910 roku. Cegła została znaleziona w 2018 roku na posesji przy ul. Ewangelickiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „W”
Na początku XIX wieku magistrat nakazał w ten sposób oznaczać wyroby z cegielni położonej za rogatką warszawską w Lublinie, którą wówczas dzierżawił Berek Cygielman. Cegła została znaleziona w 2017 roku na podwórku przy ul. Grodzkiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „AW”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła została znaleziona w 2017 roku w ruinach posesji przy ul. Dolna Panny Marii w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „BD”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła została znaleziona w 2017 roku w w ruinach domu przy skrzyżowaniu ulic Lubartowskiej i Czwartek w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „BŁ”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła została znaleziona w 2017 roku podczas wyburzania składów browaru Vetterów przy ul. Podzamcze w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „CW”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła została znaleziona w 2017 roku w wyburzonym, pod budowę ulicy Dywizjonu 303, domu na Kośminku, w Lublinie. Cegła musiała być wtórnie użyta, ponieważ dom zbudowany był z materiału cechowanego przez co najmniej 7 cegielni działających w Lublinie od 1817 roku do lat 30. XX w.
Cegła z sygnaturą „CY”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła została znaleziona w 2017 roku w remontowanej kamienicy przy ul. Rynek w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „RZ”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła została znaleziona w 2018 roku w remontowanej kamienicy przy ul. Grodzkiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „s9”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła została znaleziona w 2018 roku na terenie jednego z podwórek przy ul. Lubartowskiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „sm”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła została znaleziona w 2017 roku podczas wyburzania, pod budowę ulicy Dywizjonu 303, domu na Kośminku w Lublinie. Cegła musiała być wtórnie użyta, bowiem dom zbudowany był z materiału cechowanego przez co najmniej 7 cegielni działających w Lublinie od 1817 roku do lat 30. XX w.
Cegła z sygnaturą „HR”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła została znaleziona w 2017 roku w remontowanej kamienicy przy ul. Rybnej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „AC”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła została znaleziona w 2017 roku w wyburzonym, pod budowę ulicy Dywizjonu 303, domu na Kośminku w Lublinie. Cegła musiała być wtórnie użyta, bowiem dom zbudowany był z materiału cechowanego przez co najmniej 7 cegielni działających w Lublinie od 1817 roku do lat 30. XX w.
Cegła z sygnaturą „IZ”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła została znaleziona w 2018 roku w likwidowanym murze przy ul. Grodzkiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „S”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła znaleziona została w 2017 roku w wyburzonej oficynie przy ul. Zamojskiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „S.C.”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia. Sygnatura może oznaczać Symka Cygielmana, który figurował na liście lubelskich cegielników pod koniec XIX w. Cegła została znaleziona w 2017 roku w kamienicy przy ul. Grodzkiej w Lublinie, gdzie tworzyła rozebraną obecnie ścianę działową.
Cegła z sygnaturą „D”
Cegły z taką sygnaturą były wytwarzane w latach 1817-1820 w cegielni Tewla Dieksteina położonej za rogatką lubartowską (teren państwowy potrynitarski). Cegła została pozyskana w 2017 roku z rozebranego muru przy ul. Sierocej.
Cegła z sygnaturą „F.R.”
Cegła została wytworzona w cegielni Fryderyka Rydigiera, hrabiego majoratowego, usytuowanej prawdopodobnie w ówczesnej wsi Dziesiąta. Cegła została znaleziona w 2016 roku w ruinach młyna przy rzece Bystrzycy, na tyłach zabudowań os. Łąkowa w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „MC”
Cegła prawdopodobnie została wytworzona w cegielni kierowanej w latach 1836-1850 przez Moszka Arona Cygielmana usytuowanej przy trakcie lubartowskim na gruntach Pliszczyńskiego. Cegła została znaleziona w 2016 roku podczas wyburzania domu przy ul. Czechowskiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „Pʎ”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Cegła została znaleziona w 2017 roku podczas remontu bazyliki oo. Dominikanów na Starym Mieście w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „FIRLEJ”
Nie zidentyfikowano miejsca jej wytworzenia ani cegielnika. Nie wykluczono, że została wytworzona w cegielni na Bronowicach (dawna Firlejowszczyzna). Cegła została znaleziona w 2017 roku przy ul. Gazowej. Niewykluczone, że takie cegły używano do budowy położonego w pobliżu budynku głównego dworca kolejowego.
