Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Kowalska 8 w Lublinie

Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Kowalskiej 8.

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Dawny numer policyjny: 388
Numer hipoteczny: 246 bądź 247
Numer przed 1939: Kowalska 8 / Furmańska 1
Numer po 1944: -
Numer obecny: Kowalska 8

 

Kowalska 8Kowalska 8 na mapie Lublina z 1928 roku

Kowalska 8Kowalska 8 na panoramie Lublina z lat 30.tych XX wieku

 

FunkcjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Lokale handlowe i rzemieślnicze w latach 1918-1941:


Ankieta z dnia 10.II.1937 r. [Inspekcja budowlana 2077]
1937 - 1 pralnia
1937 - 1 restauracja
1937 - sklepy


Karta realności z dnia 12.XII [Inspekcja budowlana 2077]
- skład apteczny
- sklep spożywczy
- kamasznik
- kapelusznik
- szewc
- warsztat blacharski
- jubiler
- restauracja
- ekspedycja
- 2 składy węgla
- pracownia pończoch

 

Księga Adresowa Polski, 1928 r.
1928 - Adler Szymon i Elfenbein Nojech - manufaktura/bławaty,
1928 - Borensztajn Moszek – galanterja,
1928 - Cukierfajn Moszek - spirytualja,
1928 - Edelsztajn Cudyk - galanterja,
1928 - Fajn Lejzor - obuwie,
1928 - Fajnzylber Motel - galanterja,
1928 - Goldsztajn Mosz. - kuchenne naczynia,
1928 - Goldsztejn Mosz. - blacha,
1928 - Lewinsohn Icek - manufaktura,
1928 - Rotblat Hersz J. - handel szkłem,
1928 - Rozenblum Szyja - cukiernia,
1928 - Szolsohn Mich. - księgarnie,
1928 - Towarzystwo / Towary Tekstylne Inlender W. w Łodzi, S. A., oddział/manufaktura,
1928 - „Transport”, wł. Arbesfeld Szym. i Hering M. – biuro ekspedycyjne,
1928 - Wajnberg Josef - kołdry/pracownie,
1928 - Zynger Chaim i S-ka – handel wyrobów powroźniczych/rymarskie wyroby


Księga Adresowa Polski , 1929 r.
1929 - Jungman Rywka, herbaciarnia

 

Historia budynkuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Właściciele:

dane z dnia 12.X.1896 - Mandeltort
1915 - Brodzki Jakób
dane z dnia 10.II.1937 - Lorber Mordka oraz Lejba i Cyrla małż. Fajnszmidt

 

 

Lokatorzy według wyznania, płci i wieku (1941 rok)

 

Ogólna ilość mieszkańców Mężczyzn Kobiet

Dzieci do lat 6
włącznie

Dzieci od 7-18 lat
włącznie
Uwagi

Chrześcijan - 20

Żydów - 300

98 112 47 63  

 

 

Mieszkańcy nieruchomości według zawodu (1941 r.)

Robotnicy: 2 (na parterze) + 2 (na piętrze) + 1 (na poddaszu) + 2 (w oficynie)

Kupcy i przeysłowcy: 3 (na parterze) + 5 (na piętrze) + 2 (na poddaszu)

Rzemieślnicy: 8 (na piętrze) + 5 (na poddaszu)

Inne zawody: 1 (na parterze) + 3 (na piętrze) + 2 (na poddaszu) + 1 (w oficynie)

Bez zawodu: 1 (na parterze) + 2 (na piętrze) + 1 (w oficynie)

 

 

Miejsce położenia domu modlitwy - ul. Kowalska 8
Nazwa gminy wyznaniowej: -
Siedziba gminy: -
Miejscowość wchodząca w skład gminy: -
Nazwa synagogi lub domu modlitwy: Dom modlitwy chasydów z Radzynia
Data powstania: przed 1914 r.
Godziny otwarcia: -
Powody zamknięcia: brak danych
Własność domu (prywatna): Juda Hersz Bergajzen
Własność domu (Gmina Żydowska): -
Ogólna liczba (bożnice): -
Ogólna liczba (domy modlitwy): -
Frekwencja dzienna (domy modlitwy): -
Frekwencja dzienna (bożnice): -
Informacje dodatkowe: w 1914 r. przeniesiony na Lubartowską 18.

 

 

Dodatkowe informacje:

Inspekcja Budowlana, sygn. 2077
- podanie do Pana Prezydenta w Lublinie z dnia 24.VIII.1936 r. wniesione przez Jakóba Hochbergera w sprawie zatwierdzenia projektu na poszerzenie otworu sklepowego na nieruchomości położonej przy ul. Kowalskiej 8, stanowiącej własność p.p. L. Fajnszmita i M. Lerbera. Projekt sporządzony został przez inż. H. Bekkera (Bernardyńska 24).
- pismo z dnia 28.IX.1936 r., wystosowane do Pana Prezydenta Miasta Lublina zawierające deklarację kierownika technicznego inż. H. Bekkera o podjęciu się kierowania technicznego robotami budowlanymi w budynku projektowanym na nieruchomości stanowiącej własność Lurbera, położonej przy ul. Kowalskiej 8.
Pismo z dnia 28.IX.1936 r. wystosowane do Pana Prezydenta Miasta Lublina, zawierające deklarację mistrza murarskiego Bolesława Wargockiego (Sierakowszczyzna 12).
- odpis aktu notarialnego, sporządzonego w dniu 11.IV.1933 r. w obecności Zygmunta Bonika, zastępcy Juljana Borkowskiego, notariusza przy Wydziale Hipotecznym Sądu Okręgowego w Lublinie, a dotyczącego oddania w dzierżawę połowy nieruchomości przy ul. Kowalskiej 8. Umowa została zawarta na okres 3 lat pomiędzy: Aronem – Lejbem Fajnszmidtem, ojcem i prawnym opiekunem nieletnich dzieci: Dawida, Joska, Berka - Moszka i Symchy, będących właścicielami 1/4 nieruchomości, i Cyrlą z Uerów Fajnszmidtową - żoną Arona Lejba, właścicielką 1/4 nieruchomości z jedną strony, a Abramem - Berkiem Holcbergiem, synem Szymszona.
- pozwolenie wydane przez Zarząd Miejski w Lublinie, Miejskie Wodociągi i Kanalizacja, w dniu 21.VI.1939 r. Pismo wystosowano do Mordko Lorber i Lejba Fajnszmidt na skutek prośby z dnia 12.VI.1939 r. o pozwolenie na wykonanie urządzeń wodociągowo – kanalizacyjnych wewnątrz nieruchomości przy ul. Kowalskiej 8, pod warunkami określonymi w pozwoleniu.

 

Opis budynkuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Ankieta z dnia 10.II.1937 r. [Inspekcja budowlana, sygn. 2077]
Położenie: Kowalska 8, Furmańska 1, Zakręt 1
Numer hipoteczny: 246
Właściciel: Lorber Mordka oraz Lejba i Cyrla małż. Fajnszmidt
Zarządca: nie ma
Dzierżawca: nie ma
Dozorca: Adam Kurzej


Rodzaj nieruchomości: "dom murowanej jedna oficyna na podwórzu gdzie mieści się komórki oraz ustępy jest drewniana dom jest mieszkanie gozpodarcze oraz sklepy"
Data rozpoczęcia użytkowania: „dawno przed wojną
Z jakiego materiału wykonane są budynki: z cegły i „oficyna drewniana z drzewa
Ilość mieszkań:
 - 18 mieszkań - 1 izba,
 - 17 mieszkań - 2 izby,
 - 12 mieszkań - 3 izby
(bez łazienek i klozetów)
Ilość mieszkań w suterenach: nie ma
Ilość piwnic: 2 (nie nadają się na schron)
Ilość pięter: 2 piętra i poddasze z kilkoma mieszkaniami


System wodociągowo – kanalizacyjny: są wodociągi; dół ustępowy, 5 ustępów; brak łazienek
Oświetlenie: elektryczne i naftowe
Ogrzewanie: 39 pieców grzewczych
Klatka schodowa: główna i boczna, drewniane
Ilość balkonów: 5 od frontu, od podwórza balkony „prowadzących około mieszkań”
Pokrycie dachu: blacha ocynkowana
Kiedy remontowano budynek: w 1930 roku
Czy fasada bądź cały budynek wymaga remontu: nie
Czy jest miejsce odpowiednie do urządzenia schronu przeciwgazowego:  „Nie wiem czy nadaje się bo jest tylko 2ch piwnicy czennych

 