Cegła z sygnaturą „C”
Cegły z taką sygnaturą były wytwarzane w latach 1836-1850 w cegielni Moszka Arona Cygielmana położonej przy trakcie lubartowskim. Cegła znaleziona została w 2017 roku w remontowanej kamienicy przy ul. Rynek w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „HC”
Cegła została wytworzona w cegielni dzierżawionej w latach 1822-1828 przez Henryka Cygielmana. Cegła została znaleziona w 2017 roku w wyburzonym, pod budowę ulicy Dywizjonu 303, domu na Kośminku w Lublinie. Cegła musiała być wtórnie użyta, bowiem dom zbudowany był z materiału cechowanego przez co najmniej 7 cegielni działających w Lublinie od 1817 roku do lat 30. XX w.
Cegła z sygnaturą „MW”
Cegła została wytworzona w cegielni miejskiej dzierżawionej w latach 1826-1847 przez Mendla Weitrauba na Rurach Brygidkowskich w Lublinie, na terenie między obecną ulicą Narutowicza i Wiercieńskiego. Cegła została znaleziona w 2017 roku na terenie cmentarza przy ul. Lipowej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „B.J.”
Cegła została wytworzona w cegielni Berka Jagierhorna położonej za rogatką lubartowską na gruntach Bernata ok. poł. XIX w. Cegła została znaleziona w 2017 roku przy dawnej słodowni browarów Vetterów, przy ul. Misjonarskiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „A.B.”
Inicjały na cegle oznaczają prawdopodobnie Ajzyka Brodta, który mógł prowadzić cegielnię położoną w pobliżu obecnej ulicy Unickiej w Lublinie, w drugiej połowie XIX w. Cegła została znaleziona w 2018 roku podczas likwidacji składów browaru Vetterów przy ul. Podzamcze w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „J.G.”
Cegła została wytworzona w cegielni dzierżawionej przez Jankiela Goldberga ok. 1849 roku, a usytuowanej za rogatką lubartowską, na gruntach Bernata. Cegła została znaleziona w 2017 roku w remontowanej kamienicy przy ul. Rybnej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „J”
Cegła mogła być wytworzona w 1900 roku w cegielni Jakubowskich na Rurach Jezuickich w Lublinie. Cegła została znaleziona w 2017 roku przy ul. Zabytkowej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „SZ.”
Cegła mogła być wytworzona w cegielni Abrama Szylowicza działającej na Kalinowszczyźnie w latach 1903-1910 lub w cegielni położonej przy Unickiej 4 w Lublinie, którą w latach 1887-1913 prowadził Nuchim Szyff. Cegła została znaleziona w 2018 roku po wyburzeniu budynku przy ul. Zamojskiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „TR”
Cegła została wytworzona w cegielni Tewla Rozgolda, która funkcjonowała w latach 1826-1856 za rogatką lubartowską. Cegła została znaleziona w 2017 roku w pobliżu klasztoru oo. Dominikanów w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „TD”
Cegła została wytworzona w latach 1837-1847 w cegielni Tewla Dieksteina położonej za rogatką lubartowską (grunty Bernata). Cegła została znaleziona w 2017 roku w remontowanej kamienicy przy ul. Dominikańskiej w Lublinie.
Cegła z sygnaturą „SS"
Prawdopodobnie oznacza Szajmana i Szrajbmana, którzy figurują w księdze adresowej (w latach 1910-1913) jako prowadzący cegielnię w ówczesnej wsi Choinki na na obrzeżach Lublina. Cegła została znaleziona w 2017 roku w remontowanej kamienicy przy ul. Zamojskiej w Lublinie.