Dane dotyczące podwórza
Wymiary: „podwórze”
Nawierzchnia: brukowana
Jaka jest odległość budynku frontowego od oficyny: około 20 m
Czy są stajnie, obory, chlewy, komórki: komórki
Śmietnik: stały i ruchomy
Roślinność: nie ma
Urządzenia do trzepania: jest
Co wiadomo o lokalach podziemnych: nie ma
Gdzie odpływają ścieki kuchenne: do rynsztoków w podwórzu
Jak często wywożone są nieczystości domowe i przez kogo: „Wywóz śmieci uzkutecznia się co 2 dni, ustęp co kilka tygodni przez prywatnych przedsiębiorczych


Karta realności z dnia 12.XII [Inspekcja budowlana, sygn. 2077]


Położenie: Kowalska 8, Furmańska 1 (narożne wejście)
Numer hipoteczny: 246
Administrator: Gajewski (Wyszyńskiego 7)


Powierzchnia - ogółem: 1190 m2, w tym:
 - zabudowana: 843 m2,
 - niezabudowana: 347 m2
Długość frontu: 25 + 57 + 19 mb (głębokość 55 mb)


Budynek frontowy mieszkalny a
Liczba kondygnacji: 2
Boczna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 5, w tym:
 - 3 mieszkania – 1 izba,
 - 1 mieszkanie – 2 izby,
 - 1 mieszkanie – 3 izby
Liczba izb: 8
Liczba piwnic: -
Liczba suteren niemieszkalnych: -
Liczba strychów: -

 

Budynek frontowy mieszkalny b
Liczba kondygnacji: 3
Główna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 32, w tym:
 - 5 mieszkań – 1 izba,
 - 12 mieszkań – 2 izby,
 - 7 mieszkań – 3 izby,
 - 8 mieszkań – 4 izby
Liczba izb: 82
Liczba piwnic: 4
Liczba suteren niemieszkalnych: -
Liczba strychów: 1


Budynek w głębi mieszkalny
Liczba kondygnacji: 2
Boczna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 4, w tym:
 - 3 mieszkania – 1 izba,
 - 1 mieszkanie – 2 izby
Liczba izb: 5
Liczba piwnic: -
Liczba suteren niemieszkalnych: -
Liczba strychów: -
Dopisek: Mordko Lorber (ur. 1882 r., wyzn. mojż., rodz. Chaim i Rywka), Lejba Fajnszmidt (ur. 1884 r., wyzn. mojż.); adm. Gajewski (Wyszyńskiego 7); Kowalska 8, Furmańska 1, Zakręt

 

Fragmenty relacji mówionychBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Flumenkiert Jochwet
„Ojciec mój miał sklep początkowo na Kowalskiej 8 – sklep skór, a potem, jak się trochę wzbogacił,
przeprowadził się na Kowalską 4. Ojciec był dość pobożny, matka też, prowadziło się koszerny
dom.”

 

Materiały ikonograficzneBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Inspekcja budowlana, sygn. 2077
- plan na wykonanie zmiany zgnitych stropów i ścian oraz generalnego remontu w mieszkaniu Srula Fajgenblata i Cudyka Kuczera na drugiem piętrze w domu p.p. Mordko Loerbera i Lejby Fajnszmita przy ul. Kowalskiej 8 w Lublinie. Projekt opatrzony pieczęcią zawierającą adnotację o jego zatwierdzeniu pod warunkami określonymi w pozwoleniu. Adnotacja nosi datę 22.IV.1932 r. i opatrzona jest m. in. pieczęcią i podpisem inż. Naczelnika Wydziału i Kierownika Zarządu Miejskiego m. Lublina.
- plan poszerzenia otworu sklepow, w pos. nr 8 przy ul. Kowalskiej, wł. p. p. M. Lorbera i L. Fajnszmita. Projekt sporządzony został przez inż. H. Bekkera w sierpniu 1936 r. Projekt opatrzony pieczęcią zawierającą adnotację o jego zatwierdzeniu pod warunkami określonymi w pozwoleniu. Adnotacja nosi datę 30.IX.1936 r. i opatrzona jest m. in. pieczęcią i podpisem naczelnika Wydziału i inspektora Budownictwa, inż. K. Barszczewskiego.

 

Fotografie przedwojenne

Kowalska 8, autor Stefan Kiełsznia, 1938, zbiory fotografii Jerzego Kiełszni

Kowalska 8, autor Stefan Kiełsznia, 1938, zbiory fotografii Jerzego Kiełszni

Kowalska 8, autor Stefan Kiełsznia, 1938, zbiory fotografii Jerzego Kiełszni

 

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Inspekcja budowlana, sygn. 2077

Księga Adresowa Polski 1928, 1